Macierewicz I Jego Tajemnice

Leopold Tyrmand wrócił do powojennej Polski z własnej woli. Jednak szybko okazało się, że nowa rzeczywistość tłamsi go zarówno literacko jak i osobowościowo. W połowie lat 60. wyemigrował i osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie próbował stać się autorem anglojęzycznym.

Literacka aktywność Leopolda Tyrmanda zamyka się w czterech dekadach, a zawarte w niniejszym tomie wypowiedzi pisarza dokumentują niemal cały ten okres. Pochodzą one ze źródeł, wśród których są: wywiady prasowe, nieznane, niepublikowane dotąd notatniki czy też materiały służb PRL pozyskane z podsłuchu.
Tyrmandowi nieobce było hasłowe porządkowanie wypowiedzi. Dowodzi tego jego książka pt. Zapiski dyletanta. To właśnie ona stała się konstrukcyjnym wzorem niniejszego tomu, w którym znalazły się szczere, wręcz bezkompromisowe oceny znajomych, pisarzy czy ludzi władzy. Są tu również społeczno-polityczne diagnozy, migawki z peerelowskiej rzeczywistości i wrażenia z podróży po Europie czy USA.

Podejmując lekturę Alfabetu Tyrmanda czytelnik wychodzi na spotkanie z pisarzem, którego w jakimś stopniu zna, ale także takim jego obliczem, którego zupełnie się nie spodziewa.

Ostatni tom Dzieł zebranych Witkacego to praca ogromna, pionierska, bezprecedensowa: bibliografia wszystkich jego utworów literackich (powieści, dramatów, wierszy), pism estetycznych i filozoficznych oraz listów. Odnotowano dostępne dokumenty biograficzne oraz dane dotyczące recepcji w kraju i na świecie. Osobny dział poświęcony jest recepcji twórczości Witkacego w nowych mediach. Pisze prof. Janusz Degler: „Obecność Witkacego od ponad półwiecza jest […] obecnością zwielokrotnioną i wieloraką. Jest to obecność dramaturga i malarza, powieściopisarza i teoretyka sztuki, filozofa i fotografa […]. Odkrywamy raz po raz odbicia Witkiewicza, które zmieniają się i opalizują nowymi znaczeniami w zależności od aktualnego kontekstu, ale jego prawdziwa twarz pozostaje tajemnicą”.

Pierwsza kompletna, oparta na materiałach źródłowych biografia Władysława Broniewskiego, ukazująca jego skomplikowane losy, fascynacje i rozczarowania polityczne, nieprzejednaną postawę polskiego patrioty, mimo pozorów uległości wobec władzy i nacisków politycznych. Wiele przytoczonych wierszy ukazuje, jak bardzo twórczość poety osadzona była w świecie osobistych doznań, przeżyć i przemyśleń, a nie była wynikiem koniunkturalnych rozgrywek. Bogaty materiał ilustracyjny.

Opowieść o kobiecie kochanej przez króla, lecz znienawidzonej przez dwór. Dramatyczne dzieje Elżbiety Granowskiej, która zanim została królową, przeżyła wielką miłość i gorzkie upokorzenie. Jest to bogaty fresk historyczny i obyczajowy, który daje interesujące tło spiskom, zasadzkom i intrygom.

Tadeusz Olszański, znakomity dziennikarz, pisarz i tłumacz, w najnowszej autobiografii, po swym opus magnum „Kresy kresów, Stanisławów” oraz „Stanisławów jednak żyje”, kontynuuje swoją historię od roku 1945 aż do dnia dzisiejszego. 
Książka ta niczym film, prowadzi nas kadr po kadrze przez najciekawsze zdarzenia sportowe, polityczne i kulturalne ostatnich 70 lat. Główne role dostały tutaj godne podziwu postacie z całego świata, z którymi autor spotykał się i przyjaźnił przez lata, a fabuła prowadzi nas przez kolorowe życie Tadeusza Olszańskiego, w tym takie momenty, jak wyjazd na 6 Igrzysk Olimpijskich, na których był korespondentem, czy relacje z Jugosławii w trakcie rozpadu tego kraju.
Sporą uwagę poświęca w swojej opowieści również sprawom węgierskim, od literatury, przez politykę, po kuchnię. To właśnie dzięki zamiłowaniu autora do tego kraju możemy poznawać go z różnych stron poprzez przekłady Tadeusza Olszańskiego.
We wszystkich dziedzinach, których dotknął był niezwykle ceniony, za co został uhonorowany wieloma wspaniałymi nagrodami, takimi jak:
•     Najlepszy dziennikarz sportowy minionego stulecia (w kategorii prasa), w plebiscycie Klubu Dziennikarzy Sportowych oraz „Przeglądu Sportowego”, wrzesień 2021  
•     Grand Prix Fair Play UNESCO za całokształt działań, październik 2016
•     Złoty Wawrzyn Olimpijski za książkę "Osobista historia olimpiad", 2001  
•     oraz wiele innych.
Książka „Było, minęło, zostało w pamięci” to historia życia znakomitego dziennikarza i wybitnego człowieka, opisana w sposób lekki, dowcipny, a kiedy trzeba również krytyczny.
***
Tadeusz Olszański - dziennikarz, pisarz, tłumacz, urodził się 28 sierpnia 1929 r. na Kresach, w wówczas polskim Stanisławowie (dziś ukraiński Iwano-Frankiwsk). 
Pierwsze lata życia spędził w wielonarodowościowym tyglu. Ojciec, miejscowy lekarz, był Polakiem, matka pochodziła z dumnego, szlacheckiego, węgierskiego rodu Sime´nfalvych. 
Jesienią 1943 r. rodzina przedostała się na Węgry, gdzie do marca 1944 r. i wkroczenia Niemców do Budapesztu uczęszczał do polskiego gimnazjum w Balatonbogla´r. Po 1945 r. Olszańscy osiedlili się w Opolu, a Tadeusz po uzyskaniu matury przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1952 r. ukończył studia na Wydziale Dziennikarstwa UW. 
Był jednym z najbardziej aktywnych dziennikarzy sportowych, relacjonował sześć Igrzysk Olimpijskich. Przez wiele lat kierował działem sportowym w „Sztandarze Młodych”, był zastępcą redaktora naczelnego „Sportowca”, zastępcą redaktora naczelnego redakcji sportowej TVP, kierował działem olimpijskim wydawnictwa KAW. 
Jego wielką pasją jest literatura węgierska, przetłumaczył ponad czterdzieści powieści i dramatów, w tym kultową powieść dla młodzieży "Chłopcy z Placu Broni" Ferenca Molna´ra. 
W latach 1986–1990 był dyrektorem Ośrodka Kultury Polskiej na Węgrzech, w latach 1990–1994 korespondentem Polskiego Radia i Telewizji na Węgrzech i w Jugosławii. 
Po powrocie do kraju na stałe związał się z tygodnikiem „Polityka”, z którym do końca aktywności zawodowej współpracował jako dziennikarz sportowy, a także komentator wydarzeń na Węgrzech i na Bałkanach. 
Jest autorem wielu książek o tematyce sportowej, politycznej, a także kucharskiej.

Koniki i kurki na ceramicznych kaflach ręcznie malowanych rożkiem, abstrakcyjnie zdobione talerze, pręgowane patery, pasiaste wazony i inne charakterystyczne naczynia we wzory trochę naiwne, ale urzekające i nie do podrobienia. Ponadto ceramiczne okładziny ścienne w rozpoznawalnych barwach i o niezwykłych fakturach, a nawet całe kominki – to wszystko składa się na fenomen łysogórskiej „Kamionki”, której ojcem jest Bolesław Książek.

Po latach cieszy się ona coraz większym zainteresowaniem, poszukiwana i kolekcjonowana, na aukcjach osiąga zawrotne ceny. Podobno, by docenić jej urok, trzeba do niej dojrzeć. Ale jak już się ją pokocha, to na całe życie.

Tytułowy czarodziej – Bolesław Książek – jeden z najwybitniejszych polskich ceramików, był już znanym i cenionym artystą, kiedy uwiedziony niespotykaną magią małej miejscowości koło Tarnowa porzucił Kraków i swoje dotychczasowe życie. Łysa Góra stała się jego domem, a tamtejszy zakład ceramiczny – zawodową obsesją. Poświęcał „Kamionce” niemal każdą chwilę, a swojej pracy nie ograniczał jedynie do powierzonych mu obowiązków kierownika artystycznego: zajmował się również sprawami technicznymi, uczył, a czasem można go było spotkać z kubłem farby i pędzlem czy nawet z miotłą. W ciągu niemal 20 lat spędzonych w Spółdzielni Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego wykonał ponad 1600 wzorów naczyń użytkowych i dekoracyjnych, rzeźb ceramicznych, płyt okładzinowych oraz ceramiki architektonicznej. W swoje projekty wkładał serce, a jego prace ciągle zachwycają poziomem artystycznym i kunsztem wykonania. Dziś, 26 lat po śmierci mistrza, można je oglądać w najważniejszych polskich muzeach i galeriach na całym świecie.

Dla miłośników historii polskiego wzornictwa ta bogato ilustrowana pozycja winna być lekturą prawdziwie satysfakcjonującą, dzięki której, biorąc do rąk wazon czy talerz z charakterystyczną zdobiną w postaci jelonków lub kogucików, rozpoznają, że to tylko jeden z etapów artystycznych poszukiwań Książka.

Barbara Banaś, kuratorka, kustoszka Działu Ceramiki i Szkła Muzeum Narodowego we Wrocławiu

Jeśli zachwycacie się łysogórskimi wyrobami, po lekturze książki Bożeny Kostuch nabierzecie także szacunku do ludzi, dzięki którym możecie z nimi obcować, poznacie okoliczności powstania spółdzielni „Kamionka”, źródła inspiracji Bolesława Książka i tajniki produkcji jego fascynujących dzieł. Poczujecie atmosferę czasów, w których zdarzyły się prawdziwe czary. I pamiętajcie, że wiele ryzykujecie lekturą, bo ceramika unikatowa i artystyczna to najczęściej nie jest miłość od pierwszego wejrzenia, ale gdy już chwyci za serce, to nie ma ucieczki.

Katarzyna Jasiołek, autorka książki Asteroid i półkotapczan, założycielka bloga HeliotropVintage.pl

Imponująca fantazja! Bolesław Książek stworzył wyrazisty styl łysogórskiej ceramiki, ale nieustannie zaskakiwał: patrząc na jego dzieła, można pomyśleć, że powstawały w wyobraźni różnych osób. Chciał, by radość, jaka towarzyszy mu podczas pracy, stawała się udziałem oglądających jego twórczość. Dziś te skarby cieszą jeszcze bardziej, bo mają wartość i artystyczną, i sentymentalną.

Joanna Nojszewska, fanka ceramiki vintage, redaktorka w „Twoim Stylu”

Na Czarodzieja z Łysej Góry czekaliśmy od dawna. Bożena Kostuch przybliża tego genialnego artystę, przedstawiając nieznane wcześniej fakty i ukazując jego twórczość w zupełnie nowym świetle. Jednak to coś więcej niż tylko biografia – to także szansa dla kolejnych pokoleń na odkrycie wspaniałości jego dzieł.

Paweł Naszkiewicz, antykwariat Skupuje.com

Bożena Kostuch – doktor historii sztuki, kustoszka w Muzeum Narodowym w Krakowie, znawczyni ceramiki XIX i XX wieku, autorka publikacji naukowych i popularyzatorskich. Jej najbardziej docenianą książką jest jest Kolor i blask. Ceramika architektoniczna oraz mozaiki w Krakowie i Małopolsce po 1945 roku wyróżniona w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku SYBILLA 2015 w kategorii Publikacje oraz nagrodzona tytułem Krakowskiej Książki Kwietnia 2016.

Chcąc oddać należny hołd Bolesławowi Książkowi, dotarła do archiwalnych materiałów, rozmawiała z rodziną artysty i ludźmi związanymi z łysogórską „Kamionką”. Efektem tej wieloletniej pracy jest pierwsze tak szczegółowe opracowanie spuścizny mistrza.