„Ja” w przestrzeniach aksjologicznych. Z problematyki podmiotowości w literaturze XIX-XXI wieku

Seria: Historia i Teoria Kultury (2), ISSN 2719-9010


Książka poświęcona jest programowi i działalności Polskiego Towarzystwa Teozoficznego na Śląsku Cieszyńskim w latach 1919–1931 (okres największej aktywności, także wydawniczej, tej organizacji). Stowarzyszenie to, działające przez większą część swego istnienia po czeskiej stronie granicy i formowane przez lokalne uwarunkowania historyczno-kulturowe, wypracowało szczególny program, którego istotnym punktem było zagadnienie „wyższej kultury duchowej”.

Książka powstała w setną rocznicę urodzin Tadeusza Kantora. Zespół autorów podjął w niej próbę wielowymiarowej i interdyscyplinarnej odpowiedzi na pytanie o status współczesnego artysty. Wypowiedzi znawców teatru Kantora oraz badaczy współczesnej sztuki sytuują się w kontekście zmian, jakie w polskiej i światowej kulturze zaszły na przełomie XX i XXI w. Czyli są także formułowane w odniesieniu do przemian obserwowanych w estetycznej wrażliwości od czasu ostatnich wystąpień twórcy Umarłej klasy. […]

Działania twórcze są tutaj opisywane w dyskursach socjologicznych i medioznawczych, w języku cyberkultury, performatyki, trans- i post­humanistyki. Dzieła artystyczne umieszczono w materii płynnej, relacyjnej, procesualnej, biotechnologicznej, wirtualnej i zmysłowej, wykraczając daleko poza stabilne struktury znaczące i nowoczesne modele sztuki. Estetykę współczesnego dzieła przeniesiono w przestrzenie interakcji, zobowiązania, wymiany, wpływu, afektu, inspirowania krytyki społecznej, przeprogramowania dominujących dyskursów politycznych i kulturowych. Refleksja o sztuce stała się więc opisem nowych wymiarów rzeczywistości, poszerzanej i udostępnianej nie tylko technologicznie, ale i w wyniku silnego zaktywizowania indywidualnej percepcji.

dr hab. prof. UP Marek Pieniążek

[Ze Wstępu]

The book offers a comprehensive overview of changes in Chinese society in the last seventy years, since the formation of the People’s Republic of China. Within its pages, several authors focus on Chinese policy, as to how China is perceived, its relations with other countries, and related topics, such as Chinese soft power. There are also valuable chapters that focus on the transformation of language, and the use of classical Chinese in modern society, reflecting aspects of Chinese culture, and in particular the challenges of creating contemporary literature. The book portrays China through an interdisciplinary approach, which is innovative and deserves acclaim. I highly recommend this book to all interested in China, its activity on international arena, its society and culture.

Head of Department of East Asian Studies
Director of Confucius Institute
Comenius University in Bratislava

This important volume makes a significant contribution to our understanding of the political, social, and cultural changes within mainland China since the founding of the People’s Republic seventy years ago. Organized according to four broad thematic categories and focusing on change in its many manifestations, the contributions examine the legacy of Maoism in contemporary China, the transformations of language and literature, and the constant rethinking of art and culture as well as China’s present-day political and economic aspirations. With its focus on macro- and micro-historical and cultural developments along with its inclusion of substantial Chinese-language scholarship, this volume offers a great deal both to sinologists and students alike.

Dr Andreea Chirita
Department of Chinese Studies
University of Bucharest

Tom Chopinowskie rezonanse stanowi zbiór referatów będących plonem sesji pracowników naukowych, doktorantów i studentów gdańskich uczelni, która odbyła się na Wydziale Filologicznym 28 kwietnia 2011 roku. Pomysł konferencji narodził się w Zakładzie Teorii Literatury Instytutu Filologii Polskiej we współpracy z Kołem Teoretyków Literatury - jako przedłużenie i okazja do podsumowań obchodów Roku Chopinowskiego (2010), ale także z przekory wobec monopolu rocznicowego myślenia o ważnych postaciach polskiego dziedzictwa kulturowego.
Artykuły zebrane w tomie odzwierciedlają interdyscyplinarny zamysł przedsięwzięcia, które stało się okazją do zabrania głosu na temat życia oraz twórczości Chopina oraz recepcji jego dzieła przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. W sesji wzięli udział pracownicy naukowi Uniwersytetu Gdańskiego, Akademii Muzycznej, Akademii Sztuk Pięknych, a także doktoranci i studenci - nade wszystko filolodzy, ale także teatrolodzy i młodzi muzycy. Dzięki temu zbiór zyskał wymiar interdyscyplinarny, odnaleźć tu można bowiem analizy biograficzne, literaturoznawcze, muzykologiczne, teatrologiczne, filmoznawcze i estetyczne. Całość odsłania niezwykły zakres oddziaływania Chopina zarówna na jego współczesnych, jak na obecną kulturę. Połączenie w tomie głosów przedstawicieli środowiska naukowego oraz udanych analiz doktoranckich i studenckich ma iście uniwersytecki wymiar, stworzyło bowiem płaszczyznę refleksji łączącej różne pokolenia.

Wybór tekstów Rogera Chartier’a, historyka francuskiego, poświęconych historii książki i lektury. Rozprawy dotyczą przemian kultury piśmiennej i jej współczesnych adaptacji. Ponadto publikacja zawiera rozważania Chartier’a na temat procesów lekturowych w dobie tekstów elektronicznych, a także społecznych oddziaływań książki.

Koncepcja historii lektury, jaką proponuje Roger Chartier, jest daleka od historii ?lozo?i, historii literatury czy historii idei, które głównym przedmiotem swego zainteresowania czynią teksty, ich strukturę i znaczenie. Wykracza także zdecydowanie poza tradycyjne badania z zakresu historii książki czy historii czytelnictwa, skoncentrowane wokół statystycznie rozumianych kwestii dotyczących tego, co i przez kogo było w danym okresie wydawane oraz czytane. Produkcja i obiegi książki, grupy czytelnicze i ich lektury – to wszystko interesuje oczywiście Rogera Chartiera, ale kluczowym zagadnieniem czyni on w swoich pracach kwestię dotyczącą tego jak czytano, czym były różnorakie, zmieniające się w czasie sposoby lektury – z tej perspektywy postrzega tamte, bardziej tradycyjnie ujmowane zagadnienia. Z posłowia Pawła Rodaka

Książkę wydano dzięki dofinansowaniu Instytutu Francuskiego w Polsce w ramach Programu Wsparcia Wydawniczego Boy-Żeleński.

Cet ouvrage, publié dans le cadre du Programme d'aide à la publication Boy-Żeleński, a bénéficié du soutien de l’Institut français de Pologne.

A selection of texts by Roger Chartier, a French historian, dedicated to the history of books and reading. The dissertations concern the changes in writing culture and its contemporary adaptations. In addition, the publication contains Chartier's reflections on reading processes in the era of electronic texts, as well as the social impact of the book.

Uparte, niekiedy rozpaczliwe poszukiwanie formy. Tęsknota za bezpiecznym zestawem słów, za „formułą”, która choć na chwilę zatrzymałaby nieustanny potok mowy, znaków i obrazów. Nowe próby, wynalazki, pomysły, do utraty sił, do utraty tchu, do końca. Niektórzy się domyślają, że tego marzenia nie da się zrealizować, że to tylko mrzonka, majak, niebezpieczna ułuda. Niebezpieczna, gdyż grozi ostateczną utratą poczucia rzeczywistości, pogrążeniem się w oparach mitu, w odmętach wyobraźni. Mimo to brną w te próżne rejony, wyruszają w podróże bez powrotu. Czy tak zwana rzeczywistość oferuje coś lepszego? Inni znowu obnażają jałowość tych prób, pokazują, że szukać należy inaczej i gdzie indziej. Choć i tak się nie znajdzie. Forma zawsze się wymyka, wyślizguje, wypada z rąk i wychodzi z kadru. Mniej więcej tak mogłaby wyglądać opowieść o tym, co zwykliśmy nazywać nowoczesnością. Roussel, Bataille, Deleuze, Barthes, Rainer – między innymi to o nich jest ta opowieść.
Wydawnictwo Przypis Łódź 2021 r.