Jan Borysewicz. Mniej obcy

Piotr Piotrowski (1952–2015) stał się jedną z głównych postaci w dyskursie o historii sztuki w Europie Środkowo-Wschodniej, a także globalnej historii sztuki, będąc wśród tych, którzy rozumieli, że nowa sytuacja geopolityczna na świecie wymaga rewizji sposobów, w jakie art sformułowany jest dyskurs historyczny. Jego koncepcja „horyzontalnej historii sztuki”, opracowana w trakcie pisania historii sztuki powojennej tworzonej w Europie Środkowo-Wschodniej, okazała się mieć znaczenie na całym świecie.1 Jednak znaczenie pism i działań Piotrowskiego wykracza poza to, a w tej książce koncentrujemy się na innym aspekcie, mniej znanym międzynarodowej publiczności - mianowicie na jego zainteresowaniu politycznym zaangażowaniem sztuki, artystów i historyków sztuki.

Piwnica pod Baranami to już miejsce kultowe. Od swych początków była ostoją sztuki i swobody myśli. To tu spotykali się młodzi, początkujący twórcy, którzy później niejednokrotnie zyskiwali sławę nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie, jak i dojrzali artyści z wielkim dorobkiem. Piwnica była miejscem nie tylko spotkań i dyskusji – jej niezwykła atmosfera zawsze sprzyjała syntezie różnych obszarów sztuki, takich jak teatr, literatura, muzyka, sztuki plastyczne.

Jedną z najważniejszych piwnicznych postaci był Piotr Skrzynecki. To on zasugerował w 1996 roku Witoldowi Wnukowi, żeby zorganizował festiwal jazzowy w ramach obchodów 40-lecia Piwnicy. Tak zrodził się istniejący już od ćwierćwiecza Letni Festiwal Jazzowy w Piwnicy pod Baranami (a od 2016 roku Summer Jazz Festival Kraków), który szybko zyskał grono wiernych fanów, jak i rangę jednej z najważniejszych polskich, a nawet europejskich imprez jazzowych. Z roku na rok był także organizowany z coraz większym rozmachem – szybko zaczęto zapraszać na coraz liczniejsze koncerty nie tylko tuzów polskiego jazzu, ale i gwiazdy światowego formatu. Festiwal wpisał się na stałe w pejzaż krakowskiego życia kulturalnego.
Witold Wnuk snuje swoje wspomnienia poświęcone zarówno Piwnicy, jak i festiwalowi, w charakterystycznym dla siebie anegdotyczno-gawędziarskim stylu, uchylając rąbka festiwalowych tajemnic i prezentując barwny korowód piwnicznych osobowości tworzących ten artystyczny tygiel. 

Gawęda historyczna o trzech pokoleniach wielkiej krakowskiej rodziny malarzy: Juliusza, Wojciecha i Jerzego Kossaków, mających trwałe miejsce w polskiej kulturze. Kossakowie malowali powstania narodowe, epopeję napoleońską, walki I wojny światowej. Autor znakomicie oddaje atmosferę kolejnych epok, przytacza liczne anegdoty, zdradza tajemnice dynastii Kossaków, która swój patriotyzm i umiłowanie ojczyzny wyraża nie tylko pędzlem. Klan Kossaków znany był także dzięki znakomitym piórom wnuczek Juliusza: Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Magdalenie Samozwaniec oraz kolejnym pokoleniom – m.in. Simonie Kossak.

Galeria kobiecych losów zapisanych w obrazach: ponad 30 portretów artystek, muz, modelek, inspiratorek i protektorek w jednym pakiecie. Wszystkie fascynujące, bogato ilustrowane opowieści Małgorzaty Czyńskiej o kobietach, które tworzyły dzieła światowej klasy oraz inspirowały najwybitniejszych artystów, zebrane w eleganckim etui.

Zrób sobie prezent: dowiedz się, jak ważny był wkład kobiet z obrazów do światowej kultury, historii sztuki i emancypacji, a przy okazji naciesz oczy kolorowymi reprodukcjami mniej i bardziej znanych dzieł malarskich.

Twórczość Leonarda da Vinci – artysty, konstruktora i myśliciela – inspirowały i nadal inspirują kolejne pokolenia. Geniusz renesansu, jak często go zwano, łączył sztukę z nauką i pozostawił niezwykłe dziedzictwo, czego wyrazem jest nie tylko „najsłynniejszy obraz świata” – Mona Lisa. Książka przedstawia świat Leonarda da Vinci; ukazuje szeroki kontekst kulturowy epoki, w której przyszło mu tworzyć, oraz przedstawia wszystkie najważniejsze dzieła artysty.

Ta bogato ilustrowana książka autorstwa Desmonda Morrisa jest pionierską i ożywczą analizą znaczenia mowy ciała w rozumieniu sztuki. Za każdym razem, gdy artysta portretuje człowieka, musi podjąć decyzję o postawie postaci. Czy będą stać, siedzieć czy leżeć? Uśmiechać się, krzyczeć czy płakać? Chociaż często przeoczane, ignorowane albo niedocenione, Morris dowodzi, że pozy i gesty odzwierciedlają obyczaje danego okresu historycznego, zwyczaje określonej kultury lub modę w stylach artystycznych. Badając je z mistrzowskim wyczuciem, Morris, znany artysta i antropolog, dokonuje fascynujących spostrzeżeń na temat zmieniających się postaw i społecznych konwencji na przestrzeni wieków, znajdując zarówno zaskakujące podobieństwa, jak i znaczące różnice.
Szeroki wybór gestów dokonany przez Morrisa – od uścisku dłoni po rzucenie rękawicy – jest analizowany w kontekście kulturowych form komunikacji: pozdrowienia, groźby, obelgi i innych. Wszystkie omówienia ilustrowane są kolorowymi dziełami, od prehistorycznych masek i greckich posągów po współczesne obrazy i rzeźby. Mowa ciała w niepowtarzalny sposób łączy erudycję autora z dziedzin artystycznych i nauk społecznych, przez co rzuca zupełnie nowe światło na nawet najbardziej znane obrazy.