„Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa”. T. 4

Rocznik „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” nawiązuje do wydawanych przez Śląski Instytut Naukowy „Górnośląskich Studiów Socjologicznych”.

W tomie piątym podjęty został problem szeroko pojętych wartości – wartości a etniczność, wartości prospołeczne i ich przemiany, świat wartości w różnych kulturach.

„Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” - to periodyk adresowany nie tylko do socjologów, lecz także do przedstawicieli innych nauk humanistycznych oraz wszystkich osób zainteresowanych problematyką społeczną.

Praktyczny przewodnik przybliżający metody badania języka używanego w różnych kontekstach: oficjalnych dokumentach, zwykłych rozmowach, wywiadach czy komunikatorach internetowych. Autor w jasny sposób wprowadza podstawowe definicje, czym jest analiza konwersacyjna czy analiza dyskursu, a także pokazuje, jak dokonać transkrypcji materiałów nagranych na taśmach audio lub wideo. Jak w każdym tomie Niezbędnika, podejmowane są również zagadnienia etyczne dotyczące korzystania z danych wywołanych i niewywołanych.

Autor przedstawia dzieje współpracy badaczy społecznych z wojskiem i wywiadem od czasów wypraw Jamesa Cooka, przez rywalizację kolonialną mocarstw europejskich, I i II wojnę światową, okres zimnej wojny aż do współczesnych interwencji militarnych w Iraku i w Afganistanie. Ukazuje proces kształtowania się standardów etycznych związanych z uprawianiem zawodu antropologa oraz dowodzi, że wszelkie wojenne zaangażowanie antropologów musi być postrzegane jako "brudne" nadużycie badań społecznych.

Książka w sposób przystępny i porywający pokazuje jawne i niejawne przykłady kooperacji antropologów z wojskiem i wywiadem, funkcjonujące przykrywki tajnej działalności, a także towarzyszące temu dylematy etyczne i rozbieżne oceny środowiska naukowego.
Z ciekawej perspektywy prezentuje działania takich antropologów brytyjskich i amerykańskich, jak m.in. Thomas E. Lawrence, Margaret Mead czy Gregory Bateson. Opisuje także niesławną współpracę antropologów niemieckich z władzami nazistowskimi, a w części poświęconej programowi HTS, realizowanemu w Iraku i Afganistanie, pokazuje m.in. w jak zaawansowany technologicznie sposób wykorzystywane są współcześnie dane pozyskiwane przez "antropologów w mundurach".

Autor w swojej pracy podejmuje problem ogromnej wagi, jakim jest w naukach społecznych młodzież i jej rola w modernizacji i rozwoju społecznym terenów peryferyjnych. Autor w toku rozprawy stara się odpowiedzieć na pytanie czy młodzież pogranicza będzie sprzyjała procesom zmiany społecznej[...].

Rozprawa ta więc będzie cenna i dla socjologa - wprawionego badacza, bowiem zawartość merytoryczna rozprawy powinna zadośćuczynić ciekawości naukowców, ale także – a może przede wszystkim – dla studenta - początkującego badacza, który na przykładzie konkretnego zagadnienia, zresztą bliskiego zainteresowaniom młodych, może dokładnie prześledzić, jak dochodzi się w socjologii do konkretnych wniosków. Dla studentów socjologii będzie to cenna pomoc, którą będą mogli wykorzystać przy pisaniu prac licencjackich.

( z recenzji dr hab. Ryszarda Tomczyka)

The monograph contains reflections divided into seven parts. The first part Towards the Philosophy of Localness is a theoretical interpretation of the idea of localness being developed as a broad and affirmative concept defining the humans’ way according to the teaching of a place. This part stems from the need to trace a creative power in what is only seemingly passive, stiffened, separate. A local man is demonstrated in the power to create bonds with the world and a valid story of a place. The next part Being at Home on the Border: The Silesian History of Place and Things introduces into the understanding of local space as world space because it is a place which is the beginning of determining oneself as an individual and as a part of a community – there is Jedermann in a local man. Silesian Görlitz, together with the experience of wandering and stories of those who lost home, enables reflection on localness in the proximity of home and migration. In the part The Transgression of History and the Desire for Nature: The Value of a Derelict Park I focus on the experience of existence developed by a local man, which is formulated on the very margins of the world. The reflection is focused on a fallen landscape design of the former Fazaniec park in Silesia. The next part The Narrative of the Cultural Border and the Silesian Philosophy of Home is focused on the description of the borders and the problem of the dialectics of oppression and border protection. Where could one search for new ways of narrating the border, ones that would not only constitute a novelty but affect the realm of relations? The reflection leads to the Silesian narrative of home. The part An Insight into a Post- Industrial Place is focused on the post-industrial place which is more than just design. The post-factory teaches us to understand we are attached to the ground and offers us such a journey which is perhaps a passage to the heart of darkness. It also inscribes our existence in the larger event of dwelling. The Philosophy of Localness and the Arts combines thinking about a city with thinking about a metaphysical community, home and localness, which directs to the description of cultural practice in Barcelona, but also to the reflection upon a local metropolis. The last part University and the Idea of Place is an interpretation of the idea of the university at the intersection of the world and home. The main aim of this part is to describe problems of autonomy, location, and connection with regions. The explanation of the idea of wonder leads to the consideration of an important role of university as an independent and autonomous place in our common space.

Książka Biblioteki w ochronie i promocji zdrowia jest syntetycznym opisem globalnego przepływu informacji z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w którym uczestniczą biblioteki uczelnianych wydziałów medycznych, szpitalne oraz publiczne. Inspiracją do jej napisania było zapoznanie się z funkcjonowaniem bibliotek w Buffalo w stanie Nowy Jork i w Leatherhead w hrabstwie Surrey w Wielkiej Brytanii, Niemieckiej Centralnej Biblioteki Medycznej (ZB MED) w Kolonii, a także biblioteki Instytutu Socjologii Medycyny im. Ludwiga Boltzmanna na Uniwersytecie Wiedeńskim w listopadzie i grudniu 2006 roku. Z tego czasu pochodzą też wyniki własnych badań ankietowych przeprowadzonych przez autorkę w polskich bibliotekach publicznych w czterech miastach: Bytomiu, Chrzanowie, Katowicach i Krakowie, oraz w Bibliotece Publicznej w Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy.