Między złudzeniem a rzeczywistością

Ja tej wojny nie wywołałem, ba, pewnie byłbym jej przeciwny! Robiłem, co mogłem: urodziłem się, gdy zdawało się, że jest już po wszystkim, w kwietniu 1947 roku, więc było dosyć czasu, żeby ruiny uprzątnąć, poległych pochować, a winnych złapać i ukarać. Byłem jedynakiem, moi poprzednicy, czy może poprzedniczki zostały usunięte, bo mamie­‑Różyczce ciąża wciąż groziła śmiercią. Lekarze odradzali, zresztą mama­‑Różyczka dobrze wiedziała, że po getcie krakowskim, obozie w Płaszowie, Auschwitzu, Ravensbrücku i Malhoffie noszenie ciąży mogłoby mieć tragiczne konsekwencje. Dopiero dr Konstantynowicz, ginekolog­‑legenda krakowska, człowiek głębokiej wiary i dobroci, którego miałem poznać dużo później i grać z nim w brydża, dał, nie bez wahania, zielone światło, by zachować ciążę. Czyli mnie. Ułożony byłem poprzecznie, poród był trudny, za to los obdarzył mnie czepkiem. Na krótko, rzecz jasna, i bez spodziewanych przywilejów losu.
[fragment]

Kontrwywiad radziecki SMIERSZ w 1944 roku i wcześniej prowadził na zajętych po Wisłę i Narew terenach, aktywną akcję przeciwko żołnierzom Armii Krajowej. Zaczęły się masowe aresztowania, szczególnie intensywne w październiku 1944 roku. Dotyczyły one przede wszystkim działaczy konspiracyjnych. Widocznie organia aresztujące i następnie deportujące byłych bojowników na Wschód stały na stanowisku, że skoro byli oni niebezpieczni dla okupanta niemieckiego, to mogą też być niebezpieczni dla nich. Lepiej więc mieć ich pod kluczem jako internowanych lub skazanych.

Na podstawie kilku wybranych problemów pokazuję, że polityka w czasie dekady Gierka, wbrew pozorom, nie trzymała się ani ducha, ani litery marksizmu. Była to polityka czysto pragmatyczna, która odniosła jednak wielkie sukcesy. Polska rozwijała się wówczas w tempie niespotykanym we wcześniejszej historii. Ekipa Gierka zaciągnęła wielkie kredyty, jak na ówczesne czasy i sposoby rozliczania długów, ale wiele za nie wybudowała. Obecnie dług publiczny jest kilkanaście razy większy, a efekty inwestycyjne mniej niż skromne.
[…] W wielu publikacjach Gierek powraca jak pewien towar marketingowy. Do kin trafił nawet pełnometrażowy film fabularny „Gierek”, w którym próbuje się spojrzeć na niego niejako przez dziurkę od klucza. Ale jak to dziurka – kluczem do Gierka nie jest.
[…] Wbrew tytułowi modnej książki Janusza Rolickiego Przerwana dekada uważam, że dekada Gierka była „skończona”, i to zbyt późno… To, do czego doprowadziła polityka ekipy Gierka, należy odróżnić od stanu gospodarki za czasów ekipy Kani i Jaruzelskiego. Trzeba też widzieć i to, że podobne sprzeczności wewnętrzne zadecydowały o klęsce systemu „socjalistycznego” 10 lat później.
Ze wstępu

Na treść niniejszej książki składają się głównie teksty publikowane na łamach Gazety Polskiej w latach 2007-2011. Wybór ten został uzupełniony o najważniejsze teksty Krzysztofa Wyszkowskiego, które ukazały się w paryskiej Kulturze, Głosie, Tygodniku Solidarność i Frondzie. Niejednokrotnie są one zapisem wydarzeń, w których autor osobiście uczestniczył. Wyboru i opracowania tekstów oraz fotografii dokonał Sławomir Cenckiewicz.

Młot i cyrkiel to elementy godła państwowego Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W herbie Szczecina widnieje z kolei głowa gryfa. To miasto portowe leży niespełna 150 km od Berlina. Po II wojnie światowej przypadło jednak Polsce. Szczeciński gryf nie splótł się z młotem i cyrklem. Niemieccy komuniści ciężko przyjęli utratę metropolii nad dolną Odrą, w której wiosną i wczesnym latem 1945 r. tworzyli zręby administracji. Później jednak socjalistyczna NRD deklarowała nienaruszalność swej granicy z Polską – długoletnią sojuszniczką w Układzie Warszawskim i Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarcze.

Zbrodnia z 10 lipca 1941 r.
Tom I - Sprawcy, ofiary, rekonstrukcja, śledztwo
Tom II - Dokumenty

10 lipca 1941 r. w Jedwabnem przybyli z zewnątrz Niemcy dokonali masakry miejscowej ludności żydowskiej. Zbrodnia ta rozwijała się w kilku etapach i nikt z miejscowych nie miał pojęcia jaką straszną kulminacją proces ten miał się zakończyć. Okupanci rozkazali Żydom zebrać się na rynku i w innych punktach zbornych, a jednocześnie przykazali miejscowym katolikom (a wiec osobom głównie kojarzonym z polskością), aby uczestniczyli w doprowadzeniu i wyłapywaniu tych spośród ludności mojżeszowej, którzy nie stawili się na rozkaz. Po wykonaniu tego zlecenia przykazano katolikom pilnować i eskortować zgromadzonych ludzi. Następnie Niemcy wymordowali Żydów, najpewniej w dwóch grupach.

Poprzez skrupulatną, obiektywną ocenę ogromnej ilości dowodów, w tym niedostępnych wcześniej najważniejszych dokumentów, niniejsza praca wykazuje, że poprzednich interpretacji zbrodni w Jedwabnem, zwłaszcza Jana T. Grossa i prokuratora Radosława Ignatiewa nie da się obronić. C ważniejsze, w toku szczegółowej analizy dostępnych dowodów wykazano, ze odpowiedzialność za zamordowanie 300-400 żydowskich mieszkańców miasteczka bezsprzecznie spoczywa na doświadczonych w podobnych zbrodniach jednostkach niemieckich. Zaangażowanie w proces zbrodni małej liczby sterroryzowanych, przymuszonych do nakazanych i m działań, etnicznych Polaków było w toku zbrodni minimalne, jeśli nie bez znaczenia.
Ta świetna, przełomowa praca zasługuje na najwyższe uznanie.
Prof. Peter Stachura, UK