Kresy krwawe dzieje

Zbiór wspomnień autora, w których opisał on dzieje rodzinnej Kowieńszczyzny i współczesne sobie wydarzenia na przestrzeni stulecia. Skromny tytuł nie oddaje w pełni wartości tej książki obejmującej kilkadziesiąt wspomnień-biogramów różnych osób, które autor miał okazję poznać w swoim długim i bogatym życiu. Dziesiątki sag szlacheckich, setki postaci, tysiące szczegółów, umiejscowionych w konkretnych okresach i scenerii.

Wyobraźnia zbiorowa narodu zależy od jego znajomości historii. Jest ona przez wieki kształtowana z pokolenia na pokolenie. Bez historii nie da się zrozumieć współczesnych dziejów narodu. Podobnie nie można pojąć stosunków między narodami, bez wglądu w ich historię. Dlatego istotne jest, aby każdy naród znał swoją własną historię, chociaż nie zawsze tak jest.

Niniejsza publikacja jest próbą opracowania na podstawie źródeł historycznych i li­terackich martyrologii Polaków na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej, spowodowanej zbrodniczą działalnością ukraińskich nacjonalistów. Stąd wziął się tytuł opracowania: Gol­gota Polaków na Kresach. Realia i literatura piękna. Należy on do tzw. „tematów trudnych”. Z różnych powodów jest bowiem rzadko podejmowany, a nawet często tłamszony. Między innymi dlatego, iż jest on uznany za niepoprawny politycznie. Wielu badaczy nie chce go realizować, gdyż zmierzając do prawdy o ludobójstwie, może narazić się władzom, części elit i innym środowiskom. To są główne powody omijania tematów niewygodnych dla władz III Rzeczypospolitej.

Temu zagadnieniu, które sięga rozmiarów hekatomby, poświę­cona jest niniejsza publikacja. Traktuje ona o traumatycznych wydarzeniach, jakie określa się słowem genocidum atrox. Miały one miejsce na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej w okresie II wojny światowej. Ten tragiczny fenomen znalazł odzwierciedlenie na kartach historii. Czerpie z niego inspiracje także literatura piękna, zwana kresową. Analizując utwory literackie, pomijano ich walory artystyczne, koncentrując się przede wszystkim na historii i istocie zjawisk, i procesów społecznych.

W związku z tym została podjęta próba porównania rzeczywistości historycznej z li­teracką. Stąd temat brzmi: Golgota Polaków na Kresach. Realia i literatura. Jest aktualny i nieomal dziewiczy, nie zajmowano się nim bowiem w okresie rządów komunistycznych. O ukazanie tragicznej historii nie zadbały również władze ani elity opiniotwórcze III Rze­czypospolitej. Nadal nie upominają się one o prawdę dotyczącą dziejów narodu i nie dążą do potępienia zbrodni dokonanej przez ukraińskie siły nacjonalistyczne. Ukraina zaś glo­ryfikuje morderców bezbronnej, cywilnej ludności polskiej, stawiając im niemal w każdym miejscu „spiżowe” pomniki, co skutkuje tym, iż kaci są uważani są za herosów, a prawdziwi bohaterowie pozostają nieznani. Dlatego istotne jest, aby o ludobójstwie Polaków z rąk ukra­ińskich nacjonalistów pisać i mówić jak najwięcej, z różnych perspektyw, aby naród polski znał własną historię, a Polacy oczyścili z zakłamania swą świadomość i tożsamość narodową.

Niniejsza książka stawia sobie za zadanie odpowiedź na pytanie, jak wyglądała Golgo­ta Polaków w świetle realiów, czyli faktów historycznych i literatury pięknej. W tym celu w pracy zebrano i odtworzono na podstawie realiów i tekstów literackich obraz zmagań społeczeństwa polskiego na Kresach południowo–wschodnich ze skutkami ideologii ukra­ińskiego nacjonalizmu.

Autor nakreślił dzieje miasta, ze stanowczym uwypukleniem wydarzeń i miejsc skazanych przez długie dekady na zapomnienie bądź całkowite usunięcie ze świadomości narodu. A przecież historia tego miasta naznaczona jest faktami, które nierozerwalnie łączyły ją z Najjaśniejszą. Autor podjął próbę, aby tym wszystkim, którzy wydarzenia te znają, zaproponować coś nowego.

Ostatnie siedemdziesiąt lat udowadnia, że Polska może istnieć bez Kresów, ale polska dusza mocno straciła na tej separacji.
Po rynkowym sukcesie „Ostatnich lat polskiego Lwowa” i „Ostatnich lat polskiego Wilna” oddajemy do Państwa rąk tom poświęcony mniejszym ośrodkom kresowym. Znajdą tu Państwo egzotykę, wielkie miłości, skandale, celebrytów, a nawet walkę wywiadów.
Znani popularyzatorzy historii Sławomir Koper i Tomasz Stańczyk udowadniają po raz kolejny, że magię miejsc, urodę przyrody, słynną otwartość mieszkańców i legendę Kresów można przełożyć na język zrozumiały dla współczesnego pokolenia.
• Bandyci, którzy zostali premierami. Wielki napad na pociąg w Bezdanach
• Polski Teksas. Borysław i gorączka naftowa
• Młodość marszałka Śmigłego w Brzeżanach
• Ciche Grodno nie znosi skandalistki Elizy Orzeszkowej
• Polska Amazonia. Bajeczne rozlewiska Polesia
• Kresowa Reduta Juliusza Osterwy
• Co robił rezydent angielskiego wywiadu Carton de Viart w dawidgródeckiej Ordynacji
• Druskienniki i Truskawiec – najsłynniejsze uzdrowiska Rzeczpospolitej
• Kresowa kraina Półksiężyca. W świecie Karaimów i Tatarów
• Pani na Hruszowej – niezwykłe losy Marii Rodziewiczównej
• Polski ryż i pomarańcze. Tropiki nad Dniestrem. Zaleszczyki
• Kuty. Zachwycająca stolica polskich Ormian.
• Marszałek i piękna lekarka. Piłsudski i Eugenia Lewicka.
• Nie tylko dla grubasów. Lecznica doktora Tarnawskiego
• Czarna karta pogranicznej krainy. Bereza Kartuska
• Kresowa bandera wojenna. Z dziejów flotylli pińskiej
• Nie chciał doczekać „Szewców”. Ostatnie dni Stanisława Ignacego Witkiewicza.
• Bohaterska obrona Grodna w 1939 r.
• Odyseja Korpusu Ochrony Pogranicza
• Ostatnia szansa Września. Przedmoście rumuńskie
• Kres Kresów – zmiany granic wschodnich Polski w latach 1944 – 1951.

Książka niniejsza przedstawia pisarza z innej, dotychczas mało znanej strony. Jest ona zbiorem krótkich form literackich – utworów dotychczas niepublikowanych, odnalezionych w archiwum Piaseckiego bądź rozproszonych w prasie emigracyjnej. Opowiadania te ukazują okupacyjną rzeczywistość na Kresach Wschodnich (np. „Strzęp legendy”, „Wyrok śmierci”), doświadczenia emigracyjne (np. „Kombinator”, „Trzy portrety”) lub niosą przesłanie uniwersalne (np. „Serce”, „Ptaszek”). Osobny nurt tworzą teksty o wyraźnej intencji satyrycznej i charakterze politycznym (np. „Wowa Pierwszy”, „Kameleony”; do nich należy też jedyny utwór teatralny Piaseckiego – „Największy balon świata”). Tom zawiera również międzywojenną „Cegłę” – tekst, którego pomysł fabularny autor rozwinął później do rozmiarów powieści w „Siedmiu pigułkach Lucyfera”, oraz „Upadek wieży Babel” – fragment trzeciej części nieukończonego cyklu powieściowego, rozpoczętego w „Człowieku przemienionym w wilka”, a kontynuowanego w „Dla honoru organizacji”.

Wspomnienia Eugeniusza Swarcewicza, długoletniego organisty najpierw na Białorusi, potem na Ukrainie, świeckiego katolika bez reszty zaangażowanego w życie Kościoła katolickiego w ZSRS. Na skutek komunistycznych represji przetrzebiona inteligencja katolicka po II wojnie światowej niemal przestała istnieć, jej życie relig?ne i intelektualne toczyło się w ukryciu.
Oczywiście tylko w tym wymiarze publicznym, zawsze bowiem toczyło się ukryte życie relig?ne, także w jakimś stopniu intelektualne, a nade wszystko modlitewne. O tym właśnie mówią wspomnienia Eugeniusza Swarcewicza. Co ważne, urodzonego w rodzinie organisty, gdzie dwójka braci, żona i dzieci pana Eugeniusza także byli i są związani z działalnością i życiem wspólnoty Kościoła katolickiego.