Korespondencja Fryderyka Chopina, tom 1, 1816-1831

„Chińskie bajki”. Fandom mangi i anime w Polsce to próba dotarcia do źródeł współczesnej polskiej kultury popularnej, czyli do procesów transformacji kulturowej po 1989 roku, kiedy to rynek otworzył się na napływ „zachodniego” popu. Nie wszystkie „pop teksty” docierające do Polski w tym czasie były w istocie zachodnie, chociaż przechodziły przez mediację zachodniej popkultury. Wiele japońskich animacji było odbieranych przez polskiego widza we włoskiej lub francuskiej wersji językowej. Takim miszmaszem kulturowym były chociażby wspominane współcześnie z nostalgią seriale animowane emitowane na Polonii1 czy też Smocze kule – anime, które podobnie jak Czarodziejka z Księżyca stało się elementem doświadczenia tożsamościowego pokolenia dorastającego w latach 90. Współcześnie, gdy fandom mangi i anime jest jedną z największych i najprężniej rozwijających się wspólnot fanowskich w Polsce, kulturowe zapośredniczenie zmieniło swoją formę i następuje za pośrednictwem globalnej dystrybucji popkultury w Internecie.

Niniejsza monografia skupia się na perspektywie zachodniego – polskiego – odbiorcy i jego pozycji w globalnej transmisji popkulturowych fantazmatów, a także na pozycji badacza jako członka wspólnoty fanowskiej, którą opisuje. Pod wieloma względami to próba wyjścia poza ustalony – zachodni – paradygmat badań nad fandomem („fan studies”) poprzez uwzględnienie rodzimego kontekstu kulturowego. Zawarte tu teksty w równej mierze odnoszą się do początków formowania się polskiego fandomu mangi i anime, analizują fanowski dyskurs i to, jak na przestrzeni lat zmieniał się model „bycia fanem” japońskiej popkultury w Polsce oraz jaki jest status fanki w społeczności odbiorców japońskiego komiksu i animacji. Omówione zostają kultowe anime z lat 90. i to, jak oddziaływały na ówczesnych odbiorców oraz aktualnie popularne tytuły, które wpływają na wyobraźnię odbiorców. Ważnym wątkiem prezentowanych tu rozważań jest fanowska twórczość i praktyki, przede wszystkim komiks (dōjinshi) i fanfiction. Wszystko to ma na celu ustalenie, jaką rolę pełni japońska popkultura w polskim kontekście, jak wpisuje się w narracje tożsamościowe swoich odbiorców i co jej popularność na polskim gruncie jest w stanie powiedzieć nam o japońskiej kulturze.

Książka ta jest poświęcona analizie twórczości artystów w teatrze polskim XX i XXI wieku, którzy uczynili lalki, przedmioty, materię partnerami swojej solowo wykonywanej wypowiedzi teatralnej. W centrum uwagi są postawione te zjawiska, które wynikają z niepokornego mierzenia się z lalkarską profesją i należą do najważniejszych, najbardziej oryginalnych i konsekwentnie realizowanych laboratoriów artystycznego współdziałania człowieka z materią...

Książka jest pierwszą próbą całościowego zbadania i opisania codziennych praktyk piśmiennych polskiego psychologa Juliana Ochorowicza (1850–1917). Ponad sto zeszytów i notatników osobistych uczonego, dziś przechowywanych w archiwach biblioteki Zakładu im. Ossolińskich we Wrocławiu, stanowi niezwykłe i dotychczas niezbadane źródło wiedzy o intymnych praktykach piśmiennych autora Jak należy badać duszę?. Autorka dowodzi, że kluczowa dla psychologa metoda introspekcji, rozumiana jako ciągle ponawiane zwracanie się ku sobie, umożliwiła Ochorowiczowi wybór własnej drogi badawczej, a co za tym idzie – rezygnację z przetartych ścieżek rozwoju naukowego.

(…) praca jest nowatorska na tle dotychczasowych publikacji poświęconych sylwetce tego psychologa i jego naukowemu dorobkowi. Wiele jest w niej (…) oryginalnych interpretacji i spostrzeżeń. Na uwagę zasługuje również to, że praca uwzględnia w szerokim zakresie zapiski i komentarze w dziennikach tego naukowca, czym do tej pory nikt w systematyczny sposób się nie zajmował. Tym samym uzupełnia istotną lukę w badaniach na temat jego dorobku (Z recenzji prof. Pawła Dybla).

******

Julian Ochorowicz's Self-Economies of Writing. Everyday Writing and Research Practices of the Psychologist

The book is the first attempt to comprehensively examine and describe the daily writing practices of a Polish psychologist Julian Ochorowicz (1850–1917). More than one hundred notebooks of the scientist, now stored in the archives of the library of the Ossoliński Institute in Wrocław, constitute an extraordinary and so far unexplored source of knowledge about his intimate writing practices. The author proves that the method of introspection, crucial for the psychologist and understood as constantly repeated turning towards oneself, made it possible for Ochorowicz to choose his own research path and, consequently, to abandon the well-trodden paths of scientific development.

Książka Białoruś – terra incognita jest pracą zbiorową, składającą się z dziesięciu rozpraw. Wszystkie teksty są autorstwa znawców problematyki białoruskiej z Polski i Białorusi; zostały napisane na wysokim poziomie naukowym. Ponieważ autorzy zajmują się różnymi dziedzinami nauki, to z natury rzeczy teksty te poświęcone są rozmaitym problemom z zakresu kulturoznawstwa i politologii. Niemniej jednak jako całość książka ta jest obrazem wielu współczesnych problemów Białorusi.

Ważne przy ocenie zawartych w niej tekstów naukowych są dwie zasadnicze kwestie: po pierwsze, autorzy w zasadzie poruszają sprawy mało znane, wprowadzając je w ten sposób do obiegu naukowego w polskiej literaturze dotyczącej szeroko pojętej problematyki białoruskiej; po drugie, artykuły oparte są na źródłach mało znanych lub w niewielkim stopniu dotychczas wykorzystywanych.

Z recenzji prof. dra hab. Grzegorza Mazura

Zainteresowanie Białorusią – jej historią, współczesnością i kulturą – dało asumpt do zorganizowania w czerwcu 2007 roku międzynarodowej konferencji pod nazwą „Białoruś – terra incognita” przez Koło Naukowe Studentów Rosjoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz współpracujące z nim, w tym konkretnym przypadku, Koło Naukowe Politologów Uniwersytetu Śląskiego. W konferencji wzięli udział studenci obu uczelni, a także naukowcy, polscy i białoruscy, którzy w swoich wystąpieniach zajęli się wieloma ciekawymi, mało znanymi u nas zagadnieniami z historii, kultury oraz niektórymi aspektami współczesnej białoruskiej rzeczywistości.

Ze wstępu prof. Mieczysława Smolenia

ematyka niniejszego tomu zachęca do naukowej refleksji nad pojęciami brzydoty, deformacji i odmienności, czyli tym, co w jakiś sposób przełamuje przyjęte społecznie i kulturowo kanony piękna, jest inne, zniekształcone, ułomne, wypaczone w porównaniu z tym, co aktualnie jest pojmowane czy też oceniane jako zgodne z normą. Uznanie czegoś za brzydkie, zdeformowane bądź odmienne wiąże się z jego oceną, nierzadko emocjonalną, zakłada również odniesienie do aktualnie obowiązującej normy lub też porównanie z tym, w jaki sposób dane zjawisko oceniane było w przeszłości.

Barbara Mitrenga (fragment artykułu)

Nurt rozważań wokół „inności” związany jest z dyskursem, na który – zdaniem Kruszelnickiego – składają się trzy główne typy refleksji. Pierwszy z nich stanowi próba oddania głosu „inności”, rozumianej jako pewna siła czy zjawisko, pozostające całkowicie na zewnątrz siebie (Tego Samego) i dla niego całkowicie niedostępne. Drugi typ refleksji wiązałby się z „filozofią bliskości”, a zarazem transgresji, pojmowanej jako źródło sensu i jedności z nim. Trzecia odmiana dyskursu heterologicznego dokonuje się przez spotkanie człowieka w Jego twarzy i myślenie o „inności” jako trwałym komponencie Tego Samego i sile warunkującej realizację tożsamości. Zatem perspektywa Innego silnie ujawnia się na gruncie międzyosobowego spotkania w przestrzeni etycznej dzięki filozofom dialogu.

Dorota Karkut (fragment artykułu)

Opis głównych nurtów Dyskursów o Macedonii opiera się na najważniejszych oraz najnowszych polskich i obcych opracowaniach z zakresu lingwistyki tekstu i dyskursu. Istotną cechą analiz jest wyeksponowanie zagadnień dotyczących teorii i praktyki dyskursu w macedońskiej kulturze, języku, literaturze, polityce i mediach. Popularność dyskursu przewyższyła najśmielsze oczekiwania jego twórców i badaczy. Może on dotyczyć wielu odrębnych merytorycznie i metodologicznie obiektów, a ich inter- i subdyscyplinarność łączy - wszechobecna w życiu społecznym, kulturowym i politycznym - dyskursywność, która ujawnia się nie tylko w codziennych, lecz także często ekstremalnych uwarunkowaniach życia macedońskiego społeczeństwa, państwa i narodu. Niniejsze ujęcie sytuuje dyskurs w teorii lingwistyki komunikacyjnej wraz z wypracowanymi w jej obrębie klasyfikacjami, a także jako istotny element analizy dyskursu w dwóch jej podstawowych odmianach: językoznawczej i politologiczno-medialnej.