Historia medycyny w sześciu niepełnych odsłonach

Jakie choroby leczono psim sadłem?
Na czym polegało zamawianie choroby?
W czym miało pomóc kobietom parzenie nóg w gorącej wodzie?

Stefan Giebocki opisuje przedwojenną pracę wśród ludności robotniczej i chłopskiej. Codzienną walkę z epidemiami chorób zakaźnych, skutkami przerywania ciąży, szerzącymi się chorobami wenerycznymi, zabobonami oraz symulantami. Ukazuje trudną sytuację pacjentów, którzy ¬– pozbawieni pracy i możliwości leczenia – umierali w męczarniach.

Medycyna, choć niekoniecznie w dzisiejszym rozumieniu, towarzyszyła człowiekowi od zarania dziejów. Ludzie od zawsze chorowali i starali się ulżyć sobie w cierpieniu. Badali, testowali, eksperymentowali i obserwowali. Niektóre metody zwalczania dolegliwości okazywały się skuteczne, inne szkodliwe i niebezpieczne – wszystkie zaś w jakiś sposób przyczyniły się do rozwoju medycyny.

Kto pierwszy odważył się zajrzeć w głąb ciała zmarłego pacjenta?
Z czego wykonywano pierwsze narzędzia chirurgiczne?
Czym były teatry anatomiczne?
Z jakich elementów zbudowany jest człowiek?
Do czego stosowano gaz rozweselający?
Jakie badania utrudnia klaustrofobia?

Odpowiedzi na te i wiele innych nurtujących was pytań znajdziecie w fascynującej książce Anny Bartosik, badaczki i popularyzatorki nauki. Całości dopełniają piękne ilustracje Asi Gwis, niosące dodatkowe informacje.

To on odkrył adrenalinę, hormon strachu, walki i ucieczki – Napoleon Cybulski, jeden z największych fizjologów w dziejach medycyny. Gdyby zamiast na Uniwersytecie Jagiellońskim pracował na niemieckiej czy francuskiej uczelni, jego przełomowe odkrycia byłyby słynne na całym świecie.

Jest uważany za twórcę krakowskiej szkoły fizjologicznej. Wraz ze swoimi współpracownikami z Uniwersytetu Jagiellońskiego wykonał pierwsze na ziemiach polskich badania EKG i EEG. Dzięki nowatorskim doświadczeniom w dziedzinie elektrofizjologii wyjaśnił, w jaki sposób impulsy elektryczne pochodzące z nerwów wprowadzają w ruch mięśnie. Jako badacz ludzkiej psychiki rozważał istnienie nieświadomości jeszcze przed Freudem.

Cybulski był też głęboko zaangażowany w sprawy społeczne. Badał problem niedożywienia galicyjskich chłopów, był współzałożycielem pierwszego żeńskiego gimnazjum w Krakowie i zwolennikiem dopuszczenia kobiet do studiów medycznych. Jego współpracownik Odo Bujwid, znakomity polski bakteriolog, kierował pierwszym na ziemiach polskich zakładem szczepień metodą Ludwika Pasteura.

„Recepta na adrenalinę” to fascynująca opowieść o pasji, niezwykłym okryciu i poświęceniu nauce.

OBOWIĄZKOWA LEKTURA DLA FANÓW OLIVERA SACKSA Czy jeśli uwierzymy w tajemniczą chorobę, to możemy na nią zapaść? Jak wielką władzę nad ciałem może sprawować umysł? Czy śpiączka może być zaraźliwa? Skąd biorą się zaburzenia psychosomatyczne? W Szwecji setki dzieci na wiele miesięcy, a nawet lat, zapadło w stan przypominający sen. W Le Roy, mieście na północy stanu Nowy Jork, u nastoletnich dziewcząt pojawiły się drgawki, które rozprzestrzeniły się wśród nich jak zaraza. Na Kubie pracownicy amerykańskiej ambasady po usłyszeniu w nocy dziwnych dźwięków odczuwali bóle głowy i tracili pamięć. To tylko kilka przypadków chorób, których nie można wyjaśnić naukowymi metodami. Neurolożka Suzanne O’Sullivan, podróżując po świecie, przygląda się najbardziej tajemniczym chorobom, które dotknęły całe grupy osób z różnych społeczności. Opisuje zjawiska wymykające się klasyfikacjom znanym współczesnej medycynie. Pokazuje, jak trauma wpływa na umysł, ingeruje w ciało i odpowiada za choroby, których nie można zidentyfikować. Dzięki tej książce zanurzysz się w świecie relacji między ciałem i umysłem, który – jak pokazują opisane tu historie – wciąż jest oceanem pełnym tajemnic. SUZANNE O’SULLIVAN to światowej sławy brytyjska neurolożka i naukowczyni. Pracowała w Szpitalu Królewskim w Londynie, jest specjalistką w National Hospital for Neurology and Neurosurgery oraz w Towarzystwie Epileptologii. Ma ogromne doświadczenie w pracy z pacjentami psychosomatycznymi. Bestsellerowa i wielokrotnie nagradzana autorka książki Wszystko jest w twojej głowie.

Celem poznawczym recenzowanej książki jest przedstawienie wyników systematycznych badań nad historią medycyny w Rabce, od momentu założenia uzdrowiska do czasów współczesnych. Redaktorzy monografii zamierzali ukazać, w jaki sposób zmiany w standardzie wiedzy medycznej wpłynęły na kształtowanie się w Rabce instytucji uzdrowiskowych, tworzenie się elementów infrastruktury, a także zmiany w zakresie ich funkcjonowania. Książka przedstawia również sylwetki osób zasłużonych dla rozwoju miasta i uzdrowiska. Cele, jakie stawiali przed sobą redaktorzy recenzowanej monografii, uważam za zrealizowane. […] Książka wnosi istotny wkład do polskiej historiografii medycyny. Ma duże walory poznawcze, napisana jest na podstawie licznych źródeł i właściwie dobranego piśmiennictwa. Poszerza zasób dotychczasowej wiedzy na temat historii Rabki. Napisana jest dobrym, potoczystym stylem. […] Monografia stanowi dobry przykład badań realizowanych w standardzie mikrohistorii. Na przykładzie dziejów jednego miasteczka i stosunkowo niewielkiej grupy osób, zaangażowanych w zapoczątkowanie i podtrzymanie w nim działalności o charakterze uzdrowiskowym, możemy śledzić zmiany przebiegające w całej Europie Środkowej i w Polsce na przestrzeni prawie dwóch stuleci. Jest to niezwykle cenna perspektywa poznawcza, pozwala bowiem ukazać w sposób dobrze udokumentowany w źródłach, jak wydarzenia polityczne istotne w skali świata (I i II wojna światowa) oraz Polski (zmiany ustroju politycznego i gospodarczego) wpływają na działania konkretnych ludzi. Z recenzji prof. dr hab. Bożeny Płonki-Syroki

Świat nie może zapomnieć o ich historii
Halina i Władysław Szpilmanowie. Ona była córką polskiego rewolucjonisty, właśnie rozpoczęła studia medyczne. On, syn zasymilowanych Żydów, był uznanym pianistą. Po raz pierwszy spotkali się w 1948 r. na dansingu w Krynicy. Nie zamienili wtedy ze sobą ani słowa. Kiedy zobaczyli się rok później w tym samym miejscu, on był już pewien, że powinna zostać jego żoną. Dzieliły ich pochodzenie, wiek, przeżycia wojenne. Połączyła wielka miłość. Jak silna jest w człowieku wola przetrwania? Czy sztuka może pomóc przetrwać
koszmar okupacji? Jak bardzo wojna zmienia ludzi? Ile można poświęcić dla miłości? Ostatnia rozmowa, której przed śmiercią udzieliła Halina Szpilman, pokazuje nie tylko prywatne życie jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów, ale także historię jego żony, wybitnej lekarki, zaangażowanej działaczki, kobiety walczącej o prawa człowieka.
Intymna opowieść o życiu pełnym pasji, muzyki i miłości
Jej ojciec, Józef Grzecznarowski, był towarzyszem Piłsudskiego w walce o niepodległość; jej mąż, Władysław Szpilman, był znanym kompozytorem i pianistą. Dużo o nich we wspomnieniach Haliny Szpilmanowej. Ale najwięcej dowiadujemy się o samej Autorce. Była świetną lekarką, znakomitym diagnostą, ukochaną przez
pacjentów. Osobą wyjątkowo ciepłą i życzliwą ludziom, o wszechstronnych zainteresowaniach. Rzadko spotykany wdzięk i urok.

Marian Turski, publicysta, kierownik działu historycznego tygodnika „Polityka” W rozmowie Filipa Mazurczaka Halina Szpilman jest nie tylko żoną tytułowego pianisty z filmu Romana Polańskiego, ale także autonomicznym świadkiem historii. Ta książka jest jak dobra muzyka. Zaskakuje, chwyta za serce, daje nadzieję.
Łukasz Maciejewski, dziennikarz, krytyk filmowy i teatralny