Lustrzane fikcje

Janusz Koryl.

Rocznik: 1962.
Znak Zodiaku: Skorpion.
Miejsce zamieszkania: Rzeszów.
Zbiory wierszy: Uśmierzanie źródeł, Dyktando, Ulga, Gorzkie
ewangelie, Mieszkam w sercu ptaka, Dygresje, Kłopoty z nicością,
Klęski, Daleko i blisko, Do czego służy niebo, Siatka na motyle, Spacer
po linie, Cień rajskiej jabłoni, Dzwonek na przerwę, Porachunki.
Zbiór reportaży: Obłoki za kratami.
Powieści: Zegary idą do nieba, Śmierć nosorożca, Sny, Ceremonia,
Urojenie, Układ, Pióro anioła, Ballada o zegarze z ratuszowej wieży.
Zbiór opowiadań: Sprzedawca obłoków.
Ulubieni poeci: Szymborska, Różewicz, Zagajewski.
Ulubieni prozaicy: Marquez, Saramago, Myśliwski.
Ulubiona pora roku: wiosna.
Ulubione danie: zupa pieczarkowa z makaronem.
Ulubiona postawa życiowa: zdrowy rozsądek.


Ścienny kalendarz


To dzięki niemu żaden czwartek
nie wyprzedzi środy ani żadna sobota
nie wejdzie w paradę poniedziałkowi.


Wisząc na ścianie w kuchni
pilnuje wschodów i zachodów słońca.


Odręczne zapiski czynią z niego wyrocznię.


Kupić obłoki.
Naprawić lustro.
Odebrać serce od mechanika.

Kartka papieru


Mógłbym na niej napisać
swój wiersz, listę zakupów
lub przepis na zupę grzybową.


Mógłbym z niej zrobić
samolot, rakietę albo
diabełka z rogami.


Leży przede mną czysta jak łza,
gotowa spełnić każdą
moją zachciankę.


Jakże mi imponuje jej stoicki spokój
w oczekiwaniu na wyrok.

Tom poetycki Weroniki Stępkowskiej pt. „ALGORYTMY I OLGORYTMY SZALEŃSTWA” opowiada o zakazanej miłości. Zakazanej podwójnie: jako uczucie łączące dwie kobiety i jako afekt, który przytrafił się osobom obarczonym wykluczającym społecznie doświadczeniem choroby psychicznej.

Projekt opowiada o szaleństwie jako chorobie i o (szaleństwie) miłości. Część I („Algorytmy szaleństwa”) mierzy się z doświadczaniem przez podmiotkę własnej choroby i płynącego z niej wykluczenia społecznego; część III („Olgorytmy szaleństwa”) opowiada o uczuciu do drugiej, również obciążonej znamieniem choroby psychicznej kobiety. Część II, środkowa, zatytułowana „i”, stanowi pomost między traumą własnej choroby a powolnym otwieraniem się na świat (i) człowieka.

Kompozycja całości jest lustrzanie symetryczna – bohaterki „przeglądają” się nawzajem w swoich losach, a klamrę spinającą całość stanowi, postrzegany jako efekt społeczno-kulturowych mechanizmów wykluczenia, traumatyczny pobyt zarówno podmiotki (kiedyś), jak i adresatki jej wierszy (w końcowej części) w panopticum szpitala psychiatrycznego.

Książka została zakwalifikowana do finału projektu wydawniczego Biura Literackiego w ramach festiwalu TransPort Literacki w Kołobrzegu.

Ksiażka Weroniki Stępkowskiej Algorytmy i olgorytmy szaleństwa zdaje się wyrastać z doświadczenia polskiej poezji lingwistycznej i światowej twórczości eksperymentalnej, z doświadczenia szaleństwa egzystencjalnego i czytelniczego (wachlarz rozpinający się do toposu furor poeticus, przez Makbetowskie majaki, halucynacje/widzenie sercem romantycznych bohaterów i bohaterek, Rimbaudowski szał), ale jednocześnie jest w niej obecna radykalna świeżość. Podmiotka liryczna toczy rozmowy z sobą i prowadzi dialogi tekstowe.

Tom Algorytmy i olgorytmy szaleństwa – wibrujący od neologizmów, jak ów tytułowy (zbiór dedykowany został Oldze) – jest jak poczta butelkowa, która dobija do brzegu czytelnika i ma szansę pozwolić mu odnaleźć głos poetycki, z którym prawdziwie się zaprzyjaźni.  

Joanna Roszak, dr hab. prof. Instytutu Slawistyki PAN
wy: rwanie zęba mądrości

ci, którzy myślą, że żyją tylko raz,
drzemią przed każdą samogłoską,
w znaczeniach i znaczących

uniesieniach brwi do góry lub na
ukos – przez kartkę
z czystopisu twarzy. próba

obudzenia nie może się powieść, statysta nie może
się powiesić. każda próba
generalna karana jest śmiercią

pamiątek, mdłych wypieków na twarzy.
każde zebranie myśli jest nielegalne,
jak po zebraniu śmietanki

zostanie po nim ser,
watka w ustach, na ramionach,
wata cukrowa na niebie.

algorytm szaleństwa

każdy obłęd jest udawany w jednym
jedynym celu: by wybadać,
kto z nami, a kto przeciw nam.
(każdy obłęd, nawet/szczególnie
ten nieudawany). wolałabym żyć dwa razy
jako kaleka niż raz
cię skaleczyć.

*
powiedz, dlaczego
lustro wielokroi
światło naszych ciał? przesuń jeden
wy-raz ciągu
zderzeń o nieskończenie
małej średnicy, ot tak: środa, śrut,
śrubopęd. zadanie
mimetyczne nie da się rozwiązać,
całkiem jak moje włosy pokropione
wodą zwierciadlaną. dalej zupełnie
prosto: całka, pocałunek, całość.

Lat(t)e on Lete


od kiedy puszka pandemii została otwarta,
boję się nie tylko (spo)życia, ale także o małą,
maluteńką śmierć: że z zaskoku zrobi

wyskok, żeby dać nam
kosza. próbuję wmówić
sobie: przecież Einmal ist Keinmal,

albo, jak mówią
w Polsce: wszak raz
kozie śmierć, ale wiem, że zaraz

przydrepcze jej starsza
siostrzyca cała w dąsach-makabrach
i powie: excusez-moi, trzeba oddzielić

mięso od kości, a kości od lew,
żeby nikt ich już nigdy nie wyciągnął
na światło dzienne

spod dywanu.
na którym ja, lewitując, podążam za
Snem.

Agnieszka Płonka niczym w “Niebie nad Berlinem” zaprasza do swoich wersów anioły. Na tym się jednak nie kończy, bo zaprosiny na ten kolorowy i zadziwiający spektakl otrzymują także reprezentanci zła. I zaczyna się liryczny pojedynek, w którym filozoficzne rozważania i ciężkie strofy zderzają się chwilami rubaszności i puszczania oka do czytelnika. Jakie będą skutki tej batalii? Tego dowiedzą się już ci, którzy odkryją tajemnicę, zaklęta na kartach “Bitew Anielskich”.

Lunapark
Dostałam bilet do lunaparku
O, jak będzie wesoło
Będziemy się bawić i jeść watę cukrową
Trochę było drogo
Mama wydała kilka tysięcy
Musieli sprawdzić moje DNA
Żebym miała zdrowe nerki
No bo waty się nie da jeść jeśli są chore
Ale byłam zdrowa
Więc to mnie wybrali i pojadę
O, jak będzie wesoło
Tyle smaków lodów do wyboru
I wszystkie są w porządku
Więc każdy ma rację
I dobrze się razem bawimy
Raz ktoś powiedział, że to nieprawda
Co za smutny głupek
Po co przychodził do lunaparku
Jeśli nie chce, żeby było fajnie
Tyle rzeczy tu można robić
Jest kolejka i dom strachów
I samochodziki, i strzelanie do balonów
Gra w kulki i te świecące pałeczki
Co robią „łuuu” kiedy robi się za cicho
Jak wesoło się bawić
Jest tu mama, i tata, i brat, i pies, i babcia
I można robić co się chce
Tylko babcia nagle powiedziała, że coś ją boli
I że się źle czuje
Jak to
Przecież nie po to tyle zapłaciliśmy za bilet
Żeby teraz coś kogoś bolało
Co to w ogóle ma znaczyć
Zaraz pójdziemy z reklamacją
Będziemy żądać wyjaśnień, ale się potargujemy
Patrz, tam w okienku siedzi jakiś facet w pince-nez, już my mu…
No dobra, w kasie pokazali
Że małym drukiem było coś o złym samopoczuciu
Ale kto by to czytał
Nie tak się zaprezentowali, niech zmienią marketingowca
Powiedzieli, że jak chcemy się bawić
To możemy babcię wysłać do domu
No okej
Tak zrobimy
Zaraz
Dokąd?

Body art to czwarty tomik wierszy Olgi Kubińskiej, a drugi – po Życiu. Wydaniu drugim poprawionym – opracowany graficznie przez Jana Rośka. W czterech cyklach (body art, Kontrapunkt, Historia języka polskiego 2016 i martwa natura) przeplatają się wątki osobiste, intymne, z uniwersalnymi. Zwraca uwagę dbałość o precyzję języka, lapidarność poszczególnych, epigramatycznych wierszy i wplatanie w teksty ciszy. O ciszy i milczeniu zresztą – zwerbalizowanych lub obecnych przez niedopowiedzenie – traktuje wiele zawartych w tomiku wierszy. Język w Body art jest najistotniejszy; można dostrzec wsłuchiwanie się w wiązki znaczeń ostrożnie wyjmowanych ze spłowiałych metafor. Odświeżanie znaczenia dokonuje się tu szeptem, w niemal medytacyjnym rytmie.

Temat wierszy, które znalazły się w tym tomiku, modlitwą i sercem pisanych, to życie (moje i moich bliskich).
Sytuacja ogólnoświatowa i czas, w jakim żyjemy obecnie, „nakazał” nam zwolnić i zatrzymać się (!), ale również skłonił do refleksji nad życiem… przemijaniem etc. Ja wykorzystałam ten czas na wydanie książki.
Nagrodą dla mnie byłoby, gdyby ów tomik, będący zapisem bardzo osobistych przeżyć i uczuć, był dla Ciebie, drogi Czytelniku, miłą przygodą… spotkania z wierszem, a może czymś więcej!