Listy Wybór

Praca ma charakter poznawczy i analityczny, odnosi się do kształtowania standardów środowiska mieszkaniowego. Przedstawione w niej zagadnienia dotyczą zarówno założeń urbanistycznych, architektury, układów funkcjonalnych zagospodarowania otoczenia, jak i społeczno-organizacyjnych aspektów związanych ze społecznościami zamieszkującymi w zespołach zabudowy powstającej z udziałem środków publicznych. Celem opracowania jest przedstawienie stanu środowiska mieszkaniowego, identyfikacja cech tego środowiska oraz złożoności zagadnień związanych z mieszkaniem, jego otoczeniem oraz społecznymi aspektami architektury mieszkaniowej powstającej ze środków publicznych. Problematykę kształtowania architektury środowiska mieszkaniowego subwencjonowanego ze środków publicznych badano na tle doświadczeń europejskich, w tym polskich, ubiegłego stulecia i początku XX w. Analiza doświadczeń krajów europejskich wskazuje na istotną rolę środków publicznych, na ich wpływ nie tylko na standardy mieszkaniowe, ale także na formy architektoniczne i rozwiązania urbanistyczne zabudowy mieszkaniowej. W pracy skoncentrowano się na efektach realizacyjnych inwestycji towarzystw budownictw aspołecznego. Analizowano możliwości przyszłego kształtowania osiedli i zespołów mieszkaniowych w kontekście zrównoważonego rozwoju w strukturze miasta. Jednak dla dopełnienia obrazu społecznych uwarunkowań w kształtowaniu środowiska mieszkaniowego przedstawiono też wybrane przykłady z krajów europejskich. Przedstawiona w tej rozprawie problematyka architektury środowiska mieszkaniowego tworzonego z udziałem środków publicznych obejmuje:

– kształtowanie środowiska mieszkaniowego subsydiowanego ze środków publicznych
z omówieniem tendencji europejskich okresu międzywojennego i powojennego,
– tendencje w polskiej architekturze mieszkaniowej subsydiowanej ze środków publicznych z uwzględnieniem koncepcji mieszkania społecznie najpotrzebniejszego
z okresu międzywojennego oraz powojennych koncepcji społecznej zabudowy mieszkaniowej,
– środowisko mieszkaniowe społecznego budownictwa czynszowego w Polsce po 1989 r., jego transformację i poszukiwanie definicji budownictwa społecznego,
– obraz zabudowy mieszkaniowej towarzystw budownictwa społecznego z omówieniem podstaw prawnych i stosowanych rozwiązań architektonicznourbanistycznych,
– kształtowanie zrównoważonego środowiska mieszkaniowego w warunkach polskich, w tym rewitalizację zdegradowanych struktur mieszkaniowych, preferencje i standardy społecznego budownictwa mieszkaniowego oraz kryteria oceny środowiska mieszkaniowego subsydiowanego ze środków publicznych.

Na podstawie wyników analiz i badań własnych oraz literatury przedmiotu wskazano na potrzebę poszerzenia kryteriów wyróżniających społeczną architekturę mieszkaniową, w szczególności w zakresie czynników: społecznych, organizacyjnych, politycznych, ekonomicznych, architektonicznych, urbanistycznych.

Display to próba szerszego spojrzenia na problematykę wystawy i wystawiania, od strony zagadnienia ekspozycji. Wraz z rosnącym – również w Polsce – zainteresowaniem uprawianiem nie tylko krytyki artystycznej i historii sztuki koncentrującej się na przedmiocie wystawienia, ale także teoretycznej refleksji wokół metod i strategii kuratorskich i ich specyfiki, a także uzależnieniami od warunków chociażby danej przestrzeni czy kontekstów teoretycznych danej instytucji, to, w jaki sposób wystawia staje się powoli kluczowym problemem. Inspirowana korporalnym myśleniem o wystawie zaproponowanym przez Mieke Bal antologia pomyślana została jako swoisty przewodnik i chce pokazać interesujące nas zjawisko w bardzo różnych perspektywach.

Zebrane teksty mają bardzo zróżnicowany charakter. Część to klasyczne już dla współczesnej anglosaskiej humanistyki – i dotychczas nie tłumaczone na język polski – ujęcia, dopełnione pracami polskich badaczy przedmiotu.
Zgromadzony materiał został podzielony na trzy, płynnie przechodzące w siebie segmenty zorganizowane wokół poruszanej problematyki, ale także ze względu na użyte przez badaczy narzędzia i teorie często powracające w tomie w różnych konfiguracjach: O ramie, O wystawie, O ciele.

W omawianym okresie zaistniało wyjątkowe zjawisko w sztuce książki nazywane polską szkołą ilustracji czy też złotym jej okresem. Wynikało to z faktu, że ilustracje dla dzieci zawsze projektowali profesjonalnie wykształceni twórcy, zatrudniani przez wydawnictwa, którzy w zamyśle ujmowali książkę jako indywidualną całość graficzną. Zatem w publikacjach dla najmłodszych obecna była autorska ilustracja.

Dwujęzyczna publikacja wydana we współpracy z Ambasadą Włoską oraz Włoskim Instytutem Kultury dla uczczenia setnej rocznicy odnowienia polsko-włoskich stosunków dyplomatycznych (1919-2019).

Teksty znakomitych autorów włoskich (tłumaczone na polski) i polskich (tłumaczone na włoski) zostały podzielone na dwie części: "Dyplomacja, gospodarka, historia" oraz "Sztuka, film, literatura, teatr". Pozwala to prześledzić związki polsko-włoskie w różnych dziedzinach, poczynając od tłumaczenia i wystawiania włoskich dramatów na polskich scenach teatralnych, a kończąc na historii współpracy z marką Fiat. Nie zabrakło również refleksji nad relacjami polsko-włoskimi w trudnym okresie dwudziestolecia międzywojennego i drugiej wojny światowej. Wyjątkowo wybrzmiewa w tym kontekście tekst o Vincenzo Mario Palmierim, włoskim anatomopatologu i członku międzynarodowej komisji, która w 1943 r. badała zbrodnię katyńską.

Tom nie tylko dla italofilów, ale dla wszystkich zainteresowanych historią XX wieku i problematyką stosunków międzynarodowych.

******

Italy and Poland (1919-2019). The centenary of joint fascinating journey

Bilingual volume published in cooperation with the Embassy of Italy in Poland and with the Italian Institute of Culture to celebrate the centenary of the Italian-Polish diplomatic relations (1919–2019).

Texts by the renowned Italian and Polish authors (translated from Italian to Polish or vice versa) are divided into two parts: “Diplomacy, economy, history” and “Art, film, literature, theatre”. Such division allows to follow the Polish-Italian bonds in different fields, from translation and performance of the Italian tragedies on the Polish stages, to cooperation with the FIAT company. There is also reflection on the Polish-Italian relations in the difficult interwar period and during the Second World War. In this context one text has exceptional significance - that of Vincenzo Mario Palmieri, Italian anatomic pathologist and a member of the international commission that examined the Katyń massacre in 1943.

The volume not only for the Italophiles but also for all those interested in the history of the 20th century and in the issues of the international relations.

Gwyneth Lewis wprowadza antyczny mit w realia świata po apokalipsie katastrofy żywnościowej, gdy zrujnowana przez człowieka planeta nie może go już wyżywić. Taka sytuacja powoduje rozkład więzi społecznych i zanik norm etycznych w relacjach międzyludzkich, ludzie zaczynają się nawzajem „pożerać”. Katastrofa ekologiczna jest ostrzeżeniem i wezwaniem do zmiany porządku społecznego opartego na utowarowieniu wszystkiego, włącznie z człowiekiem, czego konsekwencją jest zanik empatii i wszechobecna przemoc. Lewis rozpoznaje sygnały takiego przedmiotowego myślenia o człowieku w zjawisku kobietobójstwa, w tym jak współczesny świat traktuje kobiece ciała i kobiety w ogóle. Autorka sprowadza człowieka do obrazu zwierzęcia prowadzonego na rzeź, wskazując, że pierwszymi ofiarami tej rzezi od wieków pozostają kobiety. Może od tego należałoby zacząć zmianę proekologiczną, od wyobrażenia sobie świata, w którym krew i życie kobiety będą tak samo ważne jak krew i życie mężczyzny.
Małgorzata Budzowska, Przeciw kobietobójstwu

Prof. zw. dr hab. Teresa Grzybkowska, historyk sztuki, zajmuje się malarstwem polskim i europejskim XVI–XXI wieku, dawną sztuką gdańską i malarstwem Jacka Malczewskiego, początkami muzealnictwa, historią ogrodów, związkami malarstwa z muzyką. Autorka 12 książek oraz rozpraw, artykułów i recenzji m.in. współczesnych wystaw artystycznych. Założycielka studiów historii sztuki (i rocznika „Porta Aurea”) na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie pracowała w latach 1989–2002, wicedyrektor do spraw naukowych Muzeum Narodowego w Gdańsku (2000–2002), członek Rady Naukowej Muzeum Narodowego w Krakowie w latach 2009–2015. Autorka wystaw w Muzeach Narodowych: w Warszawie – Andrzej Stech – malarz gdański 1974; w Krakowie (Arsenał, Muzeum XX Czartoryskich) – Mitologia Jacka Malczewskiego 1996, w Gdańsku – Aurea Porta Rzeczypospolitej 1997. Wspólnie ze Zdzisławem Żygulskim jun. wystawy: w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska – Miecz i kimono. Sztuka dawnej Japonii 2003 i Gdańsk dla Rzeczypospolitej 2004, a w Muzeum Narodowym w Gdańsku Cuda Orientu 2006; w Muzeum w Wilanowie – Amor Polonus, czyli miłość Polaków 2010. Od 2002 związana z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Członek Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata.