Hipersłownik języka Polskiego Tom 5: Nid-Ó

Publikacja nawiązuje - pod nowym tytułem - do 10-tomowego opracowania Jana Wawrzyńczyka Słownik bibliograficzny języka polskiego, wydanego w latach 2000-2012 przez Wydawnictwo BEL Studio w Warszawie. Autor znacznie rozszerzył swój unikatowy zbiór danych, czyli bibliografię załącznikową do poszczególnych artykułów hasłowych występujących w powszechnie znanych słownikach ogólnych języka polskiego XIX-XXI w. Ze względów techniczno-finansowych niniejsza edycja Hipersłownika języka polskiego jest jedynie reprodukcją cyfrową e-brudnopisu tekstu, niemniej skala zawartej w nim informacji (nt. ponad 300 000 haseł) uzasadnia celowość edycji w jej tymczasowym kształcie.

Kontynuacja opracowania Hipersłownika języka polskiego, opublikowanego w 2020 r. przez Wydawnictwo BEL Studio w Warszawie. Zawiera materiał dokuentacyjny w przedziale literowym T-Wyf.

W odróżnieniu od wydanych już dwu pierwszych tomów, tomy 3.-10. zawierają także hasła - w odpowiednich przedziałach literowych - obecne w «Narodowym Fotokorpusie Języka Polskiego», dostępnym w Internecie (na stronie www.nfjp.pl). Z przyczyn technicznych i ekonomicznych to wzbogacenie e-brudnopisów materiałów Hipersłownika języka polskiego stało się możliwe dopiero w sierpniu 2020 r.
Opis zbioru internetowego zawiera publikacja: J. Wawrzyńczyk, P. Wierzchoń, Ł. Borchmann, Sześciolecie Narodowego Fotokorpusu Języka Polskiego, która ma się ukazać w IV kwartale br. nakładem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego.

Leksykografia jest pierwszym słownikiem specjalistycznym z zakresu leksykografii, opracowanym z myślą o polskojęzycznym odbiorcy. Obejmuje 693 hasła, w tym 355 haseł samodzielnych i 338 haseł odsyłaczowych. Zawiera ona hasła przedstawiające budowę słownika, rodzaje i zawartość jego poszczególnych komponentów, typy układu haseł, rodzaje haseł oraz wszystkie elementy artykułu hasłowego. Omawia liczne typy słowników, zarówno słowniki ogólnie znane, np. słownik dwujęzyczny, słownik etymologiczny czy frazeologiczny, jak i rzadsze, np. słownik chronologiczny, fonologiczny i wierszowany. Uwzględnia aspekty związane z opracowywaniem słowników oraz ich użyciem, zawiera także hasła poświęcone zagadnieniom ogólniejszym – kulturze i dydaktyce słownikowej, ideologizacji słowników, komparatystyce leksykograficznej i typologii słowników. Na kształt słownika w znaczącym stopniu wpłynął interdyscyplinarny charakter leksykografii, a zwłaszcza ścisłe związki leksykografii językowej z językoznawstwem. Poza ogólnymi hasłami poświęconymi m.in. semantyce, pragmatyce, leksykologii, znaczeniu wyrazu oraz językowi i jego odmianom słownik zawiera krótkie opisy pojęć związanych z różnymi aspektami opisu słownikowego oraz poszczególnymi typami słowników. Adresatami publikacji są językoznawcy, leksykografowie i naukowcy zajmujący się pokrewnymi obszarami, jak również inne osoby, których aktywność zawodowa związana jest z językiem i szeroko pojętą pracą z tekstem, np. tłumacze i dziennikarze, studenci kierunków filologicznych, nauczyciele języka polskiego i języków obcych w szkołach oraz wykładowcy na uczelniach.

Monika Bielińska – germanistka, językoznawczyni

Jest to pierwsza wersja Leksykonu zawierająca 578 haseł, bez ich przetłumaczenia na języki obce, np. angielski i rosyjski, i bez zamieszczenia źródłowej literatury pod hasłami.

Słownik terminologii wojskowej polsko-niemiecki i niemiecko-polski – zawierający kluczowe pojęcia z zakresu wojskowości i techniki wojskowej – jest próbą wyjścia naprzeciw oczekiwaniom dużej liczby osób zainteresowanych terminologią wojskową. Brak dokładnej znajomości polskich czy niemieckich określeń z tej problematyki często utrudnia lekturę opracowań z zakresu wojskowości. Autor starał się zawrzeć w Słowniku przede wszystkim terminy z zakresu wojskowości XX wieku. Nie mógł jednak pominąć kluczowych pojęć używanych w dobie nowożytnej. Swoiste wyzwanie badawcze stanowiło dążenie do ujęcia w publikacji określeń używanych w trzech armiach: austriackiej (austro-węgierskiej), niemieckiej czy szwajcarskiej. Utrudnieniem było niekiedy znalezienie odpowiedniego polskiego znaczenia czy – odwrotnie – niemieckiego odpowiednika dla określeń typowych dla polskiej terminologii wojskowej.

„Koncepcję wydania niemiecko-polskiego oraz polsko-niemieckiego słownika terminologii wojskowej należy uznać za w pełni uzasadnioną. Szczególnie dla języka polskiego istotne były i nadal są terminy pochodzenia niemieckiego, które w znacznym stopniu zostały zaadaptowane (często w postaci daleko idących oboczności) do rodzimej terminologii wojskowej. Wieloletnie kontakty, w tym także krwawe konflikty, z wojskami państw niemieckich/niemieckojęzycznych (Niemcy, a wcześniej Prusy, Austria, Saksonia) spowodowały nie tylko import znacznej części fachowego słownictwa, lecz także konieczność zrozumienia trudnych, a często niejednoznacznych niemieckich terminów wojskowych. […] recenzowany słownik jest bez wątpienia bardzo wartościową pomocą dla historyków oraz znawców i badaczy wojskowości czasów współczesnych”.
Z recenzji prof. dr. hab. Michała Baczkowskiego, Uniwersytet Jagielloński

dr hab. Piotr Mikietyński – adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zainteresowania badawcze koncentrują się na historii wojskowości Europy Środkowo-Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszej i drugiej wojny światowej.

Niniejsza książka jest opracowaniem popularnym, opartym jednakże na najnowszej literaturze przedmiotu. Hasła podano w układzie chronologicznym. Dla większej przejrzystości leksykonu nie wyodrębniono oddzielnie bitew i potyczek, lecz omówiono je w ramach poszczególnym wojen i konfliktów zbrojnych. Czytelnik może jednak łatwo odnaleźć interesujące go wydarzenie, korzystając z zamieszczonych przy końcu indeksów. Słownik obejmuje okres od r. 963 do 1500.