Geopolityka Krótkie Wprowadzenie 32

Niniejsza monografia poświęcona jest polskim Białorusinom zamieszkującym Podlasie i – w zamierzeniu autorów – dotyka tych obszarów, które dotychczas nie mieściły się w spektrum naukowej obserwacji. Oprócz niezbędnego przypomnienia źródeł wielokulturowości Podlasia, skoncentrowano się na przybliżeniu Czytelnikowi jego realnych i odartych z „folderowej barwności” aktualnych problemów. Bolesna historia, zapóźnienie gospodarcze, znaczenie prawosławia dla kultury, a także specyfika lokalnej sceny politycznej mają przybliżyć prawdziwy i niezwykle złożony obraz miejsca i ludzi.
Szczególną wartością książki jest jej materiał empiryczny: wywiady pogłębione, obserwacja uczestnicząca, a także nie dające się zmierzyć „szkiełkiem i okiem” relacje zbudowane z polskimi Białorusinami wniosły niezwykły wkład emocjonalny w jej powstanie. Bez bezpośrednich kontaktów i pomocy wielu polskich Białorusinów, praca nie powstałaby w obecnym kształcie. Oddano w niej głos zarówno liderom opinii (artystom, dziennikarzom, działaczom społecznym, lokalnym politykom), jak i zwykłym mieszkańcom najbardziej na wschód wysuniętych wiosek i siół.
Autorzy mają nadzieję, że monografia, której tytuł („Inni”) to powtarzające się samookreślenie wielu rozmówców, będzie stanowiła słyszalny głos w dyskusji na temat współczesnej Białorusi, także z perspektywy ludzi, którzy, mieszkając w Polsce, nie zatracili swoich wyjątkowych korzeni.

Polecamy kolejną publikację poświęconą dziejom politycznym Królestwa Polskiego. Tym razem praca zbiorowa poświęcona jest krótkiemu, ale niezwykle ważnemu okresowi 1861-1862, a dokładnie podjętej wówczas przez Aleksandra Wielopolskiego próbie rekonstrukcji ustrojowej Królestwa Polskiego, które, jak wiemy, utraciło swą podmiotowość polityczną w wyniku powstania listopadowego, a następnie przegranej z Rosją wojny 1830-1831.
Aleksander Wielopolski jest postacią w naszych dziejach wyjątkową i na tyle niejednoznaczną, że spory o sens uprawianej przez niego polityki, jej założenia i cele trwają do dziś. Polski szlachcic, arystokrata, można powiedzieć, że uosobienie zalet i wad tego stanu, zarazem realista polityczny. Na czym jednak polegał ów realizm, skąd wynikał i ku czemu był skierowany? Czy Wielopolski dysponował spójną koncepcją polityczną i zarazem społeczną, która odpowiadałaby z jednej strony wyzwaniom społecznym epoki, a z drugiej dała się zrealizować w warunkach braku suwerenności? Czy dążył do modernizacji KP, czy raczej do zachowania społecznego status quo? Czy myślał o odbudowie w pełni suwerennego bytu politycznego o nazwie Królestwo Polskie i w jakich granicach, w jakim stosunku do Rosji?

Tytułowy problem recenzowanej monografii nabiera szczególnego znaczenia – zarówno naukowego jak i praktycznego. Wynika to z dynamiki przemian w stosunkach międzynarodowych opisywanego obszaru oraz eskalacji trwających sporów i konfliktów mających wymiar ponadregionalny. (…) Autorzy tej niewątpliwie wartościowej pracy, poświęcili uwagę przede wszystkim analizie interdyscyplinarnej bezpieczeństwa Azji, zwłaszcza w ujęciu regionalnym. (…)

Praca wnosi nowe, istotne wartości do analiz bezpieczeństwa Azji. Można dostrzec walory metodologiczne i merytoryczne istotne z punktu widzenia nauk o bezpieczeństwie.
Z recenzji wydawniczej prof WAT dr. hab. Jerzego Zalewskiego
Praca poświęcona jest wybranym, aktualnym problemom bezpieczeństwa Azji, postrzeganego z perspektywy zarówno narodowej jak i międzynarodowej. (…) Nadrzędność bezpieczeństwa nad innymi dziedzinami życia i funkcjonowania państw, jest dość szczególna – bowiem jest wartością, której osiągnięcie stanowi powinność elementarną, stojącą ponad różnorakimi ekonomicznymi, historycznymi i kulturowymi przejawami aktywności społecznej. Autorzy tej niewątpliwie wartościowej pracy, uwagę swoją poświęcili różnym aspektom bezpieczeństwa Azji, akcentując wymiar polityczny, militarny, ekonomiczny i ekologiczny.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Józefa Tymanowskiego

Praca wzbogaca dotychczasowy dorobek nauk o bezpieczeństwie. Przede wszystkim czyni z tematu bezpieczeństwa jako wartości konstytucyjnej pełnoprawny obszar badań, łącząc w całość szereg kontekstów jego analizowania, począwszy od leksykalnych, przez motywacyjne, aksjologiczne, teoretyczno-prawne, politologiczne, na ustrojowych kończąc. Twórczym wkładem pracy jest jej strona koncepcyjna, odnosząca się do ujęcia bezpieczeństwa jako wartości oraz jej przełożenia na normy konstytucyjne. W pierwszym przypadku wyprowadza charakter bezpieczeństwa z wyników ustaleń leksykalnych i motywacyjnych, czyniąc ze wskazań aksjologicznych jego potwierdzające dopełnienie. W ten sposób zastępuje aksjologiczną aprioryczność obiektywnymi świadectwami, na podstawie których status bezpieczeństwa jako wartości staje się niepodważalny. W drugim przypadku, dotyczącym przełożenia na normy konstytucyjne, wykorzystuje reguły interpretacji aksjologicznej. Kierując się nimi, przedstawia konstytucjonalizację bezpieczeństwa w podziale na normy zasadnicze, programowe i zwykłe. Dzięki temu porządkuje całość konstytucyjnej regulacji bezpieczeństwa, oddając równocześnie jej aksjologiczny oraz prawny charakter.

Państwa zachodnie zaczynają wykazywać nadzwyczajną, nieraz graniczącą z nadwrażliwością, troskę o sprawy bezpieczeństwa. Mamy do czynienia z przyspieszoną ewolucją i rozbudową instytucji, a także instrumentów zapewniania bezpieczeństwa międzynarodowego. Państwa szybko zmieniają swe doktryny, stale tworząc nowe rodzaje sił zbrojnych i służb specjalnych, których zadaniem jest reagowanie na zmieniające się i coraz bardziej złożone zagrożenia ich bezpieczeństwa. Po zimnej wojnie ze szczególną siłą zaznacza się w tej sferze – nie zawsze pozytywna – rola biznesu, mediów i think tanków. Pojawia się też nowe, niepokojące zjawisko prywatyzacji bezpieczeństwa. To wszystko znajduje odzwierciedlenie w bogatej literaturze, niezliczonych monografiach, raportach, policy papers, często wartościowych, niekiedy jednak bałamutnych.
W prezentowanej publikacji studenci politologii i stosunków międzynarodowych oraz eksperci i komentatorzy otrzymują po raz pierwszy w naszym kraju, syntetyczny podręcznik akademicki do studiowania bezpieczeństwa międzynarodowego, spełniający rygory gatunku. Książka została przygotowana przez pracowników Zakładu Studiów Strategicznych Instytutu Stosunków Międzynarodowych WDiNP Uniwersytetu Warszawskiego. Zespół składa się z autorów mających za sobą bogatą praktykę w siłach zbrojnych, organach administracji państwowej odpowiedzialnych za bezpieczeństwo oraz świetnych, a przy tym młodych badaczy akademickich.

Artykuły zamieszczone w książce dotyczą szeroko rozumianego bezpieczeństwa w różnych jego aspektach. Oprócz najbardziej rozpoznawanego bezpieczeństwa w stosunkach międzynarodowych mowa również problematyki bezpieczeństwa zdrowotnego, a więc w systemie ochrony zdrowia. W pracy są też różne podejścia do kwestii bezpieczeństwa, poczynając od analizy terminologicznej, a skończywszy na roli orzecznictwa sądowego w definiowaniu granicy między bezpieczeństwem obywateli i państwa, a prawami obywatelskimi w demokratycznym ustroju.
Autorzy omawiają takie szczegółowe kwestie jak: zagadnienia związane z przedstawieniem teoretycznego aspektu funkcjonowania bezpieczeństwa międzynarodowego; analiza potencjalnych niebezpieczeństw wynikających z planowanych reform Unii Europejskiej, a także ich wpływu na bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne UE; rola Unii Europejskiej w budowaniu polityki antynikotynowej w państwach członkowskich; rola, jaką odgrywa bądź może odgrywać terytorium Półwyspu Bałkańskiego w zapewnianiu bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej; aktywność Norwegii w Arktyce oraz jej wpływ na tworzenie środowiska bezpieczeństwa w Arktyce; wyzwania jakie stoją przed organami sądowniczymi w Polsce i Wielkiej Brytanii dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa oraz funkcjonowania służb odpowiedzialnych za jego utrzymanie; kompetencje jednostek samorządu terytorialnego w kwestii utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego.