„Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa”. T. 3

Problematyka etyczna stosunkowo rzadko podejmowana jest przez socjologów, ponieważ stanowi domenę filozofów i prawników, a ostatnio także ekonomistów, zwłaszcza tych zajmujących się kulturą pracy i zawodu, kulturą organizacyjną oraz etyką życia gospodarczego, zarządzaniem przez wartości i społeczną odpowiedzialnością biznesu.

Zbliżone do terminu „etyka zawodowa” pojęcie „etyka pracy” (work ethics) oznacza „produktywny trud” i ujmuje pracę w aspekcie procesualnym, czasownikowym, jako czynność cenioną przez tych, którzy ją wykonują, a także przez ich otoczenie, głównie pracodawców. Etyka lub kultura pracy w tradycyjnym rozumieniu wiąże się zatem m.in. z niską/wysoką wydajnością pracowników oraz koncepcją wzrostu/regresu gospodarczego, wywodząc się z etyki protestanckiej, w której praca stanowiła nie tylko powinność religijną, lecz także obowiązek moralny.

Jako że współcześnie problematyka etyki zawodowej wykazuje liczne, bezpośrednie lub pośrednie związki ze wspomnianą sferą CSR, etyką społeczną, etyką życia publicznego, a także socjologią moralności, socjologią pracy oraz socjologią instytucji i zrzeszeń, a ponadto poradoznawstwem, zawodoznawstwem, pracą socjalną i polityką społeczną, warto ją podjąć oraz rozwinąć. Właśnie temu ma służyć niniejsza praca, sytuująca się na styku wspomnianych gałęzi i subdyscyplin naukowych, znosząca, a przynajmniej zacierająca, rysowane często zbyt grubą kreską linie demarkacyjne między nimi. Wydaje się bowiem, że płaszczyzną porozumienia jest tu, a z pewnością powinien być, aksjologiczny, a ściślej: etyczny aspekt każdej z wymienionych dziedzin.

Fragment Wstępu

Dużym atutem książki jest jej pierwsza część, poświęcona rozwojowi. Autorka wyjaśniła w niej, w jakim sensie rozwój rozpatrywać można jako proces dziejący się w przestrzeni międzyludzkiej, jako „kategorii środka”. Na równie wysoką ocenę zasługuje jakość analiz problematyki rozwoju regionalnego. Szczególnie interesujące są te fragmenty omawianej części, w których Autorka przedstawia i komentuje dane podwajające obiegowe opinie i schematy, jak np. te, które kwestionują często eksponowany
w różnych wyjaśnieniach podział na Polskę A i B lub trwałość podziałów wynikających z granic państw zaborczych.
Z recenzji dra hab. Zbigniewa Zagały

Książka (Super)Nowe Atlantydy stanie się ważną pozycją w ramach socjologii gospodarki. W dodatku należy ją postrzegać jako szczególnie istotną w przypadku analiz z zakresu współczesnej myśli socjologicznej. Autorka przywołuje wielu autorów ze światowej socjologii, których dorobek rzadko jest uwzględniany w Polsce. A przede wszystkim buduje własny model teoretyczny oraz eksplanacyjne próby kultury wzrostu gospodarczego, wnosząc znaczący wkład do ogólnej teorii socjologicznej oraz socjologii gospodarki.
Z recenzji dra hab. Wiesława Gumuły, prof. UJ

Książka jest pierwszą częścią z zamierzonego, chociaż niezrealizowanego do dzisiaj, cyklu „Opisać życie”. Autor w swoich wspomnieniach prowadzi czytelnika do czasów, gdy miał piętnaście lat. Opowiada o współżyciu wielokulturowej społeczności, o perypetiach w szkole, o wiejskiej codzienności. Często retrospektywnie odnosi się do historii własnego narodu, tej zaczerpniętej ze źródeł pisanych, ale też – kiedy chodzi o gniazdo przodków – z bogatych opowieści rodziców.

*********

And the Vistula flows on

Petro Murianka, a Lemko born in Lower Silesia, where his family was relocated during the Operation Vistula, in his autobiography goes back to the time when he was fifteen years old. He recounts the co-existence of a multicultural community, the trials and tribulations of his school life, his everyday life in the country. He often looks at the history of his own nation in retrospect, drawing from written sources and his parents’ rich narratives.

*********

Petro Murianka (Piotr Trochanowski) – urodził się w 1947 roku na Dolnym Śląsku, gdzie osiedlono jego rodzinę w ramach Akcji „Wisła”. Ukończył Prawosławne Seminarium Duchowne w Warszawie, pracował jako dyrygent chórów cerkiewnych. Jednocześnie był nauczycielem religii, zaś po przemianach 1989 roku również języka łemkowskiego. Napisał i zrealizował kilka sztuk scenicznych. Wydał 5 zbiorów poezji, a także 2 zbiory pieśni (płyty CD) z muzyką do własnych i innych tekstów. Autor elementarza łemkowskiego. Przekładał na łemkowski z innych języków słowiańskich (m.in. obszerny zbiór "Poezja polska"). Od 1989 roku prowadzi łemkowskie czasopismo "Besida", zredagował również ponad 20 almanachów – Lemkivskij Ričnyk, a także kilka zbiorów poetów łemkowskich. Za dzieło życia uważa wielką (580 stron w formacie A4) monografię miejscowości przodków – "Knyha Bilcarevy". Laureat kilkunastu nagród krajowych i zagranicznych.

Traktat Johna Miltona "Areopagitica" ukazał się w 1644 roku i był odpowiedzią na uchwaloną przez angielski parlament Ustawę, która obejmowała kontrolą druk: "ażeby żadna książka, pamflet lub gazeta ni

Książka pt. Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego, autorstwa doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza, prezentuje bezdomność z punktu widzenia „zwykłego obywatela” stykającego się z tą problematyką jako obserwator zewnętrzny otrzymujący informacje z mediów, plotek i obrazów ulicy i na tej podstawie kształtujący swoje „widzenie problemu”. Przedstawiona publikacja prócz szerokiego spektrum analiz statystycznych, w swym zakresie metodycznym, ujmuje część teoretyczną, w której zostały przedstawione aspekty budowania postaw przez wpływ mediów i informacji w nich zawartych. Autor, za pośrednictwem przeprowadzonych badań, ukazuje wiedzę i postawy społeczeństwa polskiego w zakresie bezdomności – przyczyniając się pod tym względem do wytwarzania grupowej niechęci, stereotypów i etykietyzacji. W tym kontekście przedstawione zostało obrazowanie bezdomności i osób bezdomnych przez ogólnie pojęte media. Warunkując tym samym język mowy, który odpowiedzialny jest za działania, kształtowane przez świadomość określoną przez mity, stereotypy czy wręcz archaiczne wnioskowanie z pominięciem wiedzy a w konsekwencji, w skrajnych przypadkach, prowadzący do zachowań patologicznych i kryminalnych. Problem bezdomności i osób w kryzysie bezdomności ujęty został przez doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza w książce Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego zarówno w kontekście działań instytucjonalnych, jak i postaw indywidualnych. Ujęcie to w sposób trafny pokazuje kształtowanie się działań pomocowych w kontekście aprobaty społecznej i społecznej wrażliwości. W tym znaczeniu wrażliwość społeczna stanowi ważną zmienną, wprost odnosząca się do postaw społecznych. Autor ujmuje powyższe podając przykład realizacji projektu socjalnego pt. „Najpierw mieszkanie”. Stanowiący z jednej strony bardzo potrzebny projekt kierowany do osób bezdomnych w postaci oferowanych mieszkań mających być podstawowym narzędziem wyjścia z bezdomności. Z drugiej strony zderzamy się jako społeczeństwo z problemem braku mieszkań dla osób „niebezdomnych” czyli funkcjonujących w realiach swoich ról społecznych, ale których nie stać na własne mieszkanie. Autor opracowania wprost wskazuje na możliwość powstania niechęci jednej grupy do drugiej. Realizacja tegoż projektu może stworzyć antagonizmy społeczne i zwiększenie skali niechęci osób „domnych” wobec bezdomnych, które i tak w obecnej chwili – co potwierdza także przeprowadzone badanie doktora Dobrzenieckiego-Łukasiewicza nie ma charakteru pozytywnego, a wręcz oparte jest na stereotypach, uprzedzeniach i antagonizmach wywołanych często przez występujące kryzysy.

Publikacja przygotowana została przez zespół badaczy wywodzących się z różnych środowisk naukowych oraz praktyków na co dzień pracujących w jednostkach organizacyjnych służb, inspekcji i straży. Wszyscy autorzy zostali zaproszeni do podjęcia refleksji nad zagadnieniem obecności seniorek i seniorów w przestrzeni miejskiej, aktualnie prowadzonymi i przygotowywanymi politykami senioralnymi oraz praktyką działań organizacji pozarządowych. Ważnym punktem odniesienia rozważań ujętych w monografii jest pandemia SARS-CoV-2 i zebrane w trakcie jej trwania doświadczenia ze współpracy w trosce o grupę osób najbardziej dotkniętych konsekwencjami pandemii.

Doświadczenia pandemiczne służb czy wyostrzone skutki zmian demograficznych polskiego społeczeństwa – to tylko część problemów, przed których rozwiązaniem stają politycy ze szczebla samorządowego i rządowego. Postulatem wyraźnie podnoszonym przez wszystkich autorów jest konieczność opracowania zintegrowanej na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym polityki senioralnej odzwierciedlającej doświadczenia i potrzeby jej aktorów instytucjonalnych, pozarządowych i adresatów tych działań. Dotychczas obserwowany brak jednolitej polityki senioralnej sprzyja mnogości dokumentów – często niespójnych – formalnie obowiązujących na danym terenie. Cierpią na tym grupy seniorek i seniorów, a w konsekwencji całe społeczeństwo