Japoński dramat telewizyjny Mukoda Kuniko, Yamada Taichi i taiga dorama

Kinematografia japońska od chwili narodzin była związana z literaturą piękną i teatrem. Wytwórnie z upodobaniem sięgały po powieści lub sztuki, prezentowały skrócone wersje przedstawień i zatrudniały aktorów z doświadczeniem scenicznym. Wielkim powodzeniem cieszyły się dramaty rodzinne, których akcja rozgrywała się we współczesnej scenerii, dzięki czemu twórcy mogli pokazać zasadnicze problemy związane z procesem modernizacji społeczeństwa.
W okresie powojennym ważną rolę odgrywały ekranizacje utworów społecznie zaangażowanych oraz rozrachunkowych, pokazujących okrucieństwo wojny. Większość artykułów zebranych w niniejszym tomie została poświęcona filmom zrealizowanym właśnie w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, ale czytelnik ma okazję zapoznać się również z adaptacjami powieści pisarzy młodego pokolenia, Banany Yoshimoto i Harukiego Murakamiego, których książki ukazywały się w polskich przekładach

Publikacja to suma odczytań twórczości Hasa oraz jego ludzkiej i artystycznej osobowości. Dorobek Hasa analizują nie tylko filmoznawcy, ale także filozof (Bogdan Banasiak), antropolog (Beata Lisowska) oraz uczniowie i przyjaciele (Janusz Kijowski, Robert Gliński, Grzegorz Kędzierski, Stefan Czyżewski, Edward Zajiček i Jadwiga Kukułczanka). O reżyserze piszą autorzy należący do wszystkich generacji polskiego filmoznawstwa, a są to m.in. Tadeusz Lubelski, Piotr Zwierzchowski, Natasza Korczarowska, Joanna Preizner, Marcin Maron.
Z kręgu niemieckojęzycznego dołączyła Margarete Wach, z francuskiego Anne Guérin-Castell. Razem to dwadzieścia trzy artykuły ilustrowane screenami z filmów rozmieszczone w ośmiu rozdziałach, które skupiają się na analizach i interpretacjach wybranych filmów Hasa.

Punktem wyjścia tej książki nie są ani historia PZPR, ani losy i sposób rzeczywistego funkcjonowania jej działaczy. Jest to książka o filmowych reprezentacjach PZPR i o tym należy pamiętać. Nie zawsze można znaleźć bezpośrednie przełożenie tego, co działo się na różnych szczeblach aparatu władzy, jak partia była postrzegana, jak wyglądało jej życie codzienne, na jej ekranowe wizerunki. Autor wprawdzie traktuje kino również jako źródło wiedzy o historii i kulturze, także o partii, ale nie tylko o niej. Przede wszystkim zwraca uwagę na towarzyszące tym wizerunkom strategie, konwencje i rozwiązania artystyczne. Odwołuje się, rzecz jasna, do literatury historycznej, zdając sobie jednak sprawę, że te właśnie konteksty mają fundamentalne znaczenie dla filmowych reprezentacji PZPR.

Prezentowana praca przedstawia dorobek polskiej twórczości literackiej w zakresie dramatu, od czasu powstania pierwszych utworów, które możemy zaliczyć do tego gatunku literackiego, aż do współczesności. Prezentując dzieje dramaturgii polskiej od jej początków aż do współczesności, starałem się zaprezentować jej rozwój możliwie wyczerpująco; mam jednak świadomość, że wielu twórców i wiele ważnych dzieł pominąłem. Moim głównym celem była w tym wypadku jednak nie tyle sama dramaturgia, co kwestia możliwości jej rozwoju w historii Polski.
Ograniczenie pracy tylko do jednej dziedziny twórczości literackiej na pewno zubaża ogląd dorobku twórczego wielu wybitnych twórców, tym bardziej, że wielu z nich w tym gatunku literackim nie czuło się najlepiej. Nie pisałem jednak historii literatury, lecz tylko jednego z gatunków literackich – dramatu. Tego, który – moim zdaniem – potrafi nam najwięcej powiedzieć o niepokojach moralnych swoich czasów, przekazać prawdę o ludziach i ich emocjach.


Pracę tę pisałem dokonując samodzielnej analizy polskiej twórczości dramatycznej oraz korzystając z pracy historyków literatury, którzy wcześniej podejmowali działania w tym kierunku. Jest przecież rzeczą jasną, że tworząc syntezę obejmującą tak rozległe zagadnienie, korzystać musiałem z wielu artykułów i opracowań innych autorów. Wiele zaprezentowanych tu spostrzeżeń, moim zdaniem, trafnych ocen odnośnie do twórczości poszczególnych pisarzy czy konkretnych dzieł zapożyczyłem od innych krytyków i teoretyków literatury, czasami przedstawiam poglądy kontrowersyjne, w miarę możności przedstawiam własne stanowisko. Starałem się dotrzeć do wszystkich omawianych tu dramatów, choć – co oczywiste – niektórym z nich mogłem poświęcić niewiele uwagi. Na pewno też, nawet wspierając się przemyśleniami innych autorów – nie dostrzegłem wszystkich aspektów omawianego tematu.


Książka ta może służyć pomocą studentom polonistyki, uczniom liceów (zwłaszcza o profilu humanistycznym), myślę, że zainteresuje również każdego miłośnika literatury. Obserwując rozwój dramaturgii, możemy bowiem dostrzec, jak zmieniało się nasze społeczeństwo, jego zainteresowania, idee a nawet stosunek do wartości. Wielu autorów sztuk dążyło wręcz do tego, by nie tylko te zmiany opisywać, ale by na nie bezpośrednio wpływać. Ważną częścią tej pracy jest zamieszczona bibliografia i przypisy, które pozwolą bardziej zainteresowanym poczynić dalsze kroki w poznaniu tak wspanialej aktywności twórczej, jaką jest dramaturgia.


Każde omówienie jest z konieczności wyborem. Jest to pierwsze (profesjonalne) wydanie tej książki. W kolejnych, jeśli czas mi na nie pozwoli, postaram się uwzględnić krytyczne uwagi czytelników. Bardzo na nie liczę i z góry za wszystkie dziękuję.


Wojciech Kotlarz - fragment Wstępu

Książka Kazimierza Wolnego-Zmorzyńskiego jest pierwszym systematyzującym opracowaniem modelu odbioru i odbiorcy fotografii dziennikarskiej, jej autor odpowiada na pytanie, jaka informacja płynie z dziennikarskiego obrazu fotograficznego, pokazuje do czego przywiązują wagę odbiorcy, a także, czy fotoreporterzy pomagają im w rozumieniu i postrzeganiu świata. Nie dotyczy to odczytania z fotografii dziennikarskiej kronikarskiego, chronologicznego obrazu wydarzeń, lecz tego, ile czytelnik dowiaduje się o zdarzeniu z jednej, sporadycznie obejrzanej fotografii (prasowej, fotofelietonu, zdjęcia okładowego) lub zbioru fotografii (fotoreportażu, fotokroniki), jak ją postrzega, i jak potrafi podaną informację zinterpretować, czemu ona mu służy i w jakim stopniu zastępuje mu ona informację słowną? Mamy do czynienia z praca dojrzałą, wnoszącą wiele nowych ustaleń do dotychczasowych badań nad problemem. Jest ona poważnym osiągnięciem badawczym. Z recenzji prof. zw dra hab. Wiktora Peplińskiego

„Leo Lipski Story – Miłość na Miodowej” to sztuka teatralna i słuchowisko radiowe Pawła Bitki Zapendowskiego oparte na prozie Leo Lipskiego (właść. Leo Lipschütza 1917–1997) - polskiego pisarza pochodzenia żydowskiego, po II wojnie światowej żyjącego na emigracji w Izraelu. Autor sięgnął do wszystkich utworów pisarza, by stworzyć opowieść o dramatycznych losach Leo z krakowskiego Kazimierza. „Leo Lipski Story – Miłość na Miodowej” jest wzruszającą historią człowieka, który utracił wszystko co najważniejsze: rodzinę, przyjaciół, majątek i ojczyznę, lecz zachował życie, przetrwał Holocaust. Ta życiowa epopeja rozpięta między Krakowem, Lwowem, Wołgą, Uzbekistanem, Persją, Tel Awiwem i Paryżem po raz pierwszy na scenie przedstawia dzieło literackie Lipskiego.


Sceniczno-radiowa opowieść o Leo Lipskim jest wzorem egzystencjalnego przetrwania i obrony wartości ogólnoludzkich. Sztuka mówi o potrzebie zgodnej koegzystencji różnych narodowości, niesieniu pomocy potrzebującym, opiece nad osobami chorymi i poświęceniu dla ratowania dóbr kultury.

Justyna Sobolewska w "Polityce" (nr 4/2018) przypomina postać Leo Lipskiego: "Niemal każdy tekst o Lipskim zaczyna się podobnie: wybitny, ale w Polsce ciągle mało znany. A czas zacząć go wymieniać razem z Gombrowiczem i Schulzem." Beata Chomątowska w "Tygodniku Powszechnym" (nr 14/2018) pisze: "Z wojny wyszedł cało, choć zabrała mu całą rodzinę. Ominęło go piekło Zagłady. Zaznał innego, obozowego." Hanna Gosk, profesor dr hab. z UW, autorka badań dot. twórczości Lipskiego, pisze w książce "Jesteś sam w swojej drodze", że umarł z dala od kraju, który uważał za ojczyznę.