Kryzys narracji i inne eseje

“Radość i lekkość życia bierze się z odrzucenia balastu nadmiernych oczekiwań wobec świata i siebie”.

“Jeśli przyjmujemy nierealny plan egzystencjalny, chcemy w naszym dniu upakować zbyt wiele, cały czas płyniemy po powierzchni życia, nie dając sobie szans na odkrycie jego głębi”.

“Najwspanialszym rodzajem luksusu jest czas i wewnętrzny spokój, radość, brak zmartwień, niewielkie potrzeby, które łatwo jest zaspokoić, oraz satysfakcjonujące relacje z ludźmi”.

***

Piewcy wartości niespiesznego życia stawiają przed nami ważne pytania: Czy rzeczywiście musimy dążyć do zapełnienia zadaniami każdej minuty życia? A co jeżeli wędrówka w kierunku mniej i wolniej prowadzi do wewnętrznego spokoju i szczęśliwszego życia? Więc gdyby tak przestać biec? Bo czy gdy dotrzemy do celu, nie trzeba będzie zacząć biec jeszcze szybciej?

Slow life opiera się na przekonaniu, że życie to nie wyścig, a człowiek to nie maszyna.

Celem spełnionego życia nie musi być maksymalizacja konsumpcji, wydajności i produktywności. Szczęście można budować wokół takich wartości, jak wewnętrzny spokój, relacje międzyludzkie, zdrowie, umiejętność delektowania się chwilą obecną, szacunek do środowiska naturalnego, zrównoważony rozwój, minimalizm jako przeciwwaga dla nadkonsumpcjonizmu, utrzymywanie równowagi pomiędzy różnymi obszarami życia (work-life balance).

Co znajdziesz w książce?

- mnóstwo inspiracji, w tym wiele złotych myśli uznanych autorytetów;
- sporo motywacji, by zatroszczyć się o siebie i jakość swojej codziennej egzystencji;
- dużo wiedzy – książka zawiera liczne odwołania do literatury fachowej, a także suplement napisany przez dra hab. filozofii;
- konkretne wskazówki i przykłady, które mogą Ci pomóc wieść lepsze życie.

O czym jest książka 9 kroków ku slow life…?

9 kroków ku slow life. Jak odnaleźć spokój i piękno w codzienności to książka o potrzebie zwolnienia tempa życia i sposobach na poprawienie jakości codziennej egzystencji.

Fragmenty

Slow life - głębszy smak życia

Slow life (z ang. powolne, niespieszne życie) to styl egzystowania będący przeciwwagą dla idei, na których – jak się zdaje – opiera się współczesna kultura Zachodu. Nieustanne dążenie do zwiększania wydajności, produktywności, efektywności, liczby osiągnięć czy stanu posiadania to według zwolenników idei slow life błędne koło, które z czasem nieuchronnie prowadzi do obniżenia jakości życia. [...]

Korzyści, jakie niesie SLOW LIFE

Zwolnienie tempa życia ma bardzo wiele zalet i może Ci przynieść różne korzyści. Oto niektóre z nich:

1. Opuszcza Cię stres związany ze zbyt szybkim życiem, które toczy się według nierealnego planu egzystencjalnego.
2. Mniejszy poziom stresu korzystnie przekłada się na stan Twojego zdrowia i jakość relacji z innymi ludźmi.
3. Zaczynasz odczuwać lekkość życia i ulgę, gdy nie starasz się już maksymalnie wypełnić każdej sekundy życia „bardzo ważnymi sprawami”. Wiesz już, że nie musisz i nie potrzebujesz tego robić.
4. Gdy zwalniasz tempo życia, cichnie w Tobie zgiełk świata. W takich warunkach jest Ci łatwiej usłyszeć Twój wewnętrzny głos i rozpoznać własne potrzeby.
5. W slow life poszerza się zakres Twojej wewnętrznej wolności. Jeśli gorączkowo nie przebiegasz przez kolejne dni swojego życia, rodzi się w Tobie czas i przestrzeń na refleksję. Weryfikujesz „przykazania społeczne” i odrzucasz te, które nie przystają do Twojego systemu wartości.
6. Żyjąc niespiesznie, funkcjonujesz bardziej uważnie i świadomie. Zmieniają się Twoje priorytety i hierarchie wartości. Dostrzegasz wartość spraw najprostszych.
7. Gdy żyjesz wolniej, łatwiej jest Ci dostrzec i docenić piękno oraz wagę natury. Mocniej niż kiedykolwiek wcześniej odczuwasz konieczność ograniczania negatywnego wpływu człowieka na środowisko naturalne.
8. Zauważasz, że ilość nie jest ważniejsza od jakości. Twoje życie jest bardziej satysfakcjonujące. Nie potrzebujesz kompulsywnymi zakupami czy nadmiarowym jedzeniem rekompensować sobie bólu istnienia. Niewiele potrzebujesz do szczęścia.
9. Gdy zwalniasz i eliminujesz ze swojego życia nadmiar spraw i rzeczy, odzyskujesz kontrolę nad własną egzystencją. Teraz już nie zapominasz o ważnych sprawach, bo jest ich tylko tyle, ile jest konieczne.
10. Więcej widzisz, więcej dostrzegasz. Odkrywasz piękno chwili obecnej.

Nierealny plan egzystencjalny

Wewnętrzny spokój wypływa z akceptacji takiej rzeczywistości, jaką ona jest tu i teraz.

Radość i lekkość życia bierze się z odrzucenia balastu nadmiernych oczekiwań wobec świata i siebie.

Większość z nas przyjmuje nierealny plan egzystencjalny. Chcemy i planujemy tak wiele, że wystarczyłoby na kilka żyć. To odbiera nam lekkość bytu, prowadzi do frustracji i poczucia niespełnienia.

Zasada wu wei – działanie poprzez niedziałanie

Mówi się, że dajemy siłę temu, z czym walczymy, a nasze gorączkowe starania potrafią przynieść wręcz skutek odwroty do zamierzonego. Zasada działania poprzez niedziałanie niesie propozycję świadomego zaniechania walki, usilnych wysiłków woli, by zmieniać aktualny stan rzeczy. Na pewno znasz takie sytuacje, gdy z całych sił starałeś się zasnąć, bo rano musiałeś wstać bardzo wcześnie, by zdążyć na jakiś pociąg czy samolot. Te wysiłki powodowały jednak pobudzenie organizmu, a nawet stres czy złość, co tylko oddalało Cię od upragnionego snu.

Luksus i sukces

W kulturze Zachodu powszechnie wierzy się, że luksus to posiadanie drogich przedmiotów, ale jest też inny rodzaj luksusu – i to tuż obok, nieomal w zasięgu naszej dłoni…

Najwspanialszym rodzajem luksusu jest czas i wewnętrzny spokój, radość, brak zmartwień, niewielkie potrzeby, które łatwo jest zaspokoić, oraz satysfakcjonujące relacje z ludźmi.

Nie połykaj żaby, zmień ją w księcia

Specjaliści od efektywności często radzą, by dzień pracy zaczynać od „połknięcia żaby”. Żabami – jak pewnie wiesz – nazywane są najbardziej nieprzyjemne sprawy, które mamy do załatwienia. Jeśli musisz połknąć żabę, no to rzeczywiście najlepiej zrobić to od razu i nie zadręczać się niezbyt przyjemnymi perspektywami. Ale… zaraz… zaraz… Dlaczego całe nasze życie ma polegać na połykaniu żab? Przecież Ty wcale nie lubisz jeść tych żab, prawda?

Work-life balance

Próba utrzymania równowagi pomiędzy różnymi dziedzinami życia powinna być jednym z podstawowych dążeń – każda źle zbalansowana łódź zaczyna się przechylać na jedną burtę i w konsekwencji może się wywrócić czy nawet zatopić. I tak jak również i żaden taboret z jedną wyłamaną nogą nie będzie stabilnym podłożem, tak życie, które nie ma kilku mocnych filarów, może być chwiejnym i niestabilnym oparciem.

Minimalizm – sztuka odejmowania

Trudno sobie wyobrazić slow life bez tęsknoty do minimalizmu, bo jakże osiągnąć w życiu wewnętrzny spokój i harmonię, jeśli całe nasze życie koncentruje się wokół obsługi niezliczonej liczby spraw i rzeczy?

Co tracisz, gdy zyskujesz?

Każda nowa rzecz obok zastrzyku przyjemności przynieść jednak może wiele negatywnych konsekwencji, takich jak: strata pieniędzy, strata miejsca i… coraz większy apetyt na posiadanie.

Oczywiście – rzeczy są nam potrzebne, pomocne, ale mamy tendencję do posiadania ponad miarę – co w skrajnych przypadkach prowadzi do uzależnienia od przyjemności kupowania i zakupoholizmu, który miewa rujnujący wpływ na życie…

Prostota jako antidotum

Dominique Loreau w książce Sztuka prostoty przekonuje, że prostota rozwiązuje wiele problemów, a przede wszystkim pozwala stworzyć miejsce dla spraw najważniejszych. Ograniczenie liczby otaczających nas rzeczy pozytywnie przekłada się na jakość egzystencji.

Natłok spraw i rzeczy odbiera nam zbyt wiele energii i czasu.

Wartość codziennych czynności

Kultura Zachodu deprecjonuje zwykłe rzeczy – warte uwagi jest przede wszystkim to, co mało dostępne i skomplikowane. Zwykłe elementy codzienności, takie jak gotowanie, sprzątanie, opieka nad dziećmi, nie są uważane za coś szczególnie ważnego i wielkiego. Nie cieszą się więc wielką społeczną estymą. W pogoni za tym, co wydaje się lepsze i ważniejsze, wielu ludzi odwraca się od swoich podstawowych potrzeb i prostych przyjemności. [...]

Wykonywanie codziennych prac domowych daje też szansę na zachowanie życiowego balansu, na oderwanie się od komputera czy smartfona w czasach, gdy wielu z nas ma za mało ruchu, gdy nasz tryb życia jest nazbyt siedzący i mało aktywny. To wszystko nam nie służy. Doceńmy więc te wszystkie proste codzienne czynności, zacznijmy się nimi cieszyć.

To, co zawiłe, skomplikowane i ambitne, niekoniecznie jest bardziej wartościowe niż to, co zwykłe i proste.

Samorealizacja człowieka

Dla idei slow life ważna jest kategoria wskazywanej przez Epikura jedynej prawdziwej przyjemności – przyjemności istnienia (żaden pośpiech nie jest w stanie mocniej potwierdzić samego faktu naszego istnienia…).

Idea slow life mieści się w konwencjach ponowoczesności. Nie jest w żaden sposób fundamentalistyczna, dogmatyczna, totalizująca. Podkreśla pozytywnie wartość życia jednostki, daje jej większe prawo do życia zgodnego z jej potrzebami.

Slow nie znaczy mniej (bo niby wolniej), ale więcej (bo pozostając bliższymi sobie, mamy więcej dla siebie).

Trochę daliśmy się zwariować, teraz więc trzeba wrócić na właściwe miejsce.

***

Zawartość książki

Wprowadzenie. Slow life – głębszy smak życia

– Pułapki kultu szybkości

– Jakość egzystencji

– Slow food

– Slow fashion

– Slow cities

– Slow gardening

– Korzyści, jakie niesie slow life

Krok 1. Akceptacja i wdzięczność

– Nierealny plan egzystencjalny

– Destrukcyjna moc nadmiernych ambicji

– Po prostu nie musisz

– Tak wiele masz

– Mądrość płynąca z natury

– Estetyka WABI-SABI – piękno niedoskonałości

– Zasada WU WEI – działanie poprzez niedziałanie

– Moc wdzięczności

Krok 2. Odwaga i wolność

– Zależność od opinii innych ludzi

– Wyuczone pragnienia

– “Piekło to inni”?

– Przywiązania i iluzje

– Luksus i sukces

– Nie połykaj żaby, zmień ją w księcia

Krok 3. Work-life balance

– Praktyczne narzędzie do monitorowania work-life balance

Krok 4. Odpowiedzialność i empatia

– Problemy ekologiczne

– Strategia zero waste

– Trudna relacja człowiek – zwierzę

Krok 5. Prostota, umiar, minimalizm

– Minimalizm – sztuka odejmowania

– Co tracisz, gdy zyskujesz?

– Minimalizm jako styl życia

– Prostota jako antidotum

– Minimalizm w praktyce – redukujemy liczbę akcesoriów kuchennych

– Minimalizm w praktyce – redukujemy ilość ubrań

– Kosmetyki – czy i jak redukować?

– Minimalizm w praktyce – redukujemy ilość obuwia

– Minimalizm cyfrowy

Krok 6. Dobre relacje

– Pozytywne relacje – fundament dobrego życia

– Przemoc językowa

– Rozwiązania sytuacji konfliktowych

– Empatyczne, świadome rodzicielstwo – slow parenting

– Rozwój kreatywności i dzieciństwo w rytmie slow

Krok 7. Troska o siebie

– Żyć niczym królowa

– Wizerunek

– Stan flow i życie z pasją

– Potrzeba dbania o zdrowie

– Pielęgnacja skóry „od wewnątrz”

– Potrzeba kontaktu z naturą.

Krok 8. Piękno dnia codziennego

– Wartość codziennych czynności

– Radość przyrządzania posiłków

– Radość sprzątania

Krok 9. Otwartość i szerokie horyzonty

Suplement (Maciej Woźniczka). Slow life a praktyki duchowe (idee samorealizacji człowieka) w starożytnej myśli filozoficznej

– Narzędzia do bycia z samym sobą

– Stabilizacja stanu wewnętrznego

Inspiracją do powstania„Błędów w myśleniu” - drugiej części wydanej w 2015 roku „Sztuki myślenia - było głębokie przeświadczenie autorki, że dopiero świadoma wiedza o błędach, do których mają skłonność wszyscy ludzie, może uchronić przed ich popełnianiem.
W obecnym świecie błędy myślenia wykorzystywane są bezwzględnie w wielu sferach życia – w handlu, biznesie, życiu społecznym i polityce. Mamy przy tym do czynienia z dynamicznym rozwojem wiedzy psychologicznej, socjologicznej i marketingowej umożliwiającej wykorzystywanie błędów myślenia w reklamie, mediach, propagandzie i innych formach wywierania wpływu na ludzi .
Z drugiej zaś strony, zarówno stworzona już w starożytności logika – nauka o poprawnym myśleniu, jak też erystyka – sztuka wygrywania sporów za pomocą chwytów wykorzystujących błędy logiczne i manipulacje – nie są uwzględniane we współczesnej, powszechnej edukacji.
Osoby, przeciwko którym wykorzystuje się chwyty, często nie posiadają wiedzy na ich temat. Celem Marii Łojewskiej-Krawczyk jest przyczynić się do zmiany tego stanu rzeczy – tak powstała książka, która z naukową precyzją opisuje błędy myślenia, ich źródła oraz sposoby dostrzegania i eliminowania.
Gorąco zachęcam do zapoznania się z tą książką i rozwijania świadomego podejścia do własnego myślenia. Jest ono niezbędne do tego, aby odnajdywać ciągle na nowo właściwe drogi i poszukując prawdy eliminować fałsz. Aby tak się mogło jednak dziać, niezbędna jest świadoma wiedza o błędach, do których ma skłonność nasz własny umysł.

Eliza Anna Hanisch
Fundacja CerLiK
Centrum Rozwoju Logicznego i Kreatywnego Myślenia

W połowie wieku XX Andre Malraux powiedział, a wielu później po nim to powtarzało, że „wiek XXI będzie wiekiem mistyki, albo go w ogóle nie będzie”. Żyjemy w połowie drugiej dekady XXI wieku i mistyków w istocie przybywa, ale nie wydaje się, by ich obecność zmieniała nasz świat na lepszy. Pewnie dlatego pojawia się coraz więcej głosów, które przekonująco dowodzą, że zarówno bez mistyków, jak i bez ich Boga nie tylko da się żyć, ale żyje się pełniej i szczęśliwiej.
Takich głosów przybywa również w „katolickiej Polsce”. Książka Janusza Majcherka Bóg bez znaczenia to jeden z dowodów, że nie wolno przejść obok nich obojętnie. Autor przekonująco wyjaśnia, iż takie „bezbożne” życie może być dobre, spełnione i szczęśliwe. Książka w sposób zwięzły i przystępny rozbija religijne iluzje, ukazując możliwość dojrzałej i odpowiedzialnej obecności w świecie bez konieczności odwoływania się do pozaziemskich autorytetów.
Lektura obowiązkowa dla wierzących i ateistów.

Po raz pierwszy wydana w Polsce, książka Elaine Scarry to klasyczne studium nad kulturowym i politycznym znaczeniem bólu jako zjawiskiem trudno wyrażalnym w języku, a zarazem wymagającym uwagi i społecznej wrażliwości. Nie jest to abstrakcyjny traktat, lecz nasycona moralną wrażliwością praca oparta z jednej strony na bogatym materiale empirycznym, obejmującym świadectwa osób cierpiących, dane medyczne, dokumenty dotyczące wojen i tortur, a z drugiej – na tekstach z obszaru literatury pięknej, filozofii, medycyny, czy strategii militarnej, w których Scarry tropi ból jako fundamentalny, często spychany na drugi plan problem.

Książka mówi o tym, jak żyłem i zmieniałem się z Kierkegaardem. Próbowałem czytać Duńczyka już w Polsce w latach sześćdziesiątych minionego wieku i niewiele z tej lektury zrozumiałem. Dopiero w Kopenhadze, chyba w połowie lat siedemdziesiątych, zacząłem go czytać systematycznie i po duńsku. Od tego momentu upłynęło 40 lat. Z czasem mocno się go uczepiłem. Umieszczając obok siebie eseje, z których pierwszy pochodzi z 1992 roku, zaś ostatni z 2014, nieoczekiwanie zauważyłem, że mój stosunek do Kierkegaarda uległ z czasem zmianie, przechodząc od bezkrytycznego niekiedy zachwytu do podziwu mniej gorącego, wystudzonego doświadczeniem dojrzałości i nadchodzącej starości. - Bronisław Świderski Jak rozjaśniająca była chwila śmierci Chrystusa, w której odrzucił narodowość! Nie chciał mieć z nią nic wspólnego. Jednak obecnie ortodoksi stali się prawdziwymi nacjonalistami – nawet tworzą teorie o chrześcijańskich państwach i narodach. A przecież gdy nacjonalizm dyktuje porządek dnia, trudno postawić na religię. Znakiem ortodoksji staje się wtedy narodowy fanatyzm. - Soren Kierkegaard Bronisław Świderski (1946) - student Wydziału Filozofii i Socjologii relegowany z UW za udział w pokojowym proteście w 1968 roku, wielokrotnie przesłuchiwany, wcielony do karnej kompanii wojskowej, a następnie pozbawiony polskiego obywatelstwa, którego dotąd mu nie zwrócono. Od 1970 uchodźca polityczny w Danii, gdzie studiował socjologię kultury. Pracownik naukowy na Uniwersytecie Kopenhaskim, m.in. w Instytucie Slawistycznym i w Centrum Badawczym Sorena Kierkegaarda. ?

Tłumaczenie, wstęp, opracowanie naukowe – Rafał Michalski

Czwarty gaj, napisany przez młodego Herdera w 1769 roku, jest dziełem niepowtarzalnym, które daleko wykracza poza horyzont dyskusji estetycznych prowadzonych w połowie XVIII wieku. Rozprawa nie została opublikowana za życia autora, pierwszego krytycznego wydania doczekała się dopiero w drugiej połowie XX wieku. Herder przedstawia w niej nowatorską teorię estetyczną, której celem jest badanie źródeł poznania zmysłowego. Estezjologiczne dociekania prowadzą go do wyodrębnienia trzech odmiennych, choć ściśle ze sobą powiązanych, estetyk wzroku, słuchu i dotyku. Podstawowy przedmiot jego analiz stanowi szeroko dyskutowany wówczas problem granic między malarstwem, rzeźbą, muzyką, architekturą i tańcem. Rozprawa nie jest jednak ograniczona do rozważań dotyczących sztuki, znajdujemy w niej bowiem idee, bez których trudno uchwycić pełen sens późniejszych prac Herdera z zakresu antropologii i filozofii języka.