Kronos 2/2017

Mistrzowie powieści szpiegowskiej pod lupą
Niektórzy pisarze czerpią garściami z własnych doświadczeń w pracy w służbach; inni prowadzą dogłębny research, docierając do byłych oficerów i szpiegów. Czy wszystko, co opisują, jest prawdą? Czy literatura szpiegowska może być źródłem informacji na temat pracy wywiadu?
Piotr Niemczyk i Jaś Kapela opisują nowoczesne metody inwigilacji, sposoby werbowania agentów, szyfrowania informacji, fałszowania dokumentów i prowadzenia tajnych przeszukań oraz to, jak nowoczesne technologie wpłynęły na pracę agencji wywiadowczych.
Krótki kurs szpiegowania to pasjonująca rozmowa o nowoczesnym wywiadzie i klasyce literatury szpiegowskiej i krytyczna ocena mistrzów gatunku – od Fredericka Forsytha, przez Toma Clancy’ego do Vincenta V. Severskiego.

"Pod egidą trzech lubelskich instytucji naukowych: Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Uniwersytetu Medycznego i Lubelskiego Towarzystwa Naukowego odbywały się w Lublinie, w latach 2003-2012 interdyscyplinarne spotkania naukowe przedstawicieli świata medycznego i badaczy literatury. Ich owocem są prezentowane w tej książce eseje. Dzięki trafnemu doborowi ilustracji owa interdyscyplinarność została dopełniona obecnością dzieł sztuki".

Książka zawiera prace prezentowane na kolejnym z cyklu sympozjów poświęconych literaturze i kulturze pierwszej połowy XIX wieku, którym patronuje Profesor Zofia Trojanowiczowa (1936–2015), badaczka romantyzmu i mistrzyni kilku pokoleń poznańskich historyków literatury. Publikowane tu artykuły zostały ułożone w dwu obszernych częściach zatytułowanych: Jak czytali romantycy – jak czytano romantyków oraz Pamięć lektur: intertekstualność i gry literackie. Pod tymi ogólnymi hasłami znalazły się dwadzieścia dwa teksty ukazujące wielorakość romantycznych sposobów czytania, złożoność dziewiętnastowiecznych gier literackich i intertekstualnych, frapujące uwikłania ówczesnej kultury oralnej i piśmiennej oraz różnorodnie manifestowane związki romantyków z bliższą i dalszą tradycją.

Czytelnik zainteresowany problematyką współczesnej słowiańszczyzny odnajdzie w 165. tomie czasopisma „Slavica Wratislaviensia” niezwykle interesujące i zróżnicowane pod względem tematycznym artykuły, poruszające zagadnienia z zakresu składni, słowotwórstwa, strategii komunikacyjnych, leksykografii, przekładoznawstwa i dialektologii. Dużym walorem publikacji jest obszerny dział macedonistyczny, w którym zabrzmiały również głosy historyka i literaturoznawcy. Tom adresowany jest nie tylko do językoznawców, lecz także do miłośników świata Słowian. Ci ostatni zapewne szczególnie docenią jej interdyscyplinarny i wielojęzyczny wymiar.

Trzy tłumaczki to opowieść o Marii Skibniewskiej, Joannie Guze i Annie Przedpełskiej-Trzeciakowskiej – trzech wielkich i wybitnych polskich tłumaczkach. To także opowieść o warsztacie tłumaczy, ich wyborach, walkach – nie tylko o przekład, zlecenie czy o autora, ale także o przetrwanie. Historie tych, którzy zazwyczaj pozostają – niesłusznie – w cieniu. Trzy tłumaczki. Im właśnie zawdzięczamy dostęp do dużej części klasyki francuskiej i anglosaskiej, ich nazwiska widnieją w polskich wydaniach Baudelaire’a, Faulknera, Salingera, a bibliografie liczą po sto pozycji. Ich losy splatały się z historią życia literackiego w Polsce i z działalnością potężnych wydawnictw, jakimi za czasów PRL-u były Czytelnik i PIW; ich praca kształtowała wyobraźnię i gusty dużej części powojennej inteligencji. Krzysztof Umiński z wielką wnikliwością wydobywa z cienia osoby zwykle ukryte za stosem cudzych książek. Prezentuje ich warsztat, ale także ich niebanalne życiorysy, w różny sposób wplątane w historię dwudziestego wieku, od armii Berlinga po powstanie warszawskie. A wreszcie poznajemy doświadczenia trzech tłumaczek związane już bezpośrednio z ich pracą: cenzuralne perypetie Joanny Guze z esejami Camusa, bezbłędne wyczucie stylu przedwiktoriańskiego przez Annę Przedpełską-Trzeciakowską w przekładach powieści Jane Austen, jawne i ukryte zasadzki trylogii Tolkiena, jakie musiała pokonać Maria Skibniewska. Autor, sam tłumacz, mozolną sztukę przekładu potrafił przedstawić jako przygodę i wyzwanie; dość powiedzieć, że dalsze losy polskiej wersji Władcy Pierścieni czyta się właściwie jak kryminał. Małgorzata Szpakowska Niech czytelnika nie zwiedzie ten rzeczowy tytuł. Trzy kochanki byłoby równie na miejscu. Albo nawet Języków obcowanie. Książka Krzysztofa Umińskiego to rzecz o namiętności, literaturze i trzech niezwykłych kobietach, którym przyszło żyć w najgorszych czasach. Oryginalnie pomyślana, brawurowo napisana. Więcej nie powiem, by nie psuć nikomu radości odkrywania. Maciej Zaremba Bielawski

„AGATa. Sekrety Pierwszej Damy”! to druga książka pisarskiego duetu: Agnieszki Kuchnia-Wołosiewicz i Michała Kramka. Autorzy zapraszają do lektury tekstu poświęconego Pani Agacie Kornhauser-Dudzie, które jest osobą tym bardziej interesującą, że budowana jest wokół niej aura tajemniczości. Pierwsza Dama to jednak osoba bardzo otwarta, serdeczna i szczera – tak sądzą wszystkie osoby, które mogły Ją poznać osobiście i do których dotarli Agnieszka i Michał. Sekrety powstają dlatego, że nie nagłaśniana jest na co dzień szeroka działalność Pani Prezydentowej. Książka odkrywa je przed czytelnikami.