Menele Subkultura o tożsamości dewiacyjnej

W niniejszym numerze czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (1/2015, tom 20) zebrane i zaprezentowane zostały teksty podejmujące i uszczegóławiające jego temat przewodni – "Osoba niepełnosprawna w środowisku lokalnym i instytucjonalnym".

Środowisko lokalne jest naturalnym obszarem funkcjonowania osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Zachodzą w nim znaczące interakcje między ważnymi aktorami życia rodzinnego, sąsiedzkiego i towarzyskiego, w szkole, w miejscu pracy, w instytucjach.

Przez lata zmieniało się społeczne postrzeganie osób z niepełnosprawnością. Dziś mamy świadomość, że niepełnosprawność może dotyczyć każdego z nas. Jednak nie każdy rodzaj niepełnosprawności spotyka się z pozytywnymi postawami wobec osób jej doświadczających. Niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia psychiczne, znaczna widoczna niepełnosprawność wciąż wywołują niepożądane reakcje innych osób.

Normalizacja życia osób z niepełnosprawnością jest procesem powolnym i napotykającym wiele barier. Dlatego rolą środowisk naukowych, instytucjonalnych i społecznych jest badanie tych mechanizmów i wdrażanie odpowiednich rozwiązań.

W numerze zamieszczono artykuły badaczy, praktyków, rzeczników osób z niepełnosprawnościami, którzy prezentują własne koncepcje, wyniki badań środowisk lokalnych, instytucjonalnych i rodzinnych oraz przykłady dobrych praktyk.

(z "Wprowadzenia")

Problematyka etyczna stosunkowo rzadko podejmowana jest przez socjologów, ponieważ stanowi domenę filozofów i prawników, a ostatnio także ekonomistów, zwłaszcza tych zajmujących się kulturą pracy i zawodu, kulturą organizacyjną oraz etyką życia gospodarczego, zarządzaniem przez wartości i społeczną odpowiedzialnością biznesu.

Zbliżone do terminu „etyka zawodowa” pojęcie „etyka pracy” (work ethics) oznacza „produktywny trud” i ujmuje pracę w aspekcie procesualnym, czasownikowym, jako czynność cenioną przez tych, którzy ją wykonują, a także przez ich otoczenie, głównie pracodawców. Etyka lub kultura pracy w tradycyjnym rozumieniu wiąże się zatem m.in. z niską/wysoką wydajnością pracowników oraz koncepcją wzrostu/regresu gospodarczego, wywodząc się z etyki protestanckiej, w której praca stanowiła nie tylko powinność religijną, lecz także obowiązek moralny.

Jako że współcześnie problematyka etyki zawodowej wykazuje liczne, bezpośrednie lub pośrednie związki ze wspomnianą sferą CSR, etyką społeczną, etyką życia publicznego, a także socjologią moralności, socjologią pracy oraz socjologią instytucji i zrzeszeń, a ponadto poradoznawstwem, zawodoznawstwem, pracą socjalną i polityką społeczną, warto ją podjąć oraz rozwinąć. Właśnie temu ma służyć niniejsza praca, sytuująca się na styku wspomnianych gałęzi i subdyscyplin naukowych, znosząca, a przynajmniej zacierająca, rysowane często zbyt grubą kreską linie demarkacyjne między nimi. Wydaje się bowiem, że płaszczyzną porozumienia jest tu, a z pewnością powinien być, aksjologiczny, a ściślej: etyczny aspekt każdej z wymienionych dziedzin.

Fragment Wstępu

Praca należy do tego rodzaju przedsięwzięć badawczych, które w wy-raźny sposób łączą refleksję teoretyczną z analizami empirycznymi. (…) Tak więc wypada pozytywnie ocenić zamierzenie Autorki. Studium empirycznie zorientowanego socjologa przynieść bowiem może argumenty, pozwalające na weryfikację niektórych tez i często nie ugruntowanych przekonań, dotyczących formuły i funkcji dobroczynności w zaawansowanej nowoczesności.
z recenzji prof. Zbigniewa Bokszańskiego
Katarzyna Górniak swą książkę poświęciła kategorii dobroczynności, która stanowi odpowiedź na mechanizm wykluczenia społecznego. Podjęto w niej rozważania nad działaniami praktykowanymi przez organizacje społeczne na rzecz osób doświadczających wykluczenia społecznego i nad tym, jak te organizacje przystosowują się do współczesnych wyzwań, jaką ofertę pomocy i wsparcia przygotowują. Stawiane jest pytanie o kształt współczesnej dobroczynności realizowanej w Polsce i wyrażanej poprzez działania organizacji pozarządowych. Inne pytania, to: jakie zmiany zachodzą we wzorach ich działalności, jaki rodzaj systemu tworzą, jak organizacje społeczne reagują na problematykę wykluczenia, jak ją traktują, jak definiują osoby, do których kierują swoje działania.
Całość dociekań Autorki koncentruje się zatem wokół problemu, który skrótowo można ująć: dobroczynność w kontekście wykluczenia.

Katarzyna Górniak – socjolożka, jest adiunktem na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej. Zajmuje się badaniem ubóstwa, wykluczenia społecznego i nierówności społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru kulturowego oraz analiz dyskursu wokół tych zjawisk. Autorka licznych opracowań i publikacji dotyczących tych obszarów tematycznych.

Książka przybliża polskim czytelnikom wybrane podejście w badaniach szkolnictwa wyższego, bazujące na teoretyczno-metodologicznych założeniach analizy dyskursu.Przeznaczona jest dla szerokiego grona badaczy.

W monografii dokonano próby ukazania różnic – na podstawie badań zrealizowanych w Rudzie Śląskiej – pomiędzy oczekiwaniami osób bezrobotnych z pokoleń Baby Boomers (urodzeni przed 1965 rokiem) i Z (urodzeni po 1989 roku) wobec pracodawców. Odniesiono się również do kwestii związanych z problemami aktywizacji zawodowej bezrobotnych należących do tych dwóch kohort wiekowych. Badania empiryczne, przeprowadzone na reprezentatywnych próbach młodszych i starszych osób bezrobotnych, pozwoliły na sformułowanie szeregu rekomendacji dotyczących podejmowania działań z zakresu aktywizacji społeczno-zawodowej osób pozostających bez pracy oraz na rzecz efektywniejszego wykorzystania ich potencjału przez pracodawców.

Kryzys planowania przestrzennego w Polsce narasta od wielu lat. Rezultatem niekontrolowanej urbanizacji i rozlewania się miast jest nierówny dostęp do infrastruktury i podstawowych usług publicznych. Autorka sprawdza, w jaki sposób warszawiacy odczuwają skutki tych deficytów. Rekonstruuje praktyki podejmowane przez mieszkańców wybranych dzielnic, pokazując ich klasowe zróżnicowanie. Książka stanowi źródło informacji na temat społecznych kosztów nierównomiernego rozwoju miasta. Pomaga też zrozumieć oczekiwania społeczne zgłaszane wobec samorządu i państwa jako głównych dostarczycieli usług publicznych.

Na polskim rynku wydawniczym brakowało książki, którą charakteryzowałyby zarazem rygor metodologiczny i zaangażowanie społeczne i która łączyłaby problemy żywiołowości procesów urbanizacji, wyrażone w decyzjach mieszkaniowych gospodarstw domowych, z systematyczną analizą uzyskiwania dostępu do usług publicznych w miejscu zamieszkania

dr hab. Katarzyna Kajdanek, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego


Nie ma jednej Warszawy. Czym innym żyje się na Nowym Wilanowie, czym innym na Zawadach, jeszcze czym innym na Starej Ochocie czy na osiedlach Wawra. Justyna Orchowska pokazuje funkcjonowanie tych światów i zderzenia między nimi. Bez wiedzy zawartej w jej książce trudno myśleć o ich pogodzeniu.

dr hab. Maciej Gdula, Uniwersytet Warszawski



Justyna Orchowska, doktor nauk społecznych, socjolożka, pracuje w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG na Uniwersytecie Warszawskim. Jej zainteresowania badawcze obejmują socjologię miasta, partycypację społeczną oraz klasy społeczne i stratyfikację. Od 2014 roku związana z warszawskim trzecim sektorem oraz ruchami miejskimi.