Historia Stosunków Polsko - Japońskich 1945 - 2019. Tom 2

Amerykańska choroba. Zapiski o wolności ze szpitalnego łóżka Timothy Snyder na granicy życia i śmierci. Najbardziej osobista książka wybitnego historyka. …leżąc na wznak w szpitalnym łóżku z rurkami wychodzącymi z ramion i klatki piersiowej, nie byłem w stanie zacisnąć pięści, ale wyobrażałem sobie, że je zaciskam. Nie mogłem unieść się na łóżku, (…) ale widziałem siebie, jak to robię. Byłem kolejnym pacjentem na kolejnym oddziale szpitalnym, kolejnym zestawem niewydolnych organów, kolejnym nosicielem zakażonej krwi. Jednak nie czułem się tak. Czułem się (…) wściekły. Co zostanie po twojej wolności, gdy będziesz już pacjentem? Przykuty do łóżka. Zbyt słaby, by samodzielnie nawet się załatwić. Odseparowany od swoich dzieci? Od swoich bliskich? Z dala od ważnych dla ciebie spraw? Czy wtedy będzie mieć znaczenie, jaki jest twój stan konta bądź status społeczny? Pewnie myślisz, że nie. Mylisz się. Leżąc w szpitalnym łóżku, stawia te pytania, toczony śmiertelną chorobą Timothy Snyder. Wybitny historyk i autor własnym przykładem uświadamia nam, jak cienki jest naskórek naszych wolności. I jak łatwo go przebić.
Taka jest rzeczywistość. Ale czy można ją zmienić? Czy opieka zdrowotna nie jest prawem człowieka? Czy państwo w imię naszego dobra może nas więzić? Jak powinien działać system, który nie zamieni łóżka w pryczę, ale nam pomoże wrócić do zdrowia?
„Amerykańska choroba” to refleksja humanisty nad prawdziwym znaczeniem najważniejszego słowa: wolność. Nawet wtedy, gdy się umiera.

Po raz pierwszy oczy całego świata zwróciły się na Bałkany w 1914 roku, kiedy serbski nacjonalista zastrzelił w Sarajewie habsburskiego następcę tronu. Po raz drugi – gdy na półwyspie rozgorzała krwawa, bratobójcza wojna. Europa patrzyła wtedy na Bałkany z przerażeniem i niedowierzaniem, bo zignorowała ostrzeżenie. Kiedy pod koniec lat osiemdziesiątych Robert D. Kaplan alarmował, że na Bałkanach wrze, a Jugosławii grozi rozpad, został zlekceważony. Przez wydawców, którzy nie chcieli opublikować Bałkańskich upiorów w obawie, że temat nie przyciągnie czytelników, i przez polityków, którzy nie dostrzegali zagrożenia. W tym pasjonującym połączeniu reportażu i eseju historycznego autor dociera do źródeł narodowych resentymentów. Pokazuje splot gwałtownych namiętności, które doprowadziły do pełnej okrucieństwa wojny. Jego książka to również przestroga. Na świecie wiele jest miejsc podobnych do bałkańskiego kotła, etnicznych i religijnych beczek prochu, które w każdej chwili mogą niespodziewanie wybuchnąć... "Książka Roberta D. Kaplana nie tylko pomaga zrozumieć źródła konfliktów na Bałkanach, a zwłaszcza w byłej Jugosławii, ale w znakomity sposób ukazuje tło tych konfliktów i zaskakujące często motywy działań polityków i zwykłych ludzi. Po lekturze tej książki rozumiemy nie tylko więcej, ale także inaczej, bardziej w kategoriach konkretu niż politologicznego banału."
prof. dr hab. Marcin Król

Niniejsza publikacja powstała w wyniku współpracy naukowej prawników sąsiadujących ze sobą państw Europy Środkowo-Wschodniej, członków Unii Europejskiej - Polski i Słowacji oraz Ukrainy - państwa stowarzyszonego z Unią Europejską. Współpraca ta jest koordynowana przez Komisję Prawniczą Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Lublinie. Dotyczy ona bezpieczeństwa tych państw w procesie integracji w porządku prawnym Unii Europejskiej.
Podstawowym celem monografii jest pogłębienie wiedzy i wymiana opinii na temat bezpieczeństwa w Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem regulacji dotyczących życia politycznego, gospodarczego, socjalnego, ochrony środowiska, stosunków państwo-Kościół, oraz stanu obronności w skali krajowej i międzynarodowej.
Szczególnym celem publikacji jest wkład do oceny stanu bezpieczeństwa państw europejskich i do partnerskiego dialogu nad przyszłością Unii Europejskiej.

Temat wojny propagandowej, którą agresywne, autorytarne reżimy naszych północno-wschodnich sąsiadów toczą przeciw Polsce, nie ma niestety tylko znaczenia historycznego. Jest niezwykle aktualny!
Książka dra Macieja Pieczyńskiego budzi podziw drobiazgowością i rzetelnością swojej dokumentacji. Zebranie wiadomości i cytatów z setek dosłownie stron internetowych, programów telewizyjnych, czasopism i wszelkich innych form dzisiejszej komunikacji (dezinformacji) masowej, wytwarzanej przez reżim Łukaszenki i wspierających go publicystów – to jedna zasługa Autora, któremu w tym względzie nikt nie dorówna ani w literaturze polskiej, ani też w międzynarodowych studiach tego fenomenu.
Drugą, może nie mniej istotną zaletą książki jest wnikliwa analiza zebranego materiału i jej umiejętne „ustrukturowanie” w całym tekście. Motywy „demokratycznego kolonializmu” Zachodu, używania oskarżeń o „faszyzm” pod adresem Polski, nawiązań do dziedzictwa rzeczpospolitej jako agresywnego „imperium zła”, doskonale dobrane „case studies” wykorzystania nieszczęsnego dezertera z polskiej armii (E. Czeczki) przez propagandę Łukaszenki czy też „inwencji” programu telewizyjnego Ryhora Azarenki układają się w spójną wizję systemu aktywnego kłamstwa, jaki kształtuje umysły jego odbiorców.

Prof. Andrzej Nowak

Historia ucieczek z komunistycznej Polski sięga pierwszych powojennych miesięcy, a więc czasów, kiedy ostateczny kształt jej granic nie został jeszcze określony, a system ich ochrony w zasadzie nie istniał. O ile jednak szczególne uwarunkowania tego okresu pozwoliły wielu ludziom względnie bezpiecznie opuścić kraj, o tyle w miarę umacniania się reżimu podjęcie decyzji o nielegalnej ucieczce często wiązało się z dużo większym ryzkiem niż tylko niebezpieczeństwo zatrzymania śmiałka. Nie zmienia to jednak faktu, że na przestrzeni ponad czterech kolejnych dekad obywatele Polski Ludowej najrozmaitszymi sposobami starali się przedostać za żelazną kurtynę.
Kim był uciekinier z Polski Ludowej? Chcąc uniknąć zawiłych formuł prawnych, warto posłużyć się definicją ukutą przez samą bezpiekę. W jednym z resortowych opracowań o tej kategorii „przestępców” pisano: „W praktyce operacyjno-śledczej organów MSW za uciekiniera uznaje się obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, który bez zezwolenia władz polskich opuścił terytorium PRL lub odmówił powrotu do kraju z czasowego pobytu za granicą” . Uciekinierami były więc osoby, które – nie mogąc z różnych względów, często po wieloletnich staraniach, wyjechać z kraju w sposób oficjalny – zdecydowały się uczynić to w sposób nielegalny. W tych przypadkach ich inwencja i pomysłowość okazywały się nierzadko pochodną determinacji czy nawet desperacji, jakimi musieli się wykazać w dążeniu do zamierzonego celu. Jednakże należy zdawać sobie sprawę, że w ogólnym rozrachunku najwięcej uciekinierów należało do tej drugiej kategorii. Były to zatem osoby, które podczas legalnego, czasowego pobytu za granicą zdecydowały się nie wracać do Polski. Tyle że w realiach komunistycznego kraju przywilej wyjazdu w pierwszej kolejności otrzymywali ludzie go reprezentujący, a więc członkowie delegacji rządowych, personel placówek dyplomatycznych, pracownicy różnych gałęzi gospodarki, naukowcy czy ludzie kultury. Liberalizacja systemu paszportowego, zapoczątkowana w połowie lat pięćdziesiątych, pozwoliła w kolejnych latach w większym lub mniejszym stopniu cieszyć się taką możliwością szerszemu gronu obywateli. Książeczka paszportowa, umożliwiając wyjazd turystyczny czy odwiedziny u krewnych, mogła zatem zostać wykorzystana jako bilet w jedną stronę.

Najnowsza książka Stanisława Michalkiewicza, który w rozmowie z Tomaszem Sommerem, omawia trwający, globalny konflikt, który kinetycznie rozpoczął się atakiem Rosji na Ukrainę. O co w nim chodzi? Z czego wynika? Jak może się zakończyć dla Polski i Świata? Jaką rolę w tym wszystkim odgrywa USA? Przede wszystkim jednak autor zastanawia się nie tyle nad tym co widać, a raczej nad tym czego nie widać.

Europa Środkowa nie jest niestety podmiotem własnych działań politycznych, tylko przedmiotem działań politycznych państw ważnych, to znaczy mocarstw... Jakie plany mają one wobec Polski i naszych sąsiadów? Jakie (geo)polityczne resety nas czekają?

Książka ma charakter wywiadu rzeki. Szczególna wartość publikacji polega na tym, że zadający pytania Tomasz Sommer ma inną, różną od p. Michalkiewicza, koncepcję rozumienia obecnej, wojenne sytuacji. Można więc powiedzieć, że książka to zapis nie tylko rozmowy, ale bardziej sporu na temat toczącej się wojny. Każdy z Czytelników sam będzie musiał rozstrzygnąć, kto ma rację.