Jak nie być buddystą

„Jeżeli próbujesz poznać cokolwiek bez odkrycia prawdy o sobie samym, twoja wiedza nie może być w żaden sposób wiedzą prawdziwą”. Śri Ramana Maharishi to jeden z najważniejszych współcześnie żyjących nauczycieli duchowych, wymienianych jednym tchem obok Anthony’ego de Mello, Eckharta Tolle oraz Krishnamurtiego. Śri Ramana mawiał, że urzeczywistnienie prawdziwej natury to nasze najważniejsze zadanie, niezbędne do tego, by zrozumieć świat. Bądź tym, kim jesteś to zaproszenie do podróży w głąb siebie i poznania prawdy o sobie i świecie. Ta niezwykła książka, zawierająca odpowiedzi mistrza na pytania zadawane mu przez uczniów, pozwoli ci dotknąć samej istoty nauki śri Ramany. Śri Ramana powtarza, że istnieje jedyna, wszechobecna rzeczywistość, której każdy bezpośrednio doświadcza i która jest jednocześnie źródłem, substancją oraz prawdziwą naturą wszelakiego bytu. Można wyodrębnić wiele różnych poziomów nauczania śri Ramany. Na najwyższym z nich, wyrażalnym w słowach, mówił, że nie istnieje nic poza świadomością. Gdy ktoś nadal był nieprzekonany, tłumaczył, że umysł narzuca sobie ograniczenia, które nie pozwalają przyjąć tej prawdy, i dopiero gdy je porzucimy, odsłoni się przed nami prawdziwa natura świadomości. Dla większości uczniów takie podejście było zbyt teoretyczne, ponieważ byli zbyt głęboko pogrążeni we własnych, ograniczających ich wyobrażeniach. Śri Ramana zachęcał ich wtedy, by porzucili błędne przekonanie, iż zrozumienie prawdy o świadomości musi poprzedzać długi okres duchowej praktyki. Aby zadowolić takie osoby, sięgał po innowacyjną metodę skupiania uwagi na samym sobie, którą nazywał wnikliwym zapytywaniem siebie. Zachęcał do tej techniki tak często i z takim wigorem, że przez wielu uważana jest za najbardziej charakterystyczny motyw w jego nauczaniu. * * * „W 1896 roku szesnastoletni wówczas uczeń porzucił rodzinę i prowadzony głosem serca wyruszył ku Arunaczali, świętej górze na południu Indii będącej celem licznych pielgrzymów. Kiedy już przybył na miejsce, pozbył się pieniędzy oraz wszystkiego, co miał przy sobie, i powierzył się bez reszty nieznanemu mu dotychczas odczuciu, iż jego prawdziwą naturą jest bezkształtna i wszechobecna świadomość. […] Odczucie, że jego prawdziwym „ja” jest świadomość, towarzyszyło mu do końca życia. W terminologii hinduistycznej „urzeczywistnił Jaźń”, innymi słowy, bezpośrednio doświadczył tego, iż poza niepodzielną i wszechobecną świadomością nie istnieje zupełnie nic, a owej świadomości można doświadczać zarówno w jej nieobjawionej postaci – jako bycia tudzież przytomności, jak i w jej objawionej postaci – jako przejawiania się wszechświata”. (ze Wstępu).

Dhammapada składa się z 423 wersów podzielonych na 26 rozdziałów i zawiera zbiór moralnych mów Buddy, które do dziś cieszą się niesłabnącym powodzeniem. Wielokrotnie także były wydawane w zachodnim kręgu kulturowym.

Osho nazywa niezrównane sutry Dhammapady Buddy „Księga ksiąg”. Wyjaśnia, że te sutry dotyczą aspektów nieświadomości człowieka i że całe przesłanie Buddy dotyczy podniesienia naszej świadomości. Wejście do Dhammapady z Osho oznacza nawiązanie głębokiej przyjaźni oświeconych mistrzów. Te sutry zostały opracowane przez uczniów Buddy i zawierają esencję wszystkich jego nauk.

To był ostatni obrót Koła Dharmy, 2500 lat temu. Komentarze Osho do tych sutr ponownie wprawiły Koło Dharmy w ruch.

Osho odpowiada również na pytania uczniów i innych poszukiwaczy w alternatywnych dyskursach, wszystkie hojnie okraszone historiami, osobistymi anegdotami i, oczywiście, mnóstwem żartów. Wizualnie ten zestaw pudełkowy jest oszałamiający, bez wątpienia jest to element kolekcjonerski i dwanaście tomów, w których można zanurzyć się przez wiele lat.

Śantidewa, autor Drogi ku Przebudzeniu, był mnichem i studentem słynnego uniwersytetu-klasztoru Nalanda, założonego w V wieku w północnoindyjskim stanie Bihar. Droga ku Przebudzeniu (Bodhicaryavatara) to jeden z fundamentalnych tekstów tradycji mahajany, czyli buddyzmu „wielkiego wozu”. Przyjmuje się, że powstał on na początku VIII w. n.e. Dzieło to zawiera bardzo osobiste wyłożenie drogi, którą winien podążać ten, komu bliski jest ideał bodhisattwy – istoty, która doznała Przebudzenia i która uwolniwszy się od daremności oraz boleści kołowrotu wcieleń, z poświęceniem oddaje się pracy na rzecz wyzwolenia wszystkich istot. Droga ku Przebudzeniu to wnikliwy opis kolejnych etapów prowadzących do owego celu.

Etyka, obok mądrości i medytacji, stanowi jeden z trzech filarów buddyzmu: punkt wyjścia i podstawę ścieżki buddyjskiej. Jest jednak rozumiana inaczej niż w chrześcijaństwie.
Dzięki tej książce dowiesz się m.in., jak rozumieć i stosować podstawowe wskazania czy jak nauki moralne oddziaływają na przekonania i wybory dokonywane w codziennym życiu przez buddystów (dotyczy to m.in. stosunku do natury, wegetarianizmu, zdrowia i choroby czy postaw wobec kobiet). Każde zagadnienie przedstawione jest na szerokim tle historycznym, co pozwala na pokazanie ewolucji poszczególnych idei oraz wskazanie źródeł wewnętrznego zróżnicowania w ramach samego buddyzmu. Podstawę źródłową stanowią zarówno źródła zastane (książki, prasa, wydawnictwa buddyjskie, internetowe fora buddyjskie), jak i wywiady przeprowadzone przez autorkę z polskimi buddystami.
Beata Łazarz – antropolożka kulturowa i historyczka sztuki; doktor nauk humanistycznych. Zajmuje się m.in. związkami teologii i sztuki oraz wpływem idei etycznych na różne sfery kultury. Autorka książki Płeć przerażającego. O wizerunkach terrorystek w sztuce (IS PAN 2016), współredaktorka tomu Krytyka artystyczna kobiet. Sztuka w perspektywie kobiecego doświadczenia XIX-XXI wieku (IS PAN 2019). Publikuje m.in. w „Tekstach Drugich”. Praktykująca buddystka.

Trzy filary zen to pierwsza książka o zen napisana przez współczesnego człowieka Zachodu, który przeszedł przez trzynastoletni okres praktyki w japońskich klasztorach, wymagającej niezwykłego wysiłku, a zakończonej wyświęceniem i uzyskaniem prawa do nauczania. Jest to książka niezwykła, jako pierwsza bowiem daje ona zachodniemu czytelnikowi możliwość zapoznania się z całą „kuchnią” zen, z tym wszystkim, co dotychczas przesłonięte było mgiełką tajemniczej egzotyki i naznaczone piętnem obcości.
Wojciech Eichelberger
z przedmowy do wydania z roku 1988

Deisetz Teitaro Suzuki (1870-1966) – jeden z najwybitniejszych znawców i mistrzów buddyzmu Zen, profesor uniwersytetów Otani w Kioto i Columbia University, zarazem człowiek który najbardziej przybliżył Zen człowiekowi Zachodu. Często poszukiwał elementów wspólnych myśli Dalekiego Wschodu i Zachodu. Świetnie znający obydwie kultury Suzuki jest najlepszym przewodnikiem po świecie Zen dla międzynarodowego czytelnika. Napisał między innymi trzy serie Essays in Zen Buddhism, Manual of Zen Buddhism, Mysticizm: Christian and Buddhist, Buddyzm Zen i psychoanaliza (z E. Frommem i E. De Martino). We Wprowadzeniu do buddyzmu Zen D.T. Suzuki opisuje naturę, techniki i praktyki Zen z wyjątkową jasnością, mądrością i otwartością. Zen jest opisany przez autora jako podstawowy klucz do zrozumienia kultury Orientu. A zarazem ta książka to klucz, to esencja wiedzy dla wszystkich, którzy chcieliby zrozumieć psychologię Dalekiego Wschodu. Ale trzeba też pamiętać, że – jak pisze autor – Zen zaczyna się i kończy na osobiście zdobytym doświadczeniu. Ci, którzy nie mogą oprzeć się na własnym doświadczeniu, niczego nie rozumieją. I dalej: Zen z całą mocą i uporem domaga się wewnętrznego duchowego przeżycia. Prace Daisetza Teitaro Suzukiego na temat buddyzmu Zen stanowią jedno z najwybitniejszych osiągnięć w zakresie wiedzy o współczesnym buddyzmie...