Komentarz do Konstytucji RP Art. 87, 88, 89, 90, 91

Prezentowany tom jest pierwszą częścią serii wydawniczej, która w ciągu najbliższych lat ukaże się nakładem wydawnictwa Difin. Seria ta jest komentarzem do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. W jednym tomie znajdzie się od kilku do kilkunastu przepisów, komentowanych przez wybitnych specjalistów w swoich dziedzinach, przede wszystkim profesorów z Uniwersytetu SWPS oraz z innych wiodących ośrodków akademickich.

Wyrażone w Konstytucji RP z 1997 r. i w niemieckiej ustawie zasadniczej z 1949 r. podstawy ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego są bardzo zbliżone. Widoczne są jednak także znaczące różnice: ustrojodawca niemiecki zrezygnował ze statuowania w ustawie zasadniczej skonkretyzowanych praw socjalnych odpowiadających treściowo art. 67 i 68 Konstytucji RP, poprzestając w zasadzie na tzw. klauzuli państwa socjalnego. Należy także podkreślić, że o ile Konstytucja RP zarówno w części normatywnej, jak i w preambule odwołuje się do wielu wartości (np. prawdy, sprawiedliwości, dobra, piękna, wolności, solidarności, pomocniczości, równości), o tyle niemiecka ustawa zasadnicza jest w tym zakresie niezwykle wstrzemięźliwa.
Także gdy idzie o konstrukcję systemów opieki zdrowotnej – mimo zewnętrznego podobieństwa – występuje wiele daleko idących różnic. Choć trójpodmiotowy schemat obu systemów jest podobny (uprawniony, świadczeniodawca i organizator), to rozwiązania szczegółowe są znacząco odmienne.

Opublikowane w niniejszej książce opracowania są pokłosiem referatów wygłoszonych i omawianych podczas sympozjum poświęconego niemieckiemu i polskiemu prawu socjalnemu i konstytucyjnemu, które odbyło się 11 grudnia 2015 r. w Poznaniu. Stanowiło ono część interdyscyplinarnego projektu naukowego, organizowanego przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, na temat „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej”. Przedstawione teksty umożliwiają poznanie i porównanie konstytucyjnoprawnych wytycznych do konstruowania systemów opieki zdrowotnej sąsiadujących z sobą krajów, a tym samym dyskusję nad zasadnością i ewolucją przyjętych rozwiązań prawnych.Wyrażone w Konstytucji RP z 1997 r. i w niemieckiej ustawie zasadniczej z 1949 r. podstawy ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego są bardzo zbliżone. Widoczne są jednak także znaczące różnice: ustrojodawca niemiecki zrezygnował ze statuowania w ustawie zasadniczej skonkretyzowanych praw socjalnych odpowiadających treściowo art. 67 i 68 Konstytucji RP, poprzestając w zasadzie na tzw. klauzuli państwa socjalnego. Należy także podkreślić, że o ile Konstytucja RP zarówno w części normatywnej, jak i w preambule odwołuje się do wielu wartości (np. prawdy, sprawiedliwości, dobra, piękna, wolności, solidarności, pomocniczości, równości), o tyle niemiecka ustawa zasadnicza jest w tym zakresie niezwykle wstrzemięźliwa.
Także gdy idzie o konstrukcję systemów opieki zdrowotnej – mimo zewnętrznego podobieństwa – występuje wiele daleko idących różnic. Choć trójpodmiotowy schemat obu systemów jest podobny (uprawniony, świadczeniodawca i organizator), to rozwiązania szczegółowe są znacząco odmienne.

Opublikowane w niniejszej książce opracowania są pokłosiem referatów wygłoszonych i omawianych podczas sympozjum poświęconego niemieckiemu i polskiemu prawu socjalnemu i konstytucyjnemu, które odbyło się 11 grudnia 2015 r. w Poznaniu. Stanowiło ono część interdyscyplinarnego projektu naukowego, organizowanego przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, na temat „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej”. Przedstawione teksty umożliwiają poznanie i porównanie konstytucyjnoprawnych wytycznych do konstruowania systemów opieki zdrowotnej sąsiadujących z sobą krajów, a tym samym dyskusję nad zasadnością i ewolucją przyjętych rozwiązań prawnych.

Niekonstytucyjność jest najpoważniejszą z wad systemu prawa. Wynika stąd, że prawodawca lub sądy zignorowały normy konstytucyjne w toku realizacji własnych kompetencji. Konsekwencje niekonstytucyjności prawa odnoszą się jednak nie tylko do organów państwa. Wpływają również bezpośrednio na sytuację jednostek – adresatów niekonstytucyjnych regulacji.

W książce poruszono szereg fundamentalnych zagadnień dla doktryny i praktyki prawniczej:

Czym jest niekonstytucyjność prawa i jakie są jej przejawy?

W jaki sposób stwierdza się niekonstytucyjność prawa, na czym polega specyfika kontroli konstytucyjności norm prawa prywatnego, a także czy dopuszczalna jest w Polsce rozproszona kontrola zgodności prawa z Konstytucją?

Jakie są skutki wyroków TK dla systemu prawa i podmiotów prawa?

Czy stwierdzenie niekonstytucyjności norm prawnych wpływa na ważność czynności prawnych oraz skuteczność nabycia praw majątkowych?

Na czym polega restytucja konstytucyjności w stosunkach cywilnoprawnych po wyroku TK, a zwłaszcza jakie środki prawne mogą wykorzystać jednostki w celu ochrony swych wolności i praw?

Rozprawa zawiera całościowe i wyczerpujące omówienie problematyki niekonstytucyjności prawa i jej skutków w sferze prawa cywilnego oraz w istotny sposób wzbogaca dorobek doktryny prawa konstytucyjnego i cywilnego. Wywody autora cechuje jasność i precyzja. Krytyka poglądów, których autor nie akceptuje, prowadzona jest w sposób merytoryczny, a zarazem elegancki. Proponowane przez niego rozwiązania i postulaty są zawsze wsparte rzetelną argumentacją, do której będzie musiał odnieść się każdy, kto będzie chciał zająć się tą tematyką.

Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Mączyńskiego

Tematyka opracowania wydaje mi się bardzo interesująca i ciekawa – dotyczy zagadnienia bardzo aktualnego. […]. Ciekawe jest zwłaszcza połączenie rozważań konstytucyjnych z cywilistycznymi. Ta interdyscyplinarność jest niewątpliwą zaletą. Wydaje mi się, że autorowi udało się wypełnić niełatwe zadanie przeniesienia ustaleń prawa publicznego na grunt prawa prywatnego.

Z recenzji prof. dr. hab. Marka Zubika





Jan Podkowik –adiunkt w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego; absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz Center for American Law (2009). W 2013 uzyskał stopień doktora nauk prawnych na Wydziale Prawa i Administracji UW (z wyróżnieniem). W latach 2014–2016 odbył staż podoktorski na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego; od 2010 do czerwca 2017 asystent sędziego w Biurze Trybunału Konstytucyjnego. W pracy naukowej zajmuje się oddziaływaniem Konstytucji na prawo prywatne, prawnymi aspektami nowych technologii oraz ochrony bezpieczeństwa publicznego.

Podręcznik stanowi omówienie ustrojów najważniejszych organów ochrony prawnej powoływanych i działających na podstawie prawa Rzeczypospolitej Polskiej. W książce zostały przedstawione zagadnienia związane z klasyfikacją organów ochrony prawa, ich kompetencje oraz zasady działania.

W strukturze podręcznika każdy rozdział stanowi odrębne opracowanie poświęcone innemu organowi ochrony prawa. Pierwsza część dotyczy organów rozstrzygających (orzekających), czyli organów władzy sądowniczej, w tym Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych, Krajowej Rady Sądownictwa, Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Stanu oraz organów quasi-sądowych (m.in. samorządowe kolegia odwoławcze, sądy polubowne).

Następnie ukazano działalność organów kontroli legalności, w tym m.in.: Najwyższą Izbę Kontroli, Prokuraturę, Policję, Służbę Więzienną.

W ostatniej części podręcznika przedstawiono organizację organów pomocy prawnej: rzeczników praw i wolności oraz korporacji ochrony prawa. Analizy zostały przeprowadzone w oparciu o brzmienie aktualnych aktów prawnych, a także liczne wykorzystane orzecznictwo. Zaprezentowane zostały też poglądy doktryny na wybrane kwestie, zwłaszcza te, które budzą wątpliwości czy kontrowersje. Nie zabrakło odniesień do aktualnych problemów czy postulatów.

Książka jest przeznaczona dla studentów prawa i administracji, politologii i bezpieczeństwa wewnętrznego, może również stanowić cenną pomoc dla osób przygotowujących się do egzaminów na aplikacje prawnicze.

Publikacja jest zbiorem kilkudziesięciu kazusów z zakresu prawa konstytucyjnego. Kazusy mają charakter przekrojowy, nie ograniczają się do problemów dotyczących jednego konkretnego zagadnienia. Ich tematyka oraz sposób uporządkowania w książce powiązane są z tokiem uniwersyteckiego kursu z prawa konstytucyjnego.

Czytelnicy znajdą tu:
- kazusy,
- podpowiedzi do kazusów (wskazane problemy wymagające rozwiązania i odpowiednie do danego stanu faktycznego przepisy),
- rozdział poświęcony technice rozwiązywania kazusów.
Podział publikacji na rozdziały umożliwia korzystanie z niej zarówno podczas stopniowego zdobywania wiedzy w ciągu roku akademickiego, jak i w ramach kilkudniowej powtórki przed egzaminem.

Stan prawny: 14 stycznia 2021 r.

Publikacja uwzględnia zmiany wchodzące w życie:
Kodeks wyborczy
Nowy tekst jednolity (Dz.U. z 2020 r. poz. 1319)
Ustawa o umowach międzynarodowych
1.1.2021 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 2020)
Ustawa o Radzie Ministrów
1.4.2020 r. - Ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 z dnia 16 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
30.12.2020 r. - Ustawa o doręczeniach elektronicznych z dnia 18 listopada 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2320)
Książka adresowana jest do prawników oraz studentów prawa, dla których znajomość obowiązujących przepisów stanowi warunek prawidłowego wykonywania zawodu. Kolejne wydania publikacji uwzględniają najnowsze zmiany, przez co zapewniają bieżącą znajomość prawa.

Aktualny stan prawny
Czytelne hasła i tekst
Przypisy od Redakcji
Wyróżnienie najnowszych zmian
Wybór aktów prawnych
Indeks rzeczowy