Kolory świata równoległego

Jak uzdrowić polską politykę? Czego nam potrzeba, by przezwyciężyć niszczący państwo konflikt światopoglądowy? Jaka siła polityczna byłaby zdolna przywrócić poczucie, że pomimo różnic stanowimy narodową wspólnotę? Kto powinien naprawić nasze instytucje oraz na nowo określić rolę Polaków w Europie? Aleksander Hall nie tylko klarownie diagnozuje naszą rzeczywistość polityczną: działania rządu i opozycji, ale przedstawia też rozwiązania, których od kilku lat bezskutecznie poszukają demokraci przejęci kierunkiem polskiej polityki.
Hall nie ma wątpliwości: Polska potrzebuje nowej propaństwowej i demokratycznej prawicy, której przedstawiciele przeciwstawią się wypaczaniu ważnych dla nich idei i wartości. Propozycja, którą opisuje w książce, stanowi najkonkretniejszy z prezentowanych dotąd sposobów zakończenia politycznego okresu „złej zmiany”.

Aleksander Hall – historyk i publicysta, dr hab. nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, polityk, były działacz opozycji demokratycznej, minister w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, kawaler Orderu Orła Białego, autor m.in.: Osobistej historii III Rzeczypospolitej (2011) i Złej zmiany (2016).

Książka dedykowana wszystkim przegranym
Kiedy na świecie żyje ponad 7 mld osób, osobne rozpatrzenie każdego wniosku kredytowego, aplikacji na studia czy ocena indywidualnego pracownika staje się niemożliwa. By przetworzyć taką ilość danych, firmy korzystają z algorytmów. Niezależne i wolne od uprzedzeń, mają tylko jedno zadanie: wskazać poprawny, obiektywny i właściwy wynik.
Problem polega na tym, że te algorytmy pisane są przez ludzi, a ci bardzo rzadko bywają obiektywni. Zaprojektowane przez nich narzędzia zamiast opisywać świat, kreują rzeczywistość zgodnie z tym, w co wierzy ich stwórca. To właśnie Broń Matematycznej Zagłady – BMZ – ten szczególny rodzaj algorytmu, który działa poza prawem i zasięgiem naszego wzroku. Z ich powodu parabanki pogrążają ubogich i zdesperowanych, słabo wykształceni kończą na uczelniach, których dyplomy nie mają żadnej wartości, a osoby ubiegające się o pracę wypełniają kwestionariusze, których precyzji pozazdrościłby niejeden psychoterapeuta. Cathy O’Neil podąża tropem przegranych i skrzywdzonych, odkrywając kolejne Beemzety wszędzie: na uczelniach i w szkołach, w sieciowych restauracjach, służbie zdrowia, internetowych agencjach reklamowych, bankach, towarzystwach ubezpieczeniowych, policji, mediach społecznościowych czy podczas kampanii wyborczych…

Traktat polityczno-prawny siedemnastowiecznego myśliciela, wydany pierwszy raz w Krakowie w 1632 r. Tekst ten, uważany w XVII w. przede wszystkim za podręcznik wychowania obywatelskiego dla młodzieży szlacheckiej, jest de facto systematycznym wykładem dotyczącym państwa, prawa i obywatela. Kasper Siemek reprezentuje nurt republikański, który podkreślał znaczenie stabilnych instytucji obywatelskich i konieczność wypracowania mechanizmów chroniących państwo przed tendencjami absolutystycznymi. Traktat Civis bonus zawiera również postulat rzetelnej edukacji obywatelskiej w szkołach publicznych, które miały dostarczać społeczeństwu wartościowych obywateli, sprawdzających się zarówno w służbie publicznej, jak i w potrzebie wojennej.

Cieszące się popularnością i szacunkiem krytyczne rozważania prof. Bronisława Łagowskiego o polskiej rzeczywistości ostatnich lat publikowane były na łamach tygodników społeczno-kulturalnych. Pisze o historii, kulturze, moralności i narodowych mitach, o prawicy i lewicy. Jego
eseje pełne są zapadających w pamięć uwag: „Mówię to do ludzi serio, dla hipokrytów miałbym inną argumentację”.
„W polityce, jak w całym życiu, pożądane jest, aby mniej doświadczeni i mniej mądrzy wierzyli w słuszność tego, co zrobili bardziej doświadczeni i mądrzejsi. Ja się tej maksymy trzymam”.
Sięgając do argumentacji racjonalnej i konsekwentnie logicznej, Łagowski nie unika tez przewrotnych, aby wykazać absurd banałów powielanych w debacie publicznej i odsłonić bezmyślny dyktat „politycznej poprawności”.
Wyznaje: „Nie znoszę kłamstwa, kłamstwa głupiego”.
„Patriotyzm nie polega na przypisywaniu sobie zalet, jakich się nie posiada, siły, o jakiej się tylko marzy, lecz na udoskonalaniu kraju, aby te zalety i tę siłę zdobyć w przyszłości”.

Publikacja zawiera 41 przemówień Wojciecha Korfantego, wygłoszonych w Sejmie Śląskim I kadencji, obradującym w latach 1922-1929. To wybór jego najważniejszych mów z tego parlamentu w edycji krytycznej, poprzedzone wstępem charakteryzującym doświadczenia parlamentarne tego polityka. A Korfanty był doświadczonym posłem/senatorem - od 1903 r. do 1935 r. zasiadał w różnych parlamentach Niemiec i Polski. Był też wybitnym mówcą, dobrze poruszającym się w wielu sferach tematycznych. Publikowane przemówienia stanowią cenne uzupełnienie do rekonstrukcji światopoglądu i postaw politycznych Korfantego w okresie międzywojennym, obok jego tekstów publicystycznych, zamieszczanych zwykle na łamach własnego dziennika "Polonia". O ile jednak te ostatnie częściowo wydano, o tyle mowy z Sejmu Śląskiego ukazują się po raz pierwszy, nawiązując z kolei do wcześniejszych edycji źródłowych - mów Korfantego w Reichstagu, pruskim Landtagu oraz Sejmie i Senacie Rzeczypospolitej.

Książka dotyczy problematyki aktywności obywatelskiej i partycypacji obywateli w rządzeniu w skali lokalnej, niezwykle aktualnej i ważnej - można ją traktować jako głos w toczącej się dyskusji na temat konieczności zmian w dotychczasowym modelu demokracji. Książka powstała w oparciu o przeprowadzone przez Autorkę badania empiryczne, bardzo dobrze przemyślane i przeprowadzone, co bezsprzecznie podnosi jej wartość. Wnioski sformułowane na ich podstawie są nie tylko ciekawe, ale także bardzo istotne dla zrozumienia mechanizmów demokracji lokalnej i sądzę, że powinni się z nimi zapoznać wszyscy ci, którzy mają wpływ na ustawodawstwo