Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Tekst źródłowy Konstytucji RP- stan prawny na 5 kwietnia 2019

Wygodny, podręczny format
W środku tekst hymnu

Książka omawia wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej granice dopuszczalności funkcjonowania w systemie dochodów jednostek samorządu terytorialnego instytucji korekcyjno-wyrównawczej, przyjmującej normatywną postać wpłat na część równoważącą (regionalną) subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Konieczność poszukiwania tych granic wynika z faktu, iż wpłaty korekcyjno-wyrównawcze są instytucją niewymienioną w Konstytucji RP, zaś ich normatywna konstrukcja oraz skutki, jakie wywołują, czynią je istotnym odstępstwem od konstytucyjnie ukształtowanych zasad wyposażania jednostek samorządu terytorialnego w dochody przez centrum. Autorka postawiła sobie za cel zbadanie, czy – i na ile – istnienie systemu korekcyjno-wyrównawczego, zmieniającego efekty gromadzenia przez jednostki samorządu terytorialnego dochodów własnych i dochodów transferowych jest nieodzownym składnikiem systemu finansowego samorządów.

Wyrażone w Konstytucji RP z 1997 r. i w niemieckiej ustawie zasadniczej z 1949 r. podstawy ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego są bardzo zbliżone. Widoczne są jednak także znaczące różnice: ustrojodawca niemiecki zrezygnował ze statuowania w ustawie zasadniczej skonkretyzowanych praw socjalnych odpowiadających treściowo art. 67 i 68 Konstytucji RP, poprzestając w zasadzie na tzw. klauzuli państwa socjalnego. Należy także podkreślić, że o ile Konstytucja RP zarówno w części normatywnej, jak i w preambule odwołuje się do wielu wartości (np. prawdy, sprawiedliwości, dobra, piękna, wolności, solidarności, pomocniczości, równości), o tyle niemiecka ustawa zasadnicza jest w tym zakresie niezwykle wstrzemięźliwa.
Także gdy idzie o konstrukcję systemów opieki zdrowotnej – mimo zewnętrznego podobieństwa – występuje wiele daleko idących różnic. Choć trójpodmiotowy schemat obu systemów jest podobny (uprawniony, świadczeniodawca i organizator), to rozwiązania szczegółowe są znacząco odmienne.

Opublikowane w niniejszej książce opracowania są pokłosiem referatów wygłoszonych i omawianych podczas sympozjum poświęconego niemieckiemu i polskiemu prawu socjalnemu i konstytucyjnemu, które odbyło się 11 grudnia 2015 r. w Poznaniu. Stanowiło ono część interdyscyplinarnego projektu naukowego, organizowanego przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, na temat „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej”. Przedstawione teksty umożliwiają poznanie i porównanie konstytucyjnoprawnych wytycznych do konstruowania systemów opieki zdrowotnej sąsiadujących z sobą krajów, a tym samym dyskusję nad zasadnością i ewolucją przyjętych rozwiązań prawnych.Wyrażone w Konstytucji RP z 1997 r. i w niemieckiej ustawie zasadniczej z 1949 r. podstawy ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego są bardzo zbliżone. Widoczne są jednak także znaczące różnice: ustrojodawca niemiecki zrezygnował ze statuowania w ustawie zasadniczej skonkretyzowanych praw socjalnych odpowiadających treściowo art. 67 i 68 Konstytucji RP, poprzestając w zasadzie na tzw. klauzuli państwa socjalnego. Należy także podkreślić, że o ile Konstytucja RP zarówno w części normatywnej, jak i w preambule odwołuje się do wielu wartości (np. prawdy, sprawiedliwości, dobra, piękna, wolności, solidarności, pomocniczości, równości), o tyle niemiecka ustawa zasadnicza jest w tym zakresie niezwykle wstrzemięźliwa.
Także gdy idzie o konstrukcję systemów opieki zdrowotnej – mimo zewnętrznego podobieństwa – występuje wiele daleko idących różnic. Choć trójpodmiotowy schemat obu systemów jest podobny (uprawniony, świadczeniodawca i organizator), to rozwiązania szczegółowe są znacząco odmienne.

Opublikowane w niniejszej książce opracowania są pokłosiem referatów wygłoszonych i omawianych podczas sympozjum poświęconego niemieckiemu i polskiemu prawu socjalnemu i konstytucyjnemu, które odbyło się 11 grudnia 2015 r. w Poznaniu. Stanowiło ono część interdyscyplinarnego projektu naukowego, organizowanego przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, na temat „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej”. Przedstawione teksty umożliwiają poznanie i porównanie konstytucyjnoprawnych wytycznych do konstruowania systemów opieki zdrowotnej sąsiadujących z sobą krajów, a tym samym dyskusję nad zasadnością i ewolucją przyjętych rozwiązań prawnych.

Z materialną zmianą konstytucji mamy do czynienia wtedy, gdy pomimo braku formalnie przeprowadzonego procesu (w zgodzie z legalnie obowiązującymi przepisami prawa), którego efektem może stać się modyfikacja jej treści (uchwalenie ustawy o zmianie konstytucji), dochodzi do zdefiniowania innego niż pierwotny sposobu jej rozumienia, a w konsekwencji do ukształtowania diametralnie odmiennego stosowania obowiązujących jej postanowień. Sytuacja taka ma miejsce również wtedy, gdy w praktyce ustawodawczej dochodzi do deprecjacji potwierdzonych w konstytucji zasad, praw, wartości i/lub doprowadzenia do faktycznej utraty przez określony organ (instytucji) roli i znaczenia wyznaczonego pierwotnie przez władzę ustrojodawczą.

Zmiany formalne są oczywiście proste do identyfikacji oraz merytorycznej oceny. W ich przypadku możliwe jest czytelne zweryfikowanie nie tylko całego procesu uchwalania ustawy o zmianie konstytucji, ale również zidentyfikowanie rzeczywistych celów i przesłanek, którymi kierował się ustrojodawca. W przypadku zmian czy też modyfikacji o charakterze materialnym sytuacja jest o wiele bardziej złożona i wymaga wnikliwej oceny, także z perspektywy skutków, jakie są ich wynikiem i to nie tylko z perspektywy standardu demokratycznego państwa prawa, ale sumy zasad oraz wartości konstytucyjnych.

Prezentowana publikacja jest próbą zidentyfikowania tego, czy i w jakim zakresie postanowienia Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku uległy takim materialnym zmianom i jakie są ich konsekwencje.

Autor przedstawia najważniejsze poglądy teoretyków i praktyków prawa konstytucyjnego w zakresie konstytucyjnych ograniczeń własności oraz gwarancji jej ochrony w Polsce, a także przytacza konstruktywne polemiki z niektórymi z tych koncepcji. W swoich rozważaniach odnosi się też do istniejącego orzecznictwa sądów dotyczącego omawianego zagadnienia (ze szczególnym uwzględnieniem Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego). Publikacja stanowi cenny wkład w rozwój doktryny polskiego prawa konstytucyjnego. Jest adresowana do pracowników naukowych, studentów zainteresowanych prawem konstytucyjnym, praktyków prawa (w tym sędziów), pracowników administracji publicznej, a także osób zajmujących się naukowo innymi dziedzinami prawa (w tym prawem rzeczowym).

Podręcznik zawiera szczegółowe omówienie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., a także ustaw i innych aktów normatywnych regulujących problematykę wolności i praw jednostki oraz organizację i funkcjonowanie naczelnych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
W szóstym wydaniu zaprezentowano ostatnie ważne zmiany dotyczące m.in.:
– trybu wyboru Prezydenta RP, wynikające z ustawy o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. oraz
– możliwości prowadzenia posiedzenia Sejmu i głosowania z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
Ponadto w publikacji przedstawiono przemiany, które dokonały się w polskim prawie konstytucyjnym w latach 1918–1997, a także kwestię członkostwa Polski w Unii Europejskiej i wpływu, jakie ma ono na funkcjonowanie państwa.
Opracowanie jest przeznaczone dla studentów wydziałów prawa. Będzie stanowić również pomoc dydaktyczną dla studentów kierunków nieprawniczych (m.in. politologii, administracji, socjologii, europeistyki).
Książka zdobyła drugą nagrodę w X edycji Konkursu na Najlepszy Podręcznik Akademicki Uniwersytetu Łódzkiego.