Krótka historia etyki

Przetrwanie najsilniejszych, czy przetrwanie najmilszych?
Od zarania dziejów człowiek zastanawiał się nad zagadką altruizmu, ale dopiero dzięki Darwinowi pytanie to stało się palącym problemem. Poczynając od bezinteresownej mrówki, poprzez żądlącą pszczołę aż do człowieka oddającego swoje życie za życie obcej mu osoby, ewolucja wykształciła cechę „dobroci”, która z teoretycznego punktu widzenia nigdy nie powinna ujrzeć światła dziennego.
Cena altruizmu, będąca dziełem osadzonym na kanwie szeroko zakrojonej opowieści opisującej 150 lat naukowych prób wyjaśnienia moralności, po raz pierwszy opisuje poruszającą historię ekscentrycznego amerykańskiego geniusza George’a Price’a (1922–1975), który starał się znaleźć rozwiązanie tej największej ewolucyjnej łamigłówki. Będąc oryginalnym i przenikliwym opisem dwudziestowiecznej myśli naukowej, stanowi ona również pamiętnik głęboko osobistej podróży. Od szczytów Projektu Manhattan, przez błyskotliwe równanie wyjaśniające altruizm aż po głęboką otchłań bezdomności i rozpaczy, życie Price’a uosabia paradoksy enigmy Darwina. Jego tragiczne samobójstwo w zajmowanym na dziko mieszkaniu, wśród włóczęgów, którym ofiarował cały swój dobytek, pozwala zagłębić się nam w ostateczne rozważania dotyczące możliwości występowania autentycznej życzliwości.
Cena altruizmu stawia dokonania Price’a w szerokim kontekście naukowym i społecznym, ujawniając głęboki wgląd w ich znaczenie oraz szczerą sympatię dla historii jego życia - „New Scientist”
Odkąd Charles Darwin opublikował swoją teorię ewolucji, naukowcy zastanawiali się na tym, czy może ona wyjaśnić istnienie altruizmu. Price chciał opisać przy pomocy matematyki, w jaki sposób mogła ewoluować genetyczna skłonność do altruizmu. Jak opisuje to w barwny sposób Harman, Price ostatecznie stał się jednym z włóczęgów, którym pragnął nieść pomoc - „The Economist”
Po mistrzowsku opowiedziana historia... Książkę tę można bez cienia wahania postawić obok «Pięknego umysłu» Sylvii Nasar - „Library Journal”
Nie zmrużyłam oka praktycznie przez całą noc, czytając tę książkę... jest fascynującą! - Sylvia Nasar, autorka Pięknego umysłu
Szerokie i intensywne badanie kontrowersji dotyczącej altruizmu i jego roli w ewolucji, rozciągające się od XIX wieku aż do czasów dzisiejszych - „Sunday Times”
Znakomita książka – Frans de Waal
Na podstawie tej książki można nakręcić wspaniały film (główną rolę mógłby zagrać Matt Damon) - „Reader's Digest”
Oren Harman – historyk nauki i pisarz. Pracownik naukowy Uniwersytetu Bar Ilan, specjalizujący się w teorii ewolucji oraz wzajemnych oddziaływaniach pomiędzy koncepcjami naukowymi, społecznymi i filozoficznymi. Autor wielu książek i artykułów naukowych. Współtwórca nominowanego do Oscara izraelskiego serialu dokumentalnego „Czy Herzl naprawdę to powiedział?”.

Jest to pierwsze w Polsce tak obszerne i wszechstronne opracowanie problemów etyki badań socjologicznych. Konfrontując postulaty normatywne z praktyką badań jakościowych, zwłaszcza związanych z narażeniem osób badanych na zranienie (krzywdę), Adrianna Surmiak uświadamia czytelnikowi, jak duża część tej praktyki wymaga wrażliwości, intuicji etycznej, empatii, a ponadto jak wiele szczegółowych kwestii należałoby jeśli nie uregulować kodeksowo, to przynajmniej poddać środowiskowej dyskusji.

dr hab. Wojciech Pawlik, prof. UW

Z książki Adrianny Surmiak jasno wynika, że antropologom i socjologom prowadzącym badania jakościowe potrzebna jest nie tylko znajomość zasad etyki proceduralnej (formalnej), ale też wrażliwość i wiedza wywodzące się z etyki opisowej; praktyce badawczej powinna towarzyszyć nieustanna „kontrola sumienia”, wyczulenie na wszystko, co może w jakikolwiek sposób naruszać dobro badanych.

dr hab. Katarzyna Kaniowska, prof. UŁ

Adrianna Surmiak - doktorka, socjolożka i antropolożka społeczno- -kulturowa. W latach 2016–2020 odbyła staż podoktorski na Uniwersytecie Warszawskim w ramach grantu „Fuga 5” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Od 2021 roku pracuje jako adiunktka w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. Pełni funkcję sekretarza Wydziałowej Komisji Etycznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW. Obecnie interesuje się etyką i metodologią badań, szczególnie badań jakościowych, socjologią moralności oraz socjologią emocji

Transplantologia jest dziedziną medycyny wciąż jeszcze budzącą wiele etycznych kontrowersji i sporów. Otacza ją też aura tajemniczości, a czasem grozy. Wystarczy wspomnieć film Michaela Crichtona Coma z 1978 roku eksploatujący „miejską legendę” o uśmiercaniu przez lekarzy zdrowych pacjentów w celu pobierania od nich narządów. W sposób groteskowo-humorystyczny odnosi się do transplantologii film Andrzeja Wajdy Przekładaniec z roku 1968.
Transplantolodzy cieszą się uznaniem społecznym i często – jak Zbigniew Religa u nas czy Christiaan Barnard na świecie – są również autorytetami moralnymi. Jednocześnie, jak pokazuje przykład sprawy „doktora G.”, łatwo wzbudzić społeczną nieufność wobec przeszczepów i transplantologów, a także nasilić odwołania do wspomnianej „miejskiej legendy”. Wpływ tej negatywnej otoczki wokół transplantologii może zminimalizować rzetelna edukacja obywateli, w tym również samych lekarzy. Jej podstawę stanowią prace naukowe wiarygodnie omawiające oprócz medycznych także etyczne i filozoficzne aspekty transplantologii. Publikacja autorstwa Piotra Nowaka, moim zdaniem, bez wątpienia należy do takich prac.
Fragment recenzji dra hab. Kazimierza Szewczyka,
emerytowanego profesora Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Piotr Grzegorz Nowak – adiunkt w Zakładzie Badań nad Etyką Zawodową Instytutu Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek zarządu Polskiego Towarzystwa Bioetycznego. Przedmiotem jego zainteresowań badawczych są problemy etyczne związane z przeszczepianiem i alokacją narządów oraz inne zagadnienia z zakresu etyki stosowanej.

Mastering Sociology, now in its fourth edition, has been fully revised to provide a comprehensive and up-to-date introduction to this popular subject. Topics covered include: the terms and concepts of sociology, the family, education, demographic issues, and the political system. This book offers invaluable guidance on preparing for exams, writing coursework, and answering data response and stimulus questions effectively. It builds students` knowledge and confidence using self-test questions and answers, and includes extracts from original source materials as well as a glossary of sociological terms.

W "Mitach" udało się autorowi połączyć żywy, oryginalny język z głębokim przesłaniem dotyczącym tajemniczości ludzkiego istnienia i górowania dobra nad złem.

W dzisiejszych czasach narasta poczucie kruchości cywilizacji jako takich. Przeróżne wydarzenia na całym świecie – ataki terrorystyczne, gwałtowne przewroty społeczne, a nawet klęski żywiołowe – budzą w nas niepokojąco złowrogie odczucie. Czujemy je, ale nie potrafimy dać mu właściwej nazwy. Podejrzewam, że właśnie to poczucie rodzi tak powszechną nietolerancję, której doświadczamy wszędzie dookoła, i mam tu na myśli wszystkie stanowiska w politycznym spektrum. Wydaje nam się, że jeśli nie będziemy z całą mocą bronić własnego sposobu patrzenia na świat, to ów sposób może się rozpaść. Może gdybyśmy potrafili dać temu poczuciu kruchości i zagrożenia jakąś nazwę, nauczylibyśmy się tym samym lepiej z nim żyć (Jonathan Lear).

Jonathan Lear jest filozofem, profesorem w Committee on Social Thought na Uniwersytecie w Chicago i, co ma dla tej książki kapitalne znaczenie, praktykującym psychoanalitykiem. Jego Nadzieja radykalna odpowiada bowiem na trzy zasadnicze pytania: (1) jak żyć w świecie, który nagle stracił jakikolwiek sens; (2) czy w takim świecie możliwa jest jeszcze nadzieja; a jeśli tak, to (3) w jakim języku można starać się ją wyrazić? Powiedziałbym zatem, że Nadzieja radykalna to swego rodzaju podręcznik pierwszej pomocy po upadku znanego nam świata (ze Wstępu Piotra Nowaka).

JONATHAN LEAR (ur. 1948) – profesor w Committee on Social Thought i na wydziale filozofii Uniwersytetu Chicagowskiego. Studiował filozofię na Uniwersytecie w Cambridge i Uniwersytecie Rockefellera w Nowym Jorku, gdzie obronił doktorat w roku 1978. Zajmuje się głównie filozoficznymi koncepcjami ludzkiej duszy od czasów Sokratesa do współczesności. Studiował również w Instytucie Psychoanalizy Western New England University. Jest autorem książek: Aristotle and Logical Theory (1980), Aristotle: the Desire to Understand (1988), Love and Its Place in Nature: A Philosophical Interpretation of Freudian Psychoanalysis (1990), Open Minded: Working Out the Logic of the Soul (1998), Happiness, Death and the Remainder of Life (2000), Therapeutic Action: an Earnest Plea for Irony (2003), Freud (2005). Jego najnowsza praca to A Case for Irony (2011). Otrzymał Distinguished Achievement Award przyznawaną przez Fundację Andrew W. Mellona.

-------------
BIBLIOTEKA KWARTALNIKA KRONOS
Piotr Graczyk, Maska i oko. Rozważania o tragedii, ironii i polityce
Ernst Jünger, Przybliżenia. Narkotyki i upojenie
Piotr Nowak, Podpis księcia. Rozważania o mocy i słabości
Jacob Taubes, Apokalipsa i polityka. Eseje mesjańskie
Wasilij Rozanow, Opadłe liście
Hannah Arendt, Pisma żydowskie
Pier Paolo Pasolini, Po ludobójstwie. Eseje o języku, polityce i kinie
Hannah Arendt, Wykłady o filozofii politycznej Kanta
Pierre Legendre, Zbrodnia kaprala Lortiego
Hannah Arendt, W.H. Auden, Drut kolczasty
Krzysztof Michalski, Zrozumieć przemijanie

KLASYCY FILOZOFII NIEMIECKIEJ / KOMENTARZE
Teologia niemiecka
Piotr Augustyniak, Istnienie jest Bogiem, ja jest grzechem