Gospodarczy poczet władców Polski

Święte królowe, które pokochały władzę. Gdy zabrakło dynastii, tylko one mogły zapewnić Polsce przyszłość Kontynent pustoszony zarazą, jakiej ludzkość jeszcze nie widziała. Czasy naznaczone upadkiem najpotężniejszych rodów. Epoka potrzebująca prawdziwych bohaterek. Kobiet zdolnych położyć podwaliny nowego polskiego imperium. Bez Jadwigi nie byłoby królestwa. Gdy męża wygnano z kraju, to na jej barki spadła walka o przetrwanie dynastii. Gdy zaś wróg stanął u bram Wawelu, ona osobiście dowodziła ostatnim bastionem Piastów. Elżbieta nie zasłaniała się żadnym mężczyzną. Straciła dłoń, broniąc rodziny przed atakiem oszalałego zamachowca. A gdy jej brat umarł, to ona stała się ostatnią nadzieją królestwa. I jedyną w historii Polski kobietą, która nikomu nie oddała choćby krztyny swej władzy. Jadwiga Andegaweńska po prababce odziedziczyła nie tylko imię, ale też hart ducha. Zrobiono z niej króla, licząc, że będzie bezwolną marionetką. Ale to ona utorowała drogę do polskiej potęgi. Pokora, pobożność i nieposkromiona ambicja. Przełomowy moment dziejów. I wybitne damy, bez których nie byłoby Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Najnowsza książka autora bestsellerowych Dam złotego wieku i Żelaznych dam.

Życie Margaret Thatcher niezmiennie konfunduje filozofów. Na początku pierwszego tomu tej biografii zauważyłem, że zastanowiłaby nawet Sokratesa. Jego dictum, że „bezmyślnym życiem żyć człowiekowi nie warto” na pewno jej nie dotyczy. Zadziwiłaby także Francisa Bacona, który rzekł: „Droga na szczyt wiedzie krętymi schodami”. Jej wspinaczka zaczęła się niżej – i dlatego mierzyła wyżej – niż rozpoczynali jej poprzednicy, lecz szła w górę drogą tak prostą, jak to było możliwe. I chociaż bywała z pewnością bardziej przebiegła w trudnych sytuacjach, niż chciałaby przyznać, rzadko zbaczała ze swej ścieżki. Mężczyzna wspinający się krętymi schodami nie myśli, co jest za zakrętem. Kobieta przebijająca się na szczyt, żeby tam się utrzymać, ma cel zawsze przed oczami. Ją pchały ku górze olbrzymia ambicja i żarliwa wiara w możliwości wolnego kraju. Na szczycie wywalczyła dość czasu, żeby podjąć dzieło uwolnienia potencjału swojego państwa i zrealizować większość swojej wizji.

Ta książka pokazuje ją na szczycie, być może bardziej dominującą niż jakikolwiek jej poprzednik w czasach pokoju i bardziej znaną na scenie światowej niż jakikolwiek brytyjski premier, z wyjątkiem Winstona Churchilla.
(fragment Przedmowy)

Historię można poznawać w różny sposób. Jednak najciekawszy i najpopularniejszy z nich polega na poznaniu jej przez pryzmat życiorysów wielkich polityków. Temu celowi służy niniejsza publikacja. Poprzez biografie królów, książąt, władców i prezydentów starano się ukazać najważniejsze wydarzenia w dziejach Rzeczpospolitej. Warto tu zwrócić uwagę, że charakter danego monarchy był kształtowany przez wzorce epoki, w której żył, stąd też w biogramach nie pominięto tak ważnych dla poznania nie tylko władcy, ale i jego czasów, cech osobowości panującego, anegdot z nim związanych oraz współczesnych mu relacji. Aby ułatwić orientację w czasoprzestrzeni historycznej, każdy biogram poprzedzony jest informacją dotyczącą sytuacji w Europie oraz w Polsce, ponadto każdorazowo przedstawiono drzewo genealogiczne danej postaci oraz najważniejsze powiązania rodzinne lub polityczne. Poza tym poznawanie osoby panującego mogą ułatwić taśmy czasu, na których wyeksponowano najważniejsze wydarzenia z okresu panowania, zarówno te kształtujące historię Rzeczpospolitej, jak i historię powszechną. Poczet królów polskich opatrzony jest wieloma zdjęciami obiektów muzealnych, reprodukcjami słynnych obrazów, a także wizerunkami władców autorstwa największych mistrzów pędzla: Matejki, Bacciarellego, Lessera...

Ta książka to dziewięć krwistych portretów wszystkich prezydentów Czechosłowacji plus jako bonus portret księdza Tiso – głowy marionetkowego państwa słowackiego z czasów drugiej wojny światowej. Jest w tych opowieściach nie tylko wiedza i rzetelny warsztat historyczny autora, ale także wiele pysznych anegdotek. Jest dramat trudnych wyborów Edvarda Beneša i Emila Háchy, są gangsterskie porachunki komunistycznych prezydentów – niczym z dobrego kryminału i jest też niezamierzona groteska ich politycznych poczynań, a na koniec barwny portret zmarłego przed dziesięciu laty Václava Havla, ostatniego prezydenta Czechosłowacji i pierwszego – Republiki Czeskiej. Lektura tej książki to wielka i pożyteczna przyjemność, polecam!
Andrzej S. Jagodziński

Książka Andrzeja Krawczyka o prezydentach Czechosłowacji oferuje atrakcyjne spojrzenie, bo polega na rzadkiej kombinacji: z jednej strony erudycji zawodowego historyka, specjalisty od historii Czech i Słowacji, oraz osobistym, głębokim doświadczeniu czeskiego środowiska, w którym Autor spędził wiele lat jako ambasador Polski. Akapit o ostatnim z bohaterów jest napisany też na podstawie autopsji i jest niezwykle ciekawym spojrzeniem w kontekście zbliżającej się dziesiątej rocznicy śmierci Václava Havla. Książka przekonująco pokazuje, że mając odpowiednią i przemyślaną koncepcję, można jednak pisać historię całych krajów i narodów w zwięzłej formie biografii czołowych polityków. Andrzejowi Krawczykowi udało się to dzięki wrażliwemu połączeniu fragmentów poświęconych osobowościom prezydentów oraz fragmentów wyjaśniających kontekst ich życia i działalności. Jako czeskiemu historykowi czytanie o prezydentach Czechosłowacji nigdy nie wydawało mi się tak interesujące.
Miloš Řezník

To jest poczet królów Czechosłowacji, czyli prezydentów tego państwa w dwudziestym wieku. Zarazem to ciekawa opowieść o losach naszych południowych sąsiadów; opowieść kompetentna i zajmująca. Autor stara się być obiektywny i sprawiedliwy, gdy kreśli tę panoramę dziejową od Masaryka, mędrca i skandalisty, do Havla mędrca i ironisty. A przecież to oni stanowią najlepszą tradycję Czechosłowacji. Łatwo dostrzec stanowisko ideowe Krawczyka, który jest zafascynowany Czechosłowacją, całym swym sercem liberalnego konserwatysty. Bardzo zajmująca lektura.
Adam Michnik


Andrzej Krawczyk – specjalista w dziedzinie historii Europy Środkowej i Bałkanów XIX/XX wieku. Wykładowca historii Europy Środkowej i Historii Prasy Polskiej na UW i KUL oraz historii Polski na Uniwersytecie Karola w Pradze i Komenskiego w Bratysławie. Autor ośmiu książek i ponad 150 artykułów, w tym przetłumaczonej na język czeski biografii Jozefa Tiso.

Po 1989 r. urzędnik państwowy – dyrektor gabinetu ministra Aleksandra Halla w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, dyrektor generalny w Kancelarii Sejmu, doradca premier Hanny Suchockiej, minister w Kancelarii Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Dyplomata – Ambasador w Czechach, na Słowacji oraz w Bośni i Hercegowinie. Przed 1989 rokiem wspólnie z Bronisławem Komorowskim wydawał podziemne pismo „ABC”.

Profesor Longin Pastusiak, amerykanista, znawca biografii prezydentów i pierwszych dam Stanów Zjednoczonych, przygotował książkę poświęconą prezydentom sprawującym tę funkcję w XXI wieku. Jest ich czterech: George W. Bush, Barack Obama, Donald Trump i niedawno wybrany Joe Biden. Wszyscy barwni, nietuzinkowi i bardzo różnie oceniani. Czytelnicy poznają ich życiorysy, sukcesy i porażki w polityce, ale także życie prywatne i rodzinne, poglądy i zainteresowania. Tradycyjnie nie zabraknie anegdot, romansów i skandali. Dla prof. Pastusiaka Biały Dom i jego lokatorzy nie mają tajemnic!

Dzisiejszego władcę Rosji ukształtowały chuligańskie ulice Leningradu i kluby sportów walki, gdzie razem z nim rośli przyszli żołnierze i ojcowie chrzestni miejskich mafii, a potem służba w organach bezpieczeństwa. W tych, niby dalekich od siebie światach, panował ten sam kult brutalnej siły, pogarda dla słabych. Nic dziwnego, że Władimirowi Putinowi, co rzuca się w oczy, brakuje empatii. Kiedy musi kogoś przytulić, pocieszyć, zawsze wychodzi mu to sztucznie, niezręcznie. Nawet wiolonczelista Siergiej Rołdugin, przyjaciel prezydenta Rosji, przyznawał, że Putin „w ogóle nie potrafi okazywać prawdziwych emocji”.

A co potrafi? Wydawałoby się, że wszyscy się o tym przekonaliśmy i że wszystko o nim wiemy. Ale Wacław Radziwinowicz, wytrawny znawca Rosji, autor bestsellerów „Gogol w czasach Google’a” i „Creme de la Kreml”, udowadnia, że to tylko złudzenie. W swojej biografii-kronice rządów Putina pokazuje jego liczne metamorfozy, ale też uniwersalne mechanizmy osobowości byłego kagebisty oraz metody, które pozwoliły mu zbudować pozycję absolutnego władcy Rosji i pchnąć jego kraj w absurdalną wojnę z Ukrainą oraz konflikt z Zachodem. Ale też – co przekonująco pokazuje Radziwinowicz – jak jego manie pchają go dziś do nieuchronnego upadku.

„Car Atlantydy” to również opowieść o tym, jak można ogromne państwo zawrócić z drogi rozwoju i odcinając społeczeństwo od wolnych mediów, pogrążyć je w paranojach, obsesjach i urazach. Dowodzi, że to nie są tylko rosyjskie problemy, że Rosja i Putin mogą się przytrafić wszędzie.

Wacław Radziwinowicz – jeden z najlepszych znawców rosyjskiej duszy i polityki, wieloletni korespondent „Gazety Wyborczej” w Rosji, na Białorusi i w Ukrainie. Deportowany z Białorusi w 2006 roku i wydalony z Rosji w grudniu 2015 roku, opisuje współczesnych Rosjan z talentem i wnikliwością. Autor bestsellerów o Rosji „Gogol w czasach Google’a” i „Creme de la Kreml”.

Wacław Radziwinowicz jest moim zdaniem najwybitniejszym dzisiaj obserwatorem i analitykiem polityki Putina. Jest to obserwacja wolna od rusofobii, choć nie wolna od sympatii i antypatii autora. To anatomia putinizmu lokowana w historii ostatnich stuleci. Radziwinowicz nazywa Putina Hitlerem naszych czasów. Jest w tym sformułowaniu pasja i moralny osąd. Putin chce być postrzegany jako zbawiciel Rosji. Chce być Iwanem Kalitą naszych czasów – tym, który zbiera wszystkie ruskie ziemie – chce być także protektorem wszystkich Rosjan na świecie. To opowieść o władcy, który jest niebezpieczny dla świata, który rządzi w sposób cyniczny, okrutny i na wskroś zakłamany. Chce do cna zdeprawować społeczeństwo rosyjskie pogrążone w korupcji, strachu i kłamstwie. Ta książka to opowieść o człowieku i systemie, o Putinie i putinizmie. Dla polskiego czytelnika to lektura wyjątkowo pouczająca. Z kart tej książki wyłania się skrzyżowanie mentalności chuligana i oficera aparatu bezpieczeństwa, opowieść o putinizmie, systemie, który staje się atrakcyjny dla elit w krajach, w których demokracja słabnie. Dla Polaków to książka wyjątkowo niezbędna.

Adam Michnik

Wacław Radziwiłowicz, długoletni korespondent „Gazety Wyborczej” w Moskwie, jak mało kto jest w stanie pokazać krok po kroku, przez jakie punkty zwrotne przeszła Rosja Putina, zanim wydała wojnę Ukrainie. W równie zaangażowanych co kompetentnych, przyprawionych ironią komentarzach od lat buduje wielowymiarowy portret mało komu znanego kegebisty, wychowanego na przestępczych podwórkach Leningradu, który zmienił się w najniebezpieczniejszego człowieka na ziemi.

Anne Applebaum