Graffiti

Gerion, wrażliwy skrzydlaty chłopiec o czerwonej skórze, zaczyna tworzyć swoją autobiografię, gdy ma pięć lat. Pewnego dnia, już jako zagubiony młodzieniec, natrafia na butnego włóczęgę Heraklesa. Ich spotkanie jest jak wybuch wulkanu. Istnieje wiele sposobów na opowiedzenie takiej historii – notuje Anne Carson. Jednym z nich jest grecki mit o nieustraszonym herosie oraz jego dwunastu pracach. Innym – stworzony przez poetę Stezychora poemat Gerioneida, opisujący życie skrzydlatego odmieńca, w spokoju doglądającego swej czerwonej trzody i zabitego przez gwałtownego grabieżcę, wysłannika cywilizacji. Carson sięga do antycznych historii, by opowiedzieć je na nowo: to zdumiewająco obrazowa i zarazem erudycyjna książka o zwyczajnej, po ludzku zwyczajnej,źle wybranej miłości, ale też refleksja o byciu innym. Autobiografia czerwonego jest powieścią-poematem, rozszczelniającą ramy gatunkowe i wyrastającą z praktyki przekładu literackiego, napisaną po Homerze i Stezychorze, po Emily Dickinson i Gertrude Stein – dowcipną, inteligentną, niepowtarzalną.

Prezentacja siedemdziesięciu poetów z różnych regionów Niemiec, z Austrii i Śląska piastowskich książąt. Poezja minnesingerów, Anioła Ślązaka, J.W. Goethego, F. Hölderlina, J. v. Eichendorffa, H. Heinego, E. Mörikego, S. Georgego, R.M. Rilkego, E. Stadlera, G. Trakla, G. Heyma, G. Benna w obszernych wyborach, obok poetów słabiej (albo wcale nie) znanych w Polsce, z licznymi przekładami publikowanymi w tej antologii po raz pierwszy. Rozdziały Pieśni o Nibelungach, Parsifala Wolframa von Eschenbach, Hymnów do nocy Novalisa, Oda Do Radości F. Schillera, ballada C. Brentano Lolelei, nowo odczytany Rapsod o miłości i śmierci korneta Krzysztofa Rilke. Wątki polskie: pieśń-minnesang wrocławskiego księcia Henryka IV Prawego, śpiewogra A. Gryphiusa o narodzinach piastowskiej dynastii, wiersze popowstaniowe (Suchodolski) koszalińskiego poety J.E. Benno i A. v. Platena (On tańczy w Moskwie). Teksty pieśni Schuberta (Piękna młynarka, Podróż zimowa, pieśni do słów Heinego), Schumanna (Miłość i życie kobiety), Mahlera (Cudowny róg chłopca, Treny na śmierć dzieci) i inne utwory-niespodzianki, które prowadzą czytelnika przez szczyty, ścieżki ogrodowe, ostępy i zakamarki bliskiej nam kultury. Od dawna oczekiwana, pierwsza tak obszerna antologia klasycznej poezji naszych zachodnich sąsiadów, niezbędna dla każdego, kto chce głębiej wniknąć w świat niemieckiej wyobraźni i mowy wysokiej.

Z przyjemnością przedstawiamy tom wierszy Laureatki Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta 2019, izraelskiej poetki Agi Mishol. To pierwsza książkowa prezentacja twórczości poetki w Polsce.
Agi Mishol swą pierwszą książkę opublikowała w wieku lat 18. Wydany dzięki pomocy finansowej rodziców i podpisany jedynie imieniem Agi tom „Kodem Tafasti Rega” nie przetrwał jednak próby czasu nawet w oczach autorki. Do prawdziwego debiutu dojrzała w roku 1972, od tego czasu publikując blisko 20 książek poetyckich, nieodmiennie powstających w najbardziej tradycyjny sposób: z pomocą pióra i kartki. Ich autorka wyznaje: „hebrajski jest dla mnie świętym językiem. To właśnie przede wszystkim zawdzięczam moim rodzicom – że przywieźli mnie do kraju, w którym mówi się po hebrajsku. Hebrajski stał się dla mnie ojczyzną”.

Agi Mishol ceniona jest przez krytyków m.in. za posługiwanie się bardzo szerokim wachlarzem odcieni hebrajszczyzny – od odniesień do języka biblijnego po najbardziej współczesne wyrażenia slangowe. Sama zaś przekonuje, iż poeci są „sejsmografami języka”. Godna uwagi jest też rozpiętość tematów poruszanych przez Mishol, która nie daje się zaklasyfikować ani jako np. autorka lirycznych wyznań, ani jako tzw. poetka zaangażowana.

Pojawia się w jej twórczości także – daleka od jakiejkolwiek ortodoksji i nie przynosząca łatwego pocieszenia – perspektywa metafizyczna, co sama Mishol podsumowuje: „moja filozofia przypomina filozofię Alberta Camusa – życie jest absurdem. Szukasz jakiegoś głębszego sensu, ale zarazem dobrze wiesz, że żadnego sensu nie ma. Jedyna metafizyka w moich wierszach to te chwile, kiedy wszystko otwiera się na jakiś inny wymiar. Większość wierszy przychodzi z tych samych źródeł i mówi o moim »ja«. Ale istnieje wiele »ja«: jest Agi metafizyczna i inna, która jest cyniczna, a także jest Agi naiwna, a nawet czasami (w pewnym, szerszym sensie) religijna”.

Przekłady zamieszczone w tej niewielkiej książeczce powstawały w różnych latach na marginesie moich rozmaitych zajęć, nie jestem bowiem zawodowym tłumaczem. Nie zadbałem też - poza niektórymi - aż do schyłku życia, by je opublikować. I tak teksty Dandina zamieszczałem przy okazji prac teoretyczno-literackich a to w miesięczniku "Poezja" ("dipaka"), a to we wrocławskich "Literach" (o metaforze) a to poszczególne strofy w rozmaitych swoich tekstach; wiersze współczesnych poetów austriackich (Toman, Kraftner, Muhringer i Bachmann) ukazały się w "Literaturze na Świecie", utwory Zonszajna czytałem jedynie na jego wieczorze autorskim Związku Literatów Polskich we Wrocławiu. Pozostałe (Gumilew, Rilke, Hofmannsthal, Aichinger) nie były upublicznione i cierpliwie spoczywały w teczce. Ukazują się teraz wraz z oryginałami, by można było je porównać. I niech tak pójdą do Czytelników. "Koszyk" to tyle co sanskryckie kosa, oznaczające zarówno naczynie, jak i zbiór, zawartość tego naczynia. Kosa to także słowniki i antologie tekstów literackich. Utwory zawarte w tych ostatnich bywały zbierane w dziesiątki albo setki i nosiły nazwy na przykład sataka to jest "setka" albo czturdasaka, czyli "czterdziestka". W tym zbiorze słowo "czterdziestka" zostało użyte jako specyficzny podtytuł. Bardzo rzadko, ale jednak zdarzało się, że w skład "setki" wchodziło dziewięćdziesiąt kilka utworów lub też sto dwa. W tej "czterdziestce" jest 41 utworów. Ze wstępu Sławomir Cieślikowski

Wszystkie wiersze zamieszczone w tym zbiorku pochodzą z okresu panowania dynastii Tang (618-906) i powstały między VII a IX wiekiem. Odległe od nas o ponad tysiąc lat i tysiące kilometrów, pozostają jednak żywe i zrozumiałe w swoich emocjach i obrazach, nic więc dziwnego, że weszły do kanonu literatury światowej.

Panowanie Tangów to czas imponującego rozkwitu kultury chińskiej i równie wspaniałego rozkwitu typu poezji określanej po chińsku jako shi. Wtedy pisali dwaj poeci uznawani za największych w całej historii Chin: Li Bai, nazywany „nieśmiertelnym zesłanym na ziemię” i Du Fu, określany mianem „poety-kronikarza”. Mówiąc o najlepszych poetach tangowskich, nie sposób też pominąć Wang Weia, zwanego „patriarchą buddyzmu chan w poezji”.

Poza trójką największych, znalazły się tu także wiersze m.in. Li He, zwanego „demonicznym talentem”, oraz wybitnego pisarza i myśliciela Han Yu. Najmniej znane i rzadziej pojawiające się w antologiach są wiersze Meng Jiao, zebrane w serię Jesienne uczucia - wstrząsające jako opis grozy towarzyszącej starości i chorobie, a jednocześnie zdumiewająco nowoczesne w niezwykłości swoich obrazów.

Miłość nie jest jedna, wymyka się definicjom i słowom. Czym więc jest? Książka Hélene Delforge i Quentina Grébana, duetu znanego już z cenionej książki „Mama”, to wielobarwna, czasem radosna, czasem nostalgiczna, innym razem zasmucająca próba zebrania emocji, wrażeń, kolorów i odcieni najważniejszego uczucia na ziemi. Jaka jest miłość, gdzie ją spotkać, jakie ma odcienie w młodości i gdy lat przybywa? Uczucia, które znajdziesz w każdym okruchu dnia, codziennych gestach, słowach, w powietrzu i w piasku. Książka dla wszystkich absolutnie obowiązkowa.