Kara śmierci. Studium socjologiczne

Prezentowana książka jest owocem projektu badawczego dotyczącego następstw ruchliwości edukacyjnej i zawodowej dla jakości życia w miastach peryferyjnych. Badania terenowe – w których wykorzystano metodę sondażowo-porównawczą – przeprowadzono w Raciborzu i Lublińcu w województwie śląskim oraz w Nysie i Głogówku w województwie opolskim. Podstawą wyboru tych miast były trzy główne kryteria: położenie przestrzenne, obecność ludności rdzennie śląskiej i zróżnicowanie procesów migracji mieszkańców miast poza granice kraju; a także przekształcenia ich struktury gospodarczej z przemysłowej na postprzemysłową. Autorzy poszczególnych rozdziałów zaprezentowali kluczowe dane dla oceny zasobów i dynamiki kapitału ludzkiego w małych i średnich miastach.

Opracowanie Bożeny Pastwy stanowi próbę identyfikacji potencjału demograficznego i cech społeczno-kulturowych populacji badanych miast w okresie transformacji. Adam Bartoszek z kolei analizuje edukacyjną i społeczno-zawodową ruchliwość mieszkańców oraz członków elit lokalnych w powiązaniu z oceną warunków życia w swoim mieście. Urszula Swadźba poszukuje odpowiedzi na pytania o czynniki kształtujące aktywność edukacyjną w połączeniu ze strategiami lokalnymi oraz z innowacyjnością zasobów ludzkich z badanych gospodarstw domowych. Rafał Muster przedstawia diagnozę problemów aktywizacji kapitału ludzkiego na lokalnych rynkach pracy wraz z oceną instytucjonalnego oddziaływania na adaptację do ich potrzeb przez osoby bezrobotne i poszukujące zatrudnienia. Charakterystyka zakorzenienia badanych w przestrzeni społeczno-kulturowej prezentowana w kolejnym rozdziale przez Marka Dziewierskiego dopełnia obraz badanych miejscowości.

W końcowym rozdziale książki Adam Bartoszek i Urszula Swadźba podsumowują następstwa ruchliwości kapitału ludzkiego dla jakości życia w badanych miastach.

Prezentowany tom ma charakter prasoznawczy, rekonstruujący medialny wizerunek polskiego ziemianstwa. Redaktorzy tomu podjęli próbę przedstawienia obrazu tej warstwy na łamach najważniejszych tytułów prasowych, możliwie reprezentatywnych dla społecznie i politycznie zróżnicowanego odbioru interesującej nas warstwy. Zamiar ten udało się w zasadzie zrealizować, mamy bowiem do czynienia z analizą tytułów prasy narodowej, konserwatywnej, ludowej, socjalistycznej, a także żydowskiej i białoruskiej. Główną uwagę skoncentrowano na analizie najważniejszych tekstów programowych i teoretycznych, dotyczących szeroko rozumianego udziału ziemian w życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym. Analizie poddane zostały różnorodne formy prasowe, od artykułów wstępnych, programowych, poprzez komentarze, sprawozdania, felietony, listy do redakcji, recenzje etc. Podstawę dokumentacyjną uzupełniją źródła archiwalne oraz literatura przedmiotu.

Książka przybliża polskim czytelnikom wybrane podejście w badaniach szkolnictwa wyższego, bazujące na teoretyczno-metodologicznych założeniach analizy dyskursu.Przeznaczona jest dla szerokiego grona badaczy.

Badania terenowe są differentia specifica antropologii, zarazem jedną z podstaw etosu antropologicznego, jak i tym elementem dyscypliny, który jest najchętniej przejmowany przez nauki społeczne.
Książka przybliża historię antropologicznych badań terenowych oraz konsekwencje wynikające z przedłużonego i intensywnego kontaktu z polem badawczym. Autor, unikając metodologicznego i filozoficznego żargonu, pokazuje omawiane zagadnienia na przykładzie doświadczeń antropologów. Ukazane w książce antropologiczne going native to fascynujące relacje, w których nauka styka się z przygodą. Zarazem znajomość historii metody i jej immanentnych ograniczeń to kluczowe elementy przygotowania przyszłych badaczy terenowych.

Księga powstała z okazji jubileuszu Profesor Ewy Nowickiej. Zebrane w niej teksty autorstwa najwybitniejszych polskich antropologów, historyków i socjologów (m.in. Wojciecha J. Burszty, Iwony Kabzińskiej, Grzegorza Babińskiego, Haliny Grzymały-Moszczyńskiej, Marcina Kuli, Elżbiety Hałas) składają się na niezwykle interesujący tom, którego autorzy zabierają czytelnika w podróż po całym świecie: od Łemkowszczyzny przez Śląsk i Kaszuby aż po Japonię, Ałtaj czy kraje byłego ZSRR.

Tom został podzielony na pięć części, omawiających kolejno różne aspekty twórczości naukowej Profesor Ewy Nowickiej. Książka zawiera biografię Jubilatki oraz pełną bibliografię Jej dzieł.

*********

Anthropological inspirations. Jubilee book in honour of Professor Ewa Nowicka

Jubilee book dedicated to Professor Ewa Nowicka, comprised of five parts devoted to various aspects of the academic work of Professor Nowicka. It features contributions by Polish anthropologists, historians and sociologists, which take the reader on a journey around the world: from the Lemko region, through Silesia and Kashubia, all the way to Japan, the Altai Mountains or the former USSR countries.

Autobiografizm jest zjawiskiem pogranicznym, oscylującym między sztuką a życiem, wzniosłością a trywialnością. Choć od kilku dekad podlega systematycznym badaniom oraz cieszy się zainteresowaniem czytelników, twórców i mediów, nie traci „dzikiego” charakteru: przyrasta, zarasta, zmienia się i multiplikuje. Na takim założeniu oparte zostały temat i kompozycja tej monografii, szóstej publikacji w serii Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych. W trzech częściach książki znalazły się artykuły ułożone według klucza pojęciowego, wykrystalizowanego podczas dyskusji, która odbyła się tym razem w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, na wieloznacznym pograniczu. Przebieg debaty podyktował tytuły części: Na pograniczach, Sceny autobiografii, Tożsamość w Polsce. Pierwsza zawiera artykuły opisujące doświadczenie półperyferii i peryferii, prowincji i dawnych kolonii, które układają się w mity reinwencyjne. Druga skupia się na społecznych umiejscowieniach, relacjach międzyludzkich oraz kontekstach autobiografii. Trzecia zaś to opowieść o tożsamości odbitej w opowieściach – celowo lub w pewnej mierze przypadkiem, na marginesie, na zakładce włożonej między spisywane w innym celu narracje.