Magazyn Historia Bez Tajemnic Nr 4 (13) Maj 2023

Czwarty zeszyt czasopisma podejmuje kwestię funkcjonowania liberum veto w polskim życiu politycznym od XVI do XVIII stulecia. Spis treści Wstęp (Urszula Kosińska) Przemysław Gawron, Unamitas czy pluritas votorum? Tryb podejmowania uchwał w zgromadzeniu stanowym w Europie XVI-XVII wieku Wacław Uruszczak, Podejmowanie uchwał na sejmie walnym koronnym w pierwszej połowie XVI wieku Jolanta Choińska-Mika, Zwycięstwo liberum veto na sejmach za Jana Kazimierza (1648-1668) Robert Kołodziej, Prawo do protestu w praktyce sejmowej i sejmikowej w czasach Jana III Sobieskiego Michał Zwierzykowski, Liberum veto w praktyce wielkopolskiej działalności sejmikowej w czasach saskich Urszula Kosińska, Liberum veto, jako narzędzie niszczenia sejmów przez państwa ościenne w czasach Augusta II Tomasz Szwaciński, Finał sejmu 1754 r. w relacjach rosyjskich i brytyjskich.

Oto trzeci numer Gniazda w tym roku. Zebrane w nim artykuły odnoszą do późnego lata i wczesnej jesieni, czasu ostatnich trudów Mokoszy. Świętujemy Mokoszowe, Plony, robimy zapasy... i koło roku toczy się dalej. W tym numerze mamy dla Was trzy debiuty – Emilia Babin napisała parę słów o chlebie oraz podała własny przepis (polecamy), Karolina Marchewka przypomniała o tradycji zbierania grzybów, zaś Justyna Bazylewicz zaskoczyła komiksem Poblask. Drugi nowy dział to „Śladami Słowian”, połączy on archeologię i turystykę słowiańską. Dobrze już Wam znana Justyna Michniuk zabiera nas do Zagori w Grecji – miejscowości zamieszkiwanej dawniej przez Słowian. Małgorzata Powroźnik kontynuuje cykl babojędzowy i skupia się na ujęciu psychoanalitycznym. Leszy zaprezentował wspaniałą kapliczkę Welesa pod Ślężą, a Wszemir Pomorski podzielił się wićmi gromad Drzewo Przodków i Jantar, w szczególności o Ogólnopolskim Święcie Welesa 2020 i 2021 oraz Międzynarodowej Konferencji religii etnicznych. Pietja Hudziak rozważa o powinnościach wynikających z wyznawania rodzimej wiary, a Skałosz powraca z modlitwami do Jaszy i Marzanny. Goria ma garść wieści ze świata nauki oraz bajkę o tym, jak to było dawniej. Po bajce czekają inspirowane nią kolorowanki autorstwa Karoliny Kuźdub. Oczywiście zachęcamy, by Wasze dzieci się nimi zajęły – jak zwykle zrobimy konkurs. Następnie w dziale literackim czeka na Was przegląd nowości książkowych o tematyce okołosłowiańskiej – autorstwa niezawodnego Grzegorza Antosika – natomiast w muzycznym znajdziecie wywiad z krakowskim Terrordome, mnóstwo recenzji muzycznych (w tym negatywnych – wiemy, że je doceniacie), przegląd Pogańskiego Grania oraz In memoriam autorstwa Witta Wilczyńskiego. Cieszymy się, że przypadły Wam do gustu wilczki i kod do playlisty na Spotify; oczywiście będą to stałe elementy Gniazda. Kończy numer galeria prezentująca prace autorstwa Chorwatki Sanji Kolenko. Zapraszamy do lektury!

Są dwa rodzaje grzeszników. Pierwsi maja złe intencje, z których wynikaja złe czyny. Drudzy czynią zło, uważając się za ludzi szlachetnych i mając dobre zamiary. W przypadku tych pierwszych sprawa jest prosta...

Pięć lat temu „Kronos” opublikował pierwsze polskie tłumaczenie pism Joachima z Fiore, najwybitniejszego średniowiecznego historiozofa. W tym numerze „Kronosa” publikujemy dzieła franciszkańskich spirytuałów, ideowych spadkobierców Joachima. Spirytuałowie, podejmując fundamentalne wymiary jego historiozofii, połączyli je ze swoim franciszkańskim doświadczeniem radykalnego ubóstwa i nadali im nowy, pogłębiony wymiar. Odkrywanie dziś ich idei pozwala na zetknięcie się z jedną z najważniejszych w myśli zachodniej prób wydobycia „duchowej mocy historii”. Prób, bez których podejmowania Taubes nie wyobrażał sobie uprawiania filozofii. PREZENTACJE Rafał Tichy, Ostateczne ubóstwo. Historia i historiozofia średniowiecznych spirytuałów Piotr Olivi, Wykład reguły braci mniejszych Piotr Olivi, Komentarz do Księgi Apokalipsy Piotr Olivi, O czytaniu ksiąg filozofów Piotr Olivi, List do brata R. Piotr Olivi, List do synów Karola II Neapolitańskiego Anioł Clareno, Kronika, czyli historia siedmiu utrapień zakonu braci mniejszych ESEJE Odkrywanie spirytuałów. Z Sylvainem Pironem rozmawia Rafał Tichy Sylvain Piron, Doświadczenie podmiotowe według Piotra Oliviego Luca Parisoli, Wkład szkoły franciszkańskiej w narodziny pojęcia wolności politycznej. Dane wyjściowe u Piotra Oliviego Mateusz Stróżyński, Mistyka ubóstwa św. Anieli z Foligno i franciszkańscy spirytuałowie Józef Majewski, Od potępienia do wspólnej modlitwy? Jakich relacji między religiami potrzebuje cywilizacja Zachodu LITERATURA Antoni Libera, Paul Celan, Fuga śmierci. Od tłumacza Paul Celan, Fuga śmierci. Przekład Stanisława Jerzego Leca Paul Celan, Fuga śmierci. Przekład Antoniego Libery Emil Cioran, Spotkania z Paulem Celanem ARCHIWUM FILOZOFII POLSKIEJ Jerzy Ziemacki, Odkrycie jaźni a powstawanie gatunków Wincenty Lutosławski, Darwin i Słowacki RECENZJE I POLEMIKI Marek Blaszke, Voltaire na tropach ducha dziejów

„Szczerze mówiąc, kategoria pokolenia nigdy nie była mi do niczego potrzebna” – zaznacza stanowczo Roman Bobryk w dyskusji z Józefem Ruszarem, Michałem Januszkiewiczem, Małgorzatą Peroń, Radosławem Siomą i Zofią Zarębianką. To właśnie kategoria pokolenia w literaturze będzie nas zajmowała tym razem. Spojrzenie poetów na tę kwestię przedstawimy w rozmowie Romana Honeta z Joanną Mueller, Joanną Lech i Edwardem Pasewiczem, którzy ustosunkowują się do własnej przynależności pokoleniowej. Nieco inne światło na problem rzuca Andrzej Szpulak w tekście o polskiej szkole filmowej. Najciekawsze debiuty poetyckie ostatniej dekady omówią krytycy towarzyszący tym debiutom: Monika Glosowitz, Marta Koronkiewicz, Paweł Kaczmarski, Dawid Kujawa, Klaudia Muca i Jakub Skurtys. W dziale „Ars Poetica” znajdziemy tym razem szkice Macieja Bieszczada, Mirosława Dzienia, Romana Honeta i Adama Wiedemanna, który w „Liryce” zaprezentuje też ciekawą korespondencję poetycką z młodym poetą, Filipem Matwiejczukiem. O wierszach Martyny Buliżańskiej napisała dla nas Anna Mochalska, a Jarosław Nowosad pochylił się nad nowymi utworami Łukasza Jarosza. W tym sąsiedztwie znajdziemy wiersze innego laureata Nagrody im. Wisławy Szymborskiej – Romana Honeta, a także Marcina Jurzysty, którego twórczość swoim komentarzem opatrzył Rafał Gawin. Marcin Bałczewski i Maciej Bieszczad zaprezentują nam swoje premierowe opowiadania, natomiast dramat Wojciecha Tomczyka Wielka Improwizacja dziejący się 3 maja 1967 roku zamknie literacką część drugiego numeru „Nowego Napisu”. Między innymi tego, że czas akcji jest tutaj nieprzypadkowy, dowiemy się ze szkicu krytycznego Łukasza Kucharczyka. Ze względu na okoliczność czterdziestej rocznicy pierwszej wizyty Jana Pawła II w Polsce, przypomnimy treść jego homilii na wzgórzu Lecha. Jerzy Sikora w szkicu towarzyszącym opowie nam o kazaniu jako gatunku literackim. Za oprawę graficzną numeru dziękujemy tym razem Krzysztofowi Dydo, który udostępnił nam wybór prac polskiej szkoły plakatu ze swojej kolekcji i dołączył opowieść o historii swoich zbiorów; tę prezentację – oraz cały niniejszy numer „Nowego Napisu” – zamyka szkic Pauliny Ornatowskiej, przybliżający czytelnikom specyfikę i fenomen polskiej szkoły plakatu oraz problematykę sztuki plakatu jako takiej.