Migracje i COVID-19. Przemiany wielokulturowego Krakowa

Kolejny numer czasopisma Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych (2/2016, tom XXIII) zawiera zbiór tekstów ukazujących metodologiczne i metodyczne zagadnienia interdyscyplinarnych badań nad niepełnosprawnością (osób z niepełnosprawnością oraz uwarunkowaniami ich funkcjonowania).
Niepełnosprawność jako kategoria badawcza przyjmuje postać sproblematyzowaną dopiero w zestawieniu z podmiotem nią obarczonym i otaczającymi go warunkami. Nadanie jej wymiaru: zjawiska, stanu, własności oraz uwzględnienie jej procesualności i zarazem dynamiki jako podstawy problemu naukowego, nie tylko zachęca, ale wręcz wymusza przekraczanie granic wiedzy dyscyplinarnej. Uwolnienie od konceptualnej tradycji ugruntowanej w określonej dyscyplinie naukowej prowadzi do wieloparadygmatyczności ujęć badawczych. Ostatnie dwie dekady to szczególny okres rozwoju zróżnicowanych paradygmatycznie formuł badawczych i konstruowanych w ich obszarze koncepcji służących poznaniu i zrozumieniu codzienności osób z niepełnosprawnością. Rozwój ten intensyfikuje wędrówkę pojęcia niepełnosprawności, początkowo zakorzenionego w medycznych i psychologicznych ujęciach funkcjonowania człowieka, a obecnie ujmowanego również w kontekstach społecznych i kulturowych. Ilustrują to przemiany pedagogiki specjalnej inicjowane, między innymi skierowaniem zainteresowań badaczy w stronę, nie tylko tego co wywołało, ale tego co wywołuje niepełnosprawność – nadając jej dynamiczny wymiar.
Treści niniejszego tomu nie stanowią kroku w stronę uzyskania metodologicznej niepodległości pedagogiki specjalnej, przeciwnie wpisują się w wspólne zagadnienia wskazanych obszarów. Niemniej jednak, na poziomie operacyjnym formułowanych koncepcji badawczych i prowadzonych badań służą identyfikowaniu i egzemplifikowaniu swoistych – dla zagadnieniowego obszaru niepełnosprawności – problemów metodologicznych i metodycznych. Część z nich wynika z podejmowania zagadnień trudnych etycznie, złożonych koncepcyjnie czy ulokowania w labiryntach wędrujących znaczeń.
Tom składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza obejmuje zagadnienia ogólne, druga – szczegółowe. Łączy je podmiot zainteresowań badawczych – osoby z niepełnosprawnością oraz ich codzienność postrzegana w różnych perspektywach. Większość tekstów powstała na kanwie dyskusji prowadzonych w obrębie II seminarium metodologii badań w obrębie pedagogiki specjalnej – ogród wieloparadygmatyczności, które odbyło się w grudniu 2015 roku w Cieszynie.

Książka Katarzyny Bocheńskiej zasługuje na uwagę, gdyż umiejętnie łączy walory popularnonaukowe z poradnikowymi. Znajdziemy tu zatem treści odwołujące się do uznanych wyników badań naukowych z obszaru szeroko rozumianej komunikacji interpersonalnej, dotyczące jej praktycznego znaczenia, jak również doskonalenia umiejętności w jej zakresie. Z tego względu odbiorcami tej publikacji mogą być osoby profesjonalnie zajmujące się problematyką komunikacji międzyludzkiej, studenci różnych kierunków (zwł. psychologii społecznej, pedagogiki, politologii, socjologii itp.) oraz tak zwani przeciętni czytelnicy.

„Akademia umiejętności komunikacyjnych” – jak sugeruje tytuł – ma przede wszystkim na celu edukację zdolności komunikacyjnych. Z tą książką nie jest to trudne - autorka sprawnie operuje językiem, a przy tym posługuje się elementami wykładu, przytacza wiele ciekawych przykładów, podaje propozycje ćwiczeń. Publikacja ta ma zatem z jednej strony olbrzymie walory poznawcze (pozwala zdobyć dużą wiedzę o komunikacji interpersonalnej), z drugiej natomiast umożliwia doskonalenie własnych umiejętności interpersonalnych.

Książka wyróżnia się również dopracowaną stroną edytorską – liczne schematy i rysunki obrazują opisywane zjawiska oraz ułatwiają lepsze zrozumienie prezentowanych zagadnień. Praca składa się z 20 części, logicznie skonstruowanych, tworzących komplementarną całość, a przy tym napisanych z dużą znajomością rzeczy, niebanalnym, bogatym, a przy tym zrozumiałym i komunikatywnym językiem.

Praca stanowi pionierskie na gruncie polskim studium współcześnie występujących alternatywnych form życia małżeńsko-rodzinnego, w szczególności zaś słabo w naszym kraju zbadanej kohabitacji. Ów pionierski charakter tego studium wynika z wieloaspektowego ujęcia tematu i ukazania go nie tylko w perspektywie teoretycznej, lecz także - co zasługuje na specjalne podkreślenie - dokonania jego analizy w oparciu o dane empiryczne, pochodzące zarówno z dotychczas nie opracowanych pod kątem wyników ostatniego mikrospiu ludności z 1995 roku oraz z badań własnych Autorki nad postawami młodzieży studenckiej wobec kohabitacji.

Z recenzji dr Krystyny Kluzowej

Książka przybliża polskim czytelnikom wybrane podejście w badaniach szkolnictwa wyższego, bazujące na teoretyczno-metodologicznych założeniach analizy dyskursu.Przeznaczona jest dla szerokiego grona badaczy.

Książka dotyczy dwóch kwestii społecznych -starości i aborcji -omawianych z perspektywy artystycznej (filmowej) i socjologicznej. Autorka ukazała oba zjawiska, odwołując się do współczesnego kina amerykańskiego, europejskiego i polskiego, zwracając uwagę na subiektywny, kulturowo uwarunkowany przekaz filmowy w odniesieniu do rzeczywistości. Przedstawiła także wyniki badań własnych na temat recepcji wybranych filmów o starości i aborcji. Publikacja jest skierowana do szerokiego grona humanistów, miłośników kina, w tym szczególnie do studentów socjologii, kulturoznawstwa, dziennikarstwa i kierunków filmoznawczych.
„Oryginalność książki polega na łączeniu kompetencji socjologa z zainteresowaniami współczesnym filmem oraz wiedzą o filmie. Pojęcia socjologiczne i relacje o badaniach społecznych odnoszone są do materii artystycznej. Badanie ma charakter krytycznej analizy wybranych filmów z perspektywy socjologii. Kiedy filmoznawstwo uprawia socjolog, spotyka się z krytyką ze strony filmoznawców, a jeśli filmoznawcy analizują problemy społeczne w filmie, ujawnia się brak znajomości badań społecznych w danej kwestii. Praca jest oryginalna i – jak każde badanie z pogranicza dyscyplin – wiąże się z podjęciem pewnego ryzyka.”
Z recenzji prof. dr. hab. Bogusława Sułkowskiego

W monografii dokonano próby ukazania różnic – na podstawie badań zrealizowanych w Rudzie Śląskiej – pomiędzy oczekiwaniami osób bezrobotnych z pokoleń Baby Boomers (urodzeni przed 1965 rokiem) i Z (urodzeni po 1989 roku) wobec pracodawców. Odniesiono się również do kwestii związanych z problemami aktywizacji zawodowej bezrobotnych należących do tych dwóch kohort wiekowych. Badania empiryczne, przeprowadzone na reprezentatywnych próbach młodszych i starszych osób bezrobotnych, pozwoliły na sformułowanie szeregu rekomendacji dotyczących podejmowania działań z zakresu aktywizacji społeczno-zawodowej osób pozostających bez pracy oraz na rzecz efektywniejszego wykorzystania ich potencjału przez pracodawców.