Między obowiązkiem a przyzwolenienim

W prezentowanym tomie analizie poddane zostały uwarunkowania efektywności krajowych i międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka w odniesieniu do praw człowieka drugiej generacji. Opracowania poświęcone prawu do ochrony zdrowia objęły tematykę: ochrony praw pacjentów w UE, ochrony zdrowia osób z niepełnosprawnościami oraz ochrony zdrowia osób pozbawionych wolności. W opracowaniach skupiających się na prawie do ochrony rodziny i dzieci oraz równouprawnieniu kobiet i mężczyzn uwzględniono m.in. kryteria oceny efektywności ochrony praw dziecka w Polsce i stopnia jej realizacji przez Rzecznika Praw Dziecka. Wśród analiz praw ekonomicznych, społecznych i kulturalnych szczególne miejsce zajmują te odnoszące się do: prawa własności, dziedziczenia, a także ochrony pracownika przed mobbingiem. Ważne obserwacje zawierają także prace dotyczące prawa do korzystania z osiągnięć rozwoju cywilizacyjnego, w tym kwestii zasadności postulatu kodyfikacji praw cyfrowych.

W tomie analizie zostały poddane uwarunkowania efektywności krajowych i międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka w odniesieniu do praw człowieka trzeciej generacji. Istotne miejsce zajmują w nim kwestie prawa do pokoju i nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa, m.in. w kontekście konfliktu rosyjsko-ukraińskiego, a także roli Europejskich Sił Żandarmerii w ochronie praw człowieka. Liczne opracowania dotyczą prawa do demokracji, w tym elekcyjnej aksjologii w kontekście efektywności praw wyborczych czy też znaczenia uchwał Komisji Weneckiej dla wdrażania międzynarodowych demokratycznych standardów wyborczych, a także zagrożeń dla demokracji liberalnej w dobie współczesnej. Ważne opracowania dotyczą prawa do zdrowego środowiska, np. zagadnień kategoryzacji efektywności prawa człowieka do środowiska, ubóstwa energetycznego czy znaczenia gospodarki cyrkularnej dla ochrony środowiska. W obszarze zainteresowań badawczych znalazła się także instrumentalizacja uchodźców i azylu w UE.

Stoimy w obliczu punktu zwrotnego i musimy zadać sobie pytanie, w jakim społeczeństwie chcemy żyć. Jak powrócić do demokracji, praw człowieka i praworządności. Ta książka nie uratuje planety, ale być może zrobią to ludzie, którzy ją przeczytają. Każdy Człowiek porusza wielkie problemy naszych czasów – dla przyszłości Europy, w której warto żyć. Manfred Novak Ekspert ds. praw człowieka, Wiedeńskie Forum na rzecz Demokracji i Praw Człowieka Agresja rosyjska i zaatakowanie Ukrainy prowadzą do refleksji jak urządzić na nowo międzynarodowy porządek przestrzegania praw człowieka, a rosyjskich zbrodniarzy wojennych pociągnąć do odpowiedzialności. Jednak te aktualne wyzwania nie powinny przesłaniać dyskusji o przyszłości praw człowieka w kontekście procesów społecznych i technologicznych, które obserwujemy już od lat. Adam Bodnar Dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS 4 lipca 1776 roku trzynaście brytyjskich kolonii założonych w Ameryce Północnej ogłosiło swoją niepodległość od Anglii. Tekst Deklaracji Niepodległości został spisany na jednej stronie. Po krótkim wstępie można przeczytać w nim następujące słowa: „Uważamy za oczywiste te oto prawdy, że wszyscy ludzie są stworzeni równymi, że Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi Prawami, oraz że do praw tych należą: Życie, Wolność i dążenie do Szczęścia”. Główny autor Deklaracji — Thomas Jefferson — początkowo użył w odniesieniu do wymienionych „prawd” określeń „święte i niezaprzeczalne” (sacred & undeniable), lecz Benjamin Franklin przekreślił je czarnym atramentem i zastąpił wpisanym tuż powyżej przymiotnikiem „oczywiste” (self-evident). Trafniej nie dałoby się chyba tego ująć. [fragment]

Prawa człowieka to podstawowe normy przysługujące każdemu z nas, wynikające z samego faktu bycia człowiekiem, np. prawo do życia, wolność słowa, zrzeszania się czy prawo do edukacji. Źródłem wszystkich praw i wolności jest godność każdego człowieka. Prawa człowieka mają charakter powszechny i przyrodzony, a także niezbywalny, nienaruszalny oraz naturalny. Ochrona praw człowieka stanowi podstawowe zadanie organów administracji publicznej i efektywność działań w tym zakresie jest wyrazem prawidłowego funkcjonowania państwa. Głównie obowiązki te kojarzone są z organami szczebla centralnego. Nie można jednak zapominać, że wiele z nich spoczywa również na jednostkach samorządu terytorialnego. Niniejsza książka przedstawia zagadnienie ochrony praw człowieka w kontekście roli, jaką pełni samorząd gminny. Jej celem jest próba wskazania genezy, wytycznych oraz założeń leżących u podstaw istoty samorządu terytorialnego oraz przede wszystkim gminy. W szczególności odnosi się do wskazania głównych dóbr należnych człowiekowi oraz rozwoju prawa międzynarodowego praw człowieka, które mają niewątpliwie do dziś bardzo duże przełożenie na rozumienie praw człowieka i ich ochrony w gminie. Ponadto autor dokonuje próby klasyfikacji praw i wolności, które mają szczególne znaczenie na szczeblu komunalnym.
W dalszej kolejności omawia pozycję ustrojową gminy w Rzeczypospolitej Polskiej, tak aby w końcu przedstawić szczegółową charakterystykę obowiązków gminy natury pozytywnej i negatywnej w obszarze ochrony praw człowieka.

Zwolennicy aborcji chętnie mówią o wolności człowieka, nie wspominając jednak o przerażających skutkach, jakie niesie ze sobą każde usuniecie ciąży. Świadectwo Abby Johnson, byłej dyrektorki placówki aborcyjnej, dotknęło serc tysięcy Polaków. Od wielu lat pomaga ona uwikłanym w aborcyjny proceder wyrwać się z sideł zła. W tej książce Abby zebrała historie ludzi, którzy przez lata pracowali w ośrodkach aborcyjnych. Czego tam doświadczyli? Co skłoniło ich do odejścia? Jaką walkę musieli stoczyć? Oto prawda o największej machinie okrucieństwa, jaką stworzył współczesny człowiek. Nie wierzysz? Po prostu przeczytaj. „To nie będzie miła lektura”_– ostrzega autorka. I faktycznie: nie jest. Jak daleko człowiek może się posunąć w mordowaniu nienarodzonych dzieci? Gdzie jest ostateczna granica nikczemności lekarza abortera? W jaki sposób człowiek zakłamuje i zakrzykuje głos sumienia? Podczas lektury tej książki podobnych pytań nasuwa się więcej. A co dalej? Złość, gniew, smutek czy wręcz nienawiść? Nie! Nieskończenie dalej sięga miłosierdzie Boga, który szuka każdego człowieka, aby go zbawić. ks. Maciej Sarbinowski SDB

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku świat nie radził sobie z reagowaniem na masowe naruszenia praw człowieka. Bierna lub nieudolna postawa państw i instytucji międzynarodowych wobec zbrodni w b. Jugosławii, Rwandzie czy Somalii stanowiły motywację do zmiany myślenia o istocie ochrony praw człowieka. Wyraził to wprost sekretarz generalny ONZ Kofi Annan na forum Komisji Praw Człowieka ONZ w 1998 r., mówiąc, że XXI wiek musi być wiekiem prewencji.
Książka stanowi analizę kompetencji, zdolności i zaangażowania państw i instytucji międzynarodowych na rzecz zapobiegania masowym naruszeniom praw człowieka. Przedstawia dostępne instrumenty: wczesne ostrzeganie i dyplomację prewencyjną oraz środki prawne, gospodarcze i wojskowe, wykorzystywane przez Organizację Narodów Zjednoczonych, organizacje regionalne, państwa i instytucje pozarządowe. Przykłady Czeczenii, Rwandy, Wybrzeża Kości Słoniowej i Libii pozwoliły na analizę wysiłków wspólnoty międzynarodowej w typowych sytuacjach, w których dochodzi do masowych naruszeń praw człowieka, związanych z dążeniami do samostanowienia, podziałami etnicznymi, walką o władzę i próbami obalenia dyktatury. Dowiodły one, że choć wspólnota międzynarodowa istotnie zwiększyła swoje zdolności w zakresie zapobiegania masowym naruszeniom praw człowieka, to jednak nie stworzyła spójnego i skutecznego systemu prewencji.

Praca podejmuje niezwykle ważne zagadnienia związane z zapobieganiem masowym naruszeniom praw człowieka, w tym najcięższym, takim jak ludobójstwo. Jest nie tylko kompetentnym przedstawieniem systemu zapobiegania masowym naruszeniom praw człowieka, ale również krytyczną oceną skuteczności zaangażowania państw i organizacji międzynarodowych. Autorka pokazuje jak często prawa człowieka składane są na ołtarzu Realpolitik. Do silnych stron należy przedstawienie czynników sprzyjających skuteczności organizacji międzynarodowych i państw w badanym obszarze. Książka zainteresować może nie tylko specjalistów, lecz także studentów.
z recenzji dr. hab. Lecha M. Nijakowskiego

Książka jest w wielu aspektach nowatorska i podejmuje problemy, wcześniej niebudzące zainteresowania badaczy. Autorka konsekwentnie buduje narrację podporządkowaną własnej koncepcji prezentacji tematu. Stawia bardzo istotne pytania. Na niektóre z nich znajduje odpowiedzi, na inne nie. Praca jest świetnie udokumentowana, świadcząca o znajomości najnowszych dokumentów i literatury przedmiotu.
z recenzji prof. dr hab. Grażyny Michałowskiej

Agnieszka Bieńczyk-Missala – doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce, adiunkt w Instytucie Stosunków Międzynarodowych Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, wicedyrektor ds. badań naukowych i współpracy z zagranicą (2008–2012), analityk w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych (2006–2008). Autorka publikacji z zakresu ochrony praw człowieka, międzynarodowego prawa humanitarnego i polityki zagranicznej RP, wieloletnia współautorka Rocznika Strategicznego.