Integracja sensoryczna

Publikacja przedstawia główne założenia, cele i etapy pracy terapeutycznej ze sprawcami przemocy domowej.

Autorka omówiła skuteczne formy pomocy psychologicznej udzielane sprawcom przemocy domowej. Przegląd niektórych propozycji opracowanych i realizowanych w Ameryce i Europie wskazuje, że istnieje duża potrzeba motywowania osób stosujących przemoc do podjęcia zmiany. Praca z ofiarą nie rozwiązuje problemu chociażby dlatego, że wiele z nich po okresach separacji powraca do związku ze sprawcą i nadal podlega przemocy. Sprawca może także szukać kolejnej ofiary lub prześladować tę samą osobę. Jak więc pomagać skutecznie?

Kolejnym celem książki jest dokonanie przeglądu różnych stanowisk badawczych odnoszących się do osobowości sprawcy i ukazanie, że zgromadzona wiedza nadal nie daje satysfakcjonujących odpowiedzi, wyznacza jednakże dalsze kierunki badań pogłębiające rozumienie indywidualnych mechanizmów zachowań przemocowych. W kontekście pracy terapeutycznej ze sprawcą pozwala zaś znajdować uzasadnienie dla bardzo zróżnicowanych form pomocy proponowanej osobom stosującym przemoc.

Następnym celem podręcznika jest prezentacja terapii integracyjnej jako jednego z wielu możliwych sposobów pracy psychologicznej z osobą stosującą przemoc w bliskich relacjach. Jednym ze źródeł kształtujących tę propozycję jest wieloletnie doświadczenie terapeutyczne w psychoterapii zarówno z ofiarami przemocy, osobami doznającymi chronicznego PTSD, jak i z osobami uzależnionymi od alkoholu oraz sprawcami przemocy domowej. Inną inspiracją jest praca badawcza nad zmianami, jakie zachodzą u sprawców przemocy domowej pod wpływem terapii oraz teoretyczne poszukiwania skutecznych metod i strategii pracy terapeutycznej z tą grupą osób. Prezentowane podejście jest elastyczne i może być stosowane tak w proponowanej metodologii, jak i może stanowić inspirację do własnych rozwiązań terapeutycznych.

Mimo że całokształt procesu uczenia się niewątpliwie przebiega w mózgu, często zapominamy, że odbiera on informacje sensoryczne ze środowiska za pośrednictwem ciała i ukazuje to, jak owo środowisko jest przez mózg odbierane. Kontrola postawy odzwierciedla integrację ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i wspiera funkcjonowanie osi mózg-ciało. Niedojrzałość lub zakłócenia funkcjonalne w tym obszarze wpływają na zdolność mózgu do przyswajania i przetwarzania informacji.
Jedną z metod oceny dojrzałości i integralności funkcjonowania OUN jest badanie odruchów pierwotnych oraz posturalnych. Ich obecność lub brak na podstawowych etapach rozwoju staje się dla nas oknem, przez które możemy przyjrzeć się funkcjonowaniu OUN, co ułatwia doświadczonemu profesjonaliście identyfikację objawów niedojrzałości bądź dysfunkcji neurologicznej.
Istnieje coraz większa liczba dowodów naukowych wspierających teorię, zgodnie z którą umiejętności motoryczne wspierają proces uczenia się i są zaangażowane w regulację emocjonalną i zachowanie. Od chwili powstania w 1975 roku Instytut Psychologii Neurofizjologicznej (The Institute for Neuro-Physiological Psychology – INPP) w Chester jest miejscem, w którym prowadzi się pionierskie badania nad wpływem niedojrzałych odruchów pierwotnych i posturalnych na uczenie się i zachowanie, tworzy się protokoły oceny nieprawidłowych odruchów i związanych z nimi funkcji. Tam właśnie powstała specyficzna metoda terapeutyczna (tzw. metoda INPP).
Wyniki badań, prowadzonych przez ponad 30 lat zarówno w INPP, jak i w niezależnych ośrodkach, wskazują, że istnieje ścisły związek między niedojrzałymi odruchami okresu niemowlęcego, brakiem osiągnięć szkolnych i podwyższonym poziomem lęku w dorosłym życiu oraz że program terapeutyczny nakierowany na bezpośrednią stymulację i integrację odruchów pierwotnych oraz posturalnych może spowodować korzystne zmiany w tych obszarach. Książka Jak osiągać sukcesy w nauce. Uwaga, równowaga, koordynacja przedstawia zarys podstawowej teorii, opis mechanizmów i markerów rozwojowych oraz wpływu niedojrzałych odruchów na funkcjonowanie dziecka w starszym wieku, które specjalistom zajmującym się edukacją i zdrowiem dzieci mogą pomóc w rozpoznawaniu oznak dysfunkcji neurologicznych i ich konsekwencji.

Kolejna książka twórcy teorii poliwagalnej skierowana do psychoterapeutów Niniejsza książka to zbiór tekstów Stephena W. Porgesa, twórcy rewolucyjnej teorii poliwagalnej, napisanych na przestrzeni kilkudziesięciu lat jego praktyki badawczej. Autor to światowej sławy ekspert w dziedzinie psychofizjologii rozwojowej i behawioralnej neurologii rozwojowej. W swoich tekstach zawarł zapis powstawania teorii poliwagalnej, która zakłada, że życie emocjonalne człowieka ma podłoże biologiczne, a doświadczenia psychiczne jednostki ściśle wiążą się z procesami zachodzącymi w ciele.
Teoria poliwagalna łączy ewolucję regulacji neuronalnej serca z doświadczeniem afektywnym, wyrażaniem emocji, mimiką, komunikacją głosową i zachowaniami społecznymi będącymi reakcją na zachowanie innych ludzi. Porges pokazuje klinicystom, terapeutom, wykładowcom, a nawet pracownikom społecznym, w jaki sposób zapobiegać chorobom psychicznym, identyfikować je i leczyć. W kolejnych rozdziałach autor wnikliwie wyjaśnia poszczególne aspekty swojej teorii, pokazując jej potencjalne zastosowanie w tera-pii lęku, depresji, traumy i zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Teorię Porgesa wykorzystują psychoterapeuci na całym świecie, udowadniając, że autonomiczny układ nerwowy ściśle wiąże się z zaangażowaniem społecznym, zaufaniem i poczuciem bliskości. „Teoria poliwagalna Stephena Porgesa to wielki dar dla neurobiologii interpersonalnej. Ta przełomowa książka zaspokaja naszą potrzebę dostępnej teorii naukowej o praktycznym zastosowaniu wyjaśniającej zależności między zachowaniem a hierarchicznym funkcjonowaniem układu nerwowego, oferując równocześnie nowe spojrzenie na leczenie problemów z regulacją afektu i praktycznie wszystkich zaburzeń psychicznych. Teoria poliwagalna radykalnie zmieniła sposób, w jaki postrzegam moich pacjentów, śledzę ich stany somatyczne, traktuję ich problemy, a także znacząco wpłynęła na moje metody uczenia klinicystów". Pat Ogden, założycielka i dyrektorka Sensorimotor Psychotherapy Institute w Boulder, Kolorado, USA Tom zawiera: • Podstawy teoretyczne. • Regulacja biobehawioralna w okresie wczesnego rozwoju człowieka. • Komunikacja społeczna i relacje z innymi. • Perspektywy terapeutyczne i kliniczne. • Zachowanie społeczne a zdrowie. Stephen W. Porges profesor Uniwersytetu Indiany oraz założyciel i dyrektor Stress Research Consortium na tejże uczelni. Profesor psychiatrii Uniwersytetu Karoliny Pólnocnej oraz Professor Emeritus Uniwersytetu Karoliny Pólnocnej i Uniwersytetu Maryland. Pelnil funkcję prezesa Society for Psychophysiological Research oraz Federation of Associationsin Behavioral & Brain Sciences. Stephen W. Porges profesor Uniwersytetu Indiany oraz założyciel i dyrektor Stress Research Consortium na tejże uczelni. Profesor psychiatrii Uniwersytetu Karoliny Północnej oraz Professor Emeritus Uniwersytetu Karoliny Północnej i Uniwersytetu Maryland. Pełnił funkcję prezesa Society for Psychophysiological Research oraz Federation of Associations in Behavioral & Brain Sciences. Opublikował ponad dwieście pięćdziesiąt recenzowanych artykułów naukowych z takich dziedzin, jak anestezjologia, inżynieria biomedyczna, fizjologia wysiłku fizycznego, neurologia, psychiatria, psychologia oraz badanie i terapia uzależnień. Stephen W. Porges jest twórcą zaprezentowanej w 1994 roku teorii poliwagalnej, łączącej ewolucję autonomicznego układu nerwowego ssaków z zachowaniem społecznym i podkreślającej rolę stanu fizjologicznego w problemach z zachowaniem i zaburzeniach psychiatrycznych. Teoria poliwagalna jest dzisiaj podstawą innowacyjnych form terapii uwzględniających mechanizmy fizjologiczne leżące u podstaw symptomów obserwowanych w wielu zaburzeniach psychicznych, fizycznych i behawioralnych. W 2018 roku prof. Porges został laureatem nagrody Pioneer Award przyznawanej przez Amerykańskie Towarzystwo Psychoterapii Somatycznej (United States Association for Body Psychotherapy).

Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży to pierwszy tak obszerny polski podręcznik tej dyscypliny. Do jego stworzenia zaproszono Autorki i Autorów reprezentujących wiodące uczelnie w Polsce, uznanych praktyków klinicznych oraz psychoterapeutów. Podjęli oni trud przekazania najbardziej współczesnej wiedzy teoretycznej i empirycznej w sposób zrozumiały i odnoszący się do działań praktycznych.

Treści podręcznika uporządkowano w sześciu częściach:

Teoretyczne podstawy psychologii klinicznej dzieci i młodzieży – omówiono tu rys historyczny oraz podstawy psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, zdefiniowano tę dziedzinę nauki i określono jej przedmiot, przedstawiono ogólne teorie i modele stosowane do analizy zjawisk zdrowia i zaburzeń okresu dzieciństwa i adolescencji oraz wiedzę z psychologii rozwojowej niezbędną do rozumienia nieprawidłowości w rozwoju dzieci i młodzieży.
Psychologiczna diagnoza kliniczna dzieci i młodzieży – szczególną uwagę poświęcono tu specyfice diagnozy klinicznej dzieci i młodzieży; omówiono modele diagnozy, postępowanie diagnostyczne dziecięcego psychologa klinicznego oraz stosowane w diagnozie klinicznej dziecka metody, z uwzględnieniem specyfiki diagnozy neuropsychologicznej. W bloku tym znalazł się też rozdział poświęcony etycznym zasadom postępowania psychologia klinicznego dzieci i młodzieży jako badacza i praktyka.
Psychologia zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży – w tej części omówiono psychologii zaburzeń okresu dzieciństwa i adolescencji. Zaprezentowano wiedzę psychologiczną i wyniki badań nad wybranymi zaburzeniami psychicznymi występującymi u dzieci i młodzieży opisanymi w aktualnie obowiązujących systemach klasyfikacyjnych.
Kliniczne problemy dzieci i młodzieży – w kolejnych rozdziałach specjaliści scharakteryzowali wybrane trudności, które nie spełniają kryteriów zaburzenia psychicznego, ale znacząco wpływają na dyskomfort psychiczny oraz obniżają zdolności do skutecznego funkcjonowania w najważniejszych dziedzinach życia (m.in. agresja, samookaleczenia, otyłość czy przedwczesne macierzyństwo).
Specjalne obszary zainteresowania psychologii klinicznej dzieci i młodzieży – opisano tu trudności obserwowane u dzieci i młodzieży, które dotyczą m.in. zmagania się dziecka z chorobą, zaburzeń psychicznych rodzica, kryzysów rodzinnych, adopcji i opieki zastępczej oraz cyfryzacji życia.
Wybrane problemy pomocy psychologicznej – podręcznik kończą zagadnienia związane z różnymi formami praktycznej działalności psychologa klinicznego dzieci i młodzieży. Oprócz omówienia specyfiki pomocy udzielanej dzieciom i ich rodzinom poruszono też zagadnienia profilaktyki, psychoterapii wybranych zaburzeń, wczesnej interwencji i terapii neuropsychologicznej oraz społecznych i środowiskowych form pomocy (np. socjoterapia).

Podręcznik jest adresowany do wszystkich osób zainteresowanych problematyką psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, a zwłaszcza do studentów psychologii, słuchaczy studiów podyplomowych i uczestników kursów specjalizacyjnych. Polecamy go także psychologom praktykom pracującym z dziećmi, młodzieżą i ich rodzinami oraz przedstawicielom zawodów pokrewnych: pedagogom, kuratorom sądowym, lekarzom, socjologom itp. Mogą z niego skorzystać także rodzice, którzy niepokoją się o przebieg rozwoju i wzorce funkcjonowania swoich dzieci. Mamy nadzieję, że prezentowane opracowanie wypełni lukę na rynku wydawniczym i stworzy okazję nie tylko do uzupełnienia wiedzy, ale też do refleksji, przemyśleń, dyskusji i rozwoju zawodowego.

Recenzowana praca jest pozycją szczególną – pierwszym tak obszernym i wielowątkowym podręcznikiem z zakresu psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, prezentującym tę dyscyplinę psychologii w sposób nowoczesny i praktyczny. Zespół Autorów i Redaktorów przygotował dzieło, które może zainteresować przedstawicieli wielu dyscyplin – obok psychologów także lekarzy czy nauczycieli. Dużą grupą czytelników będą oczywiście studenci psychologii, dla których podręcznik może stać się podstawową lekturą. (…) Walorem podręcznika są jego aspekty praktyczne – w tekście znaleźć można wiele opisów przypadków klinicznych, prezentujących mechanizmy i rozwój zaburzeń oraz problemów klinicznych, ilustrujących ponadto możliwe i adekwatne do problemu sposoby interwencji. Mamy więc do czynienia z przykładami „klinicznego myślenia” oraz konceptualizacji problemów, co nie tylko uatrakcyjnia lekturę, ale pełni też dużą rolę dydaktyczną.
Z recenzji prof. dr hab. Eleonory Bielawskiej-Batorowicz

Tematem książki są związki zjawisk psychopatologicznych z religią. Treści religijne są analizowane jako symboliczne i syntetyczne przedstawienie najważniejszych składowych życia psychicznego. Autor omawia problematykę zaburzeń psychicznych (nerwice, zaburzenia osobowości, psychozy, anoreksja), wybranych objawów (urojenia, halucynacje) oraz patologicznych struktur psychicznych, opierając się na neopsychoanalizie i podejściu egzystencjalnym. Książka zawiera bogaty materiał z praktyki klinicznej autora oraz jego własne refleksje teoretyczne (m.in. koncepcja zwijania i partycypacji). Książka dla zainteresowanych psychologią religii, psychoanalizą, psychiatrią, psychoterapią, doświadczeniem religijnym, duchowością.

Podręcznik wprowadza w teoretyczne podstawy skali, charakteryzuje podtesty skali słownej i skali bezsłownej. Przedstawia ogólne zasady badania Skalą WISC-R, jak również w sposób szczegółowy omawia zasady psychometrycznej i klinicznej interpretacji wyników. Omawia zastosowanie kliniczne skal Wechslera w diagnozie trudności w uczeniu się oraz w badaniu dzieci z upośledzeniem umysłowym, z zaburzeniami mowy i języka, z uszkodzonym słuchem, z nadpobudliwością psychoruchową, z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania, w diagnozie neuoropsychologicznej, a także w badaniu dzieci specjalnie uzdolnionych. Omawia również praktyczne aspekty badania skalą WISC-R wykorzystując obserwacje i badania własne autorek.

Książka skierowana jest wyłącznie do psychologów, zajmujących się profesjonalnie diagnozą psychologiczną oraz studentów psychologii i kierunków pokrewnych. Może być wykorzystywana do nauczania przedmiotów: metody diagnozy psychologicznej, psychologia kliniczna, neuropsychologia, logopedia, pedagogika, surdopedagogika.