„Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa”. T. 1

Rocznik „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” nawiązuje do wydawanych przez Śląski Instytut Nauk „Górnośląskich Studiów Socjologicznych”. W tomie siódmym został podjęty problem szeroko rozumianej socjologii miasta i problemów miejskich. "Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” – to periodyk adresowany nie tylko do socjologów, lecz także do przedstawicieli innych nauk humanistycznych oraz wszystkich osób zainteresowanych problematyka społeczną.

Praca należy do tego rodzaju przedsięwzięć badawczych, które w wy-raźny sposób łączą refleksję teoretyczną z analizami empirycznymi. (…) Tak więc wypada pozytywnie ocenić zamierzenie Autorki. Studium empirycznie zorientowanego socjologa przynieść bowiem może argumenty, pozwalające na weryfikację niektórych tez i często nie ugruntowanych przekonań, dotyczących formuły i funkcji dobroczynności w zaawansowanej nowoczesności.
z recenzji prof. Zbigniewa Bokszańskiego
Katarzyna Górniak swą książkę poświęciła kategorii dobroczynności, która stanowi odpowiedź na mechanizm wykluczenia społecznego. Podjęto w niej rozważania nad działaniami praktykowanymi przez organizacje społeczne na rzecz osób doświadczających wykluczenia społecznego i nad tym, jak te organizacje przystosowują się do współczesnych wyzwań, jaką ofertę pomocy i wsparcia przygotowują. Stawiane jest pytanie o kształt współczesnej dobroczynności realizowanej w Polsce i wyrażanej poprzez działania organizacji pozarządowych. Inne pytania, to: jakie zmiany zachodzą we wzorach ich działalności, jaki rodzaj systemu tworzą, jak organizacje społeczne reagują na problematykę wykluczenia, jak ją traktują, jak definiują osoby, do których kierują swoje działania.
Całość dociekań Autorki koncentruje się zatem wokół problemu, który skrótowo można ująć: dobroczynność w kontekście wykluczenia.

Katarzyna Górniak – socjolożka, jest adiunktem na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej. Zajmuje się badaniem ubóstwa, wykluczenia społecznego i nierówności społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru kulturowego oraz analiz dyskursu wokół tych zjawisk. Autorka licznych opracowań i publikacji dotyczących tych obszarów tematycznych.

Książka jest interesującym i bogatym empirycznie i teoretycznie opracowaniem dotyczącym zmian społecznych zachodzących w społeczeństwach proradzieckich, a zwłaszcza w społeczeństwie rosyjskich i narodach syberyjskich.

Zawarte w niej artykuły podejmują ważne kwestie poszukiwania swojej tożsamości i miejsca w ogromnej "przestrzeni" powstałej po rozpadzie ZSRR. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytania dotyczące m.in. postaw wobec zróżnicowań etnicznych i kulturowych tych społeczeństw, poszukiwań i budowy ich odrębności kulturowo-etnicznej za pomocą zarówno "tradycyjnych" metod (takich jak pamięć genealogiczna lub odwołań do tradycyjnych kultów religijnych), jak i nowoczesnych środków, związanych z polityką i tworzeniem miejsc pamięci.

Analizowane procesy, zwłaszcza próby tworzenia własnych narracji o przeszłości lub jej zawłaszczania - jak piszą autorzy - nie są łatwe i toczą się zazwyczaj w sytuacji napięć i sporów.

Ważną częścią tej książki są opracowania na temat Polaków w krajach byłego ZSRR, analizy prób odnowienia pełnego życia narodowego oraz trudnych (i czasami zaskakujących) wyzwań związanych z trudami przyjazdu do kraju przodków.

Książka Katarzyny Bocheńskiej zasługuje na uwagę, gdyż umiejętnie łączy walory popularnonaukowe z poradnikowymi. Znajdziemy tu zatem treści odwołujące się do uznanych wyników badań naukowych z obszaru szeroko rozumianej komunikacji interpersonalnej, dotyczące jej praktycznego znaczenia, jak również doskonalenia umiejętności w jej zakresie. Z tego względu odbiorcami tej publikacji mogą być osoby profesjonalnie zajmujące się problematyką komunikacji międzyludzkiej, studenci różnych kierunków (zwł. psychologii społecznej, pedagogiki, politologii, socjologii itp.) oraz tak zwani przeciętni czytelnicy.

„Akademia umiejętności komunikacyjnych” – jak sugeruje tytuł – ma przede wszystkim na celu edukację zdolności komunikacyjnych. Z tą książką nie jest to trudne - autorka sprawnie operuje językiem, a przy tym posługuje się elementami wykładu, przytacza wiele ciekawych przykładów, podaje propozycje ćwiczeń. Publikacja ta ma zatem z jednej strony olbrzymie walory poznawcze (pozwala zdobyć dużą wiedzę o komunikacji interpersonalnej), z drugiej natomiast umożliwia doskonalenie własnych umiejętności interpersonalnych.

Książka wyróżnia się również dopracowaną stroną edytorską – liczne schematy i rysunki obrazują opisywane zjawiska oraz ułatwiają lepsze zrozumienie prezentowanych zagadnień. Praca składa się z 20 części, logicznie skonstruowanych, tworzących komplementarną całość, a przy tym napisanych z dużą znajomością rzeczy, niebanalnym, bogatym, a przy tym zrozumiałym i komunikatywnym językiem.

Praktyczne wprowadzenie do metodologii badań terenowych, od samego wyboru miejsca dokonywania badań, przez zbieranie materiałów, po interpretację i w końcu prezentację badań etnograficznych. Autor rozważa najważniejsze dylematy, również etyczne, związane z rozpoczęciem obserwacji, a także stosunkiem do podmiotów badania. Książkę podsumowuje przybliżenie perspektyw etnografii w XXI wieku.

Książka poświęcona jest zagadnieniu budowania narodów w Europie Południowo-Wschodniej. Autor na przykładzie nacjonalizmu boszniackiego w Bośni i Hercegowinie pokazuje, że naród powstaje w trakcie nieustannej walki politycznej o treści symboliczne, które stanowią o jego istocie. Na podstawie reinterpretacji historycznego procesu wyłaniania się boszniackiego nacjonalizmu oraz systematycznej analizy współczesnej polityki pamięci odnoszącej się do wojny lat 1992–1995 Tomasz Rawski przedstawia specyfikę procesu budowania narodu – jego złożoną, wielowątkową dynamikę, pełną wewnętrznych napięć, tarć i sprzeczności.

Praca jest bogatym w warstwie empirycznej, oryginalnym teoretycznie wkładem w dyskusję o procesach narodowotwórczych i polityce pamięci na terenie byłej Jugosławii. (...) To dzieło dojrzałe, spójne, wciągające i bardzo potrzebne na polskim rynku wydawniczym.
dr hab. Marcin Lubaś, prof. UJ

Książka Tomasza Rawskiego to nie tylko wąskie studium przypadku przeznaczone dla niewielkiego grona specjalistów; ze względu na teoretyczne zaplecze powinna zainteresować szersze grono czytelników – wszystkich, którzy chcieliby pogłębić swoją wiedzę na temat współczesnej teorii narodu i nacjonalizmu.
dr hab. Krzysztof Jaskułowski, prof. SWPS

Tomasz Rawski – socjolog, bałkanista, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, stypendysta m.in. University College London, University of Uppsala i University of Sarajevo. Zajmuje się problematyką nacjonalizmu, polityki symbolicznej, polityki pamięci oraz budowania państw i narodów w Europie Wschodniej.