Kwestia godnej śmierci we współczesnej debacie bioetycznej

Jest to pierwsze w Polsce tak obszerne i wszechstronne opracowanie problemów etyki badań socjologicznych. Konfrontując postulaty normatywne z praktyką badań jakościowych, zwłaszcza związanych z narażeniem osób badanych na zranienie (krzywdę), Adrianna Surmiak uświadamia czytelnikowi, jak duża część tej praktyki wymaga wrażliwości, intuicji etycznej, empatii, a ponadto jak wiele szczegółowych kwestii należałoby jeśli nie uregulować kodeksowo, to przynajmniej poddać środowiskowej dyskusji.

dr hab. Wojciech Pawlik, prof. UW

Z książki Adrianny Surmiak jasno wynika, że antropologom i socjologom prowadzącym badania jakościowe potrzebna jest nie tylko znajomość zasad etyki proceduralnej (formalnej), ale też wrażliwość i wiedza wywodzące się z etyki opisowej; praktyce badawczej powinna towarzyszyć nieustanna „kontrola sumienia”, wyczulenie na wszystko, co może w jakikolwiek sposób naruszać dobro badanych.

dr hab. Katarzyna Kaniowska, prof. UŁ

Adrianna Surmiak - doktorka, socjolożka i antropolożka społeczno- -kulturowa. W latach 2016–2020 odbyła staż podoktorski na Uniwersytecie Warszawskim w ramach grantu „Fuga 5” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Od 2021 roku pracuje jako adiunktka w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. Pełni funkcję sekretarza Wydziałowej Komisji Etycznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW. Obecnie interesuje się etyką i metodologią badań, szczególnie badań jakościowych, socjologią moralności oraz socjologią emocji

Nowoczesny podręcznik prof. Magdaleny Środy, znanej filozofki i działaczki publicznej stanowi doskonałą podstawę dla wolnej i odpowiedzialnej dyskusji na tematy fundamentalne dla naszego życia: miłości, wolności, szczęścia, obowiązku. Dostarcza wiedzy z zakresu historii refleksji nad moralnością moralnych ideałów i przekonań etycznych, powiązanych z różnymi systemami religijno-światopoglądowymi.
(…) Prezentuje pojęcia i argumenty nieodzowne każdemu, kto chciałby problemy moralne rozważać na serio. Doskonała pomoc dydaktyczna do lekcji etyki w szkole, lekcji prowadzonych z „otwartą głową”, czyli w duchu krytycznym, także wobec samego siebie i własnych przekonań! Etyka jest bowiem domeną rozterek i wątpliwości, a książka prof. Środy dobitnie to ukazuje.
Ta książka ma walory nie tylko poznawcze i dydaktyczne, lecz także moralne.
Etyka zaczyna się tam, gdzie kończy się dogmatyzm i niewzruszona pewność swych racji i poglądów!
Prof. dr hab. Jan Hartman, Uniwersytet Jagielloński
„Dlaczego Etyka dla myślących? Bo tak jak religia wymaga wiary i posłuszeństwa, a szkolna wiedza wymaga „kucia”, tak etyka wymaga myślenia” – tak o swojej książce pisze Autorka i jest to najszczersza prawda. Myślenie nie jest dzisiaj w cenie. O wiele bardziej ceni się deklarację przynależności czy wierność wartościom. Niechętnie dyskutuje się o powodach, dla których składa się określone deklaracje, a jeszcze rzadziej słyszy uzasadnienia uznawanych wartości czy czczonych autorytetów.
…) Największym atutem Etyki dla myślących jest czerpanie z tradycji zarówno powszechnej, jak i polskiej w sposób tak naturalny, że właściwie nie zdajemy sobie sprawy, że etyczne dziedzictwo polskie stanowi fragment ogólnoludzkiej mądrości. Naprawianie zaniedbań w wychowaniu etycznym jest jednym z najpilniejszych zadań polskiej szkoły i ten podręcznik może w tym skutecznie pomóc. Dr hab. nauk humanistycznych i teologii Stanisław Obirek

> KRÓTKIE WPROWADZENIE
- książki, które zmieniają sposób myślenia!

Humor to omówienie najważniejszych zagadnień dotyczących zjawiska, które niełatwo jednoznacznie zdefiniować. Czym jest humor? Dlaczego się śmiejemy? Czy rozbawienie jest emocją? Czy czarny humor jest etyczny?

*

Interdyscyplinarna seria KRÓTKIE WPROWADZENIE piórem uznanych ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego przybliża aktualną wiedzę na temat współczesnego świata i pomaga go zrozumieć. W atrakcyjny sposób prezentuje najważniejsze zagadnienia XXI w. - od kultury, religii, historii przez nauki przyrodnicze po technikę. To publikacje popularnonaukowe, które w formule przystępnej, dalekiej od akademickiego wykładu, prezentują wybrane kwestie.
Książki idealne zarówno jako wprowadzenie do nowych tematów, jak i uzupełnienie wiedzy o tym, co nas pasjonuje. Najnowsze fakty, analizy ekspertów, błyskotliwe interpretacje.
Opiekę merytoryczną nad polską edycją serii sprawują naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego: prof. Krystyna Kujawińska Courtney, prof. Ewa Gajewska, prof. Aneta Pawłowska, prof. Jerzy Gajdka, prof. Piotr Stalmaszczyk.

Minimia moralia Andreia Pleşu to traktat etyczny w najlepszym znaczeniu tego słowa. Pisany z żarliwością, utrzymany w stylu eseistycznym, daleki od suchej, spekulatywnej etyki uniwersyteckiej, korzystający zarówno z filozoficznej tradycji zachodniej – od Platona po Heideggera i Noikę – jak i z sapiencjalnego pisarstwa wschodnich ojców Kościoła, zarówno z filozofii, jak i z wielkich dzieł literatury, jest, zgodnie ze słowami autora, „poradnikiem dla syna marnotrawnego, nieaktualnym dla niepoprawnego grzesznika, a bez użytku dla porządnego syna, który pozostał w domu”. Tytułowe pojęcie odstępu, bliskie ponowoczesnej różnicy, oznacza tu obszar pośredni, rozciągający się pomiędzy absolutem a przygodnością, instynktem a świętością, immanencją a transcendencją, absolutyzmem a relatywizmem, bezpośredniością pulsującej tkanki życia a sztywnością czystych, „odcieleśnionych” pojęć. Obszar ten, jak dowodzi autor, to właściwa dziedzina człowieka, jedyna, w której może on zamieszkać, i jednocześnie jedyna, w której możliwa jest etyczność. Stąd tytułowa propozycja minimalizmu etycznego, pojętego nie jako uchylanie się od moralnych decyzji, ale jako życie codzienną, drobną moralnością, którą jednak można uczynić sprawą wielką. Książka zrobiła międzynarodową karierę, przełożono ją na język niemiecki, francuski, szwedzki, węgierski i słowacki. Cytaty: „Etyka zaczyna się tam, gdzie zdrowy rozsądek wkracza w kryzys i stwierdza, że wszystkie zasady, które mechanicznie recytował w imię swej złudnej moralnej kompetencji, przestały już obowiązywać”. „Etyka więc to heroiczna próba odtworzenia absolutu z fragmentów jego milczenia, znalezienia prawa, w imię którego można z godnością przeżywać ukrycie prawdziwego prawa. Etyka jest dyscypliną zrodzoną z oddalenia od absolutu, jest sposobem administrowania tym oddaleniem”. „Etyka to poradnik dla syna marnotrawnego, nieaktualny dla niepoprawnego grzesznika, a bez użytku dla porządnego syna, który pozostał w domu”. „Etyka żywej prawdy (prawdy wyboru, nie zaś prawdy rozumowania) to etyka, w której przenikają się cnoty intelektualne i cnoty moralne tak, aby ani ścisłość pojęć nie rozmywała się w obliczu z trudem dającego się klasyfikować życiowego konkretu, ani też proliferacja konkretu, afektów, tego, co bezpośrednie, nie zaćmiewała „poprawnego myślenia”. Zmierzamy w ten sposób ku etyce ciepłego światła, różnej od lodowej, błyszczącej zimnym światłem etyki filozofów uniwersyteckich”.

W "Mitach" udało się autorowi połączyć żywy, oryginalny język z głębokim przesłaniem dotyczącym tajemniczości ludzkiego istnienia i górowania dobra nad złem.

"Wybaczenie" Vladimira Jankelevitcha, jednego z najwybitniejszych filozofów francuskich XX w., to książka podejmująca złożony problem etyczny - zagadnienie moralnego prawa do wybaczenia win, a zwłaszcza win historycznych. Jankelevitch snuje swoją refleksję w kontekście zbrodni II wojny światowej, zadając pytanie o to, kto właściwie może wybaczyć, tym bardziej gdy mowa o kategoriach "czynów niewybaczalnych" (tak potwornych, że nie da się ich usprawiedliwić). W jego optyce wybaczenie jest możliwe tylko wtedy, gdy żyje jeszcze pamięć o czynach oraz ci, których bezpośrednio dotyczy krzywda. W tym sensie wybaczenie po latach jest tylko quasi-wybaczeniem. Paradoks wpisany w akt przebaczenia polega na tym, że rzeczywiście wymaga go to, czego nie da się wymazać, zapomnieć. Wybaczenie ma więc charakter daru, łaski - "donacji", i jest pewnym moralnym horyzontem, do którego w sensie faktycznym możemy się jedynie próbować zbliżyć. Tezy filozofa są nierzadko kontrowersyjne, ale dialogicznie wpisują się w szerszą, bardzo istotną moralną i historiozoficzną dyskusję XX wieku.