Milczenie Katedry Podtytuł. Felietony I Portrety

Nowe, uaktualnione wydanie znakomitego reportażuPo odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Polska cierpiała na gigantyczny głód mieszkaniowy. Problem ten przez całe dwudziestolecie próbowali rozwiązać różnego rodzaju zapaleńcy, społecznicy, ludzie z misją. Bezskutecznie.

Po 1989 roku Polska znów znalazła się w punkcie wyjścia. Tanich mieszkań jak nie było, tak nie ma. Kolejne pomysły na rozwiązanie problemu mieszkaniowego okazują się gorsze od poprzednich, a luki prawne w istniejącym systemie bezwzględnie wykorzystują banki, deweloperzy i czyściciele kamienic. Wielu obywateli radzi sobie więc, jak może, wegetując, oszukując, adaptując się. Umowy kredytowe podpisały prawie dwa miliony Polaków. Przyjęty z entuzjazmem projekt Mieszkanie Plus również okazał się mrzonką.

Słowo „dom” odmieniane przez wszystkie przypadki przez bohaterów tej książki nie kojarzy się im ze stabilizacją ani spokojem, a większość opowiedzianych tu historii jest tragiczna. Żeby ich wysłuchać, Filip Springer trafił do mieszkania w piwnicy, kontenerze, garażu i małej gastronomi na piątym piętrze kamienicy. I przekonał się, jak rzeczywistość może różnić się od marzeń.

Książka stanowi uzupełnienie wystawy w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. Na publikację składają się eseje omawiające temat bogactwa z wielu perspektyw. Ziemowit Szczerbek zarysowuje kontekst antropologiczny, historyczny i geopolityczny polskiego („biednego”) bogactwa. Mateusz Halawa podsumowuje współczesne marzenia Polaków o dobrym życiu w odniesieniu do własności i finansów. Jakub Socha przedstawia wizualne reprezentacje bogactwa w kinie i telewizji czy modę jako wy-znacznik statusu (esej Agaty Zborowskiej). W książce omówiony został też problem luksusu i zjawiska konsumpcji z polskiej perspektywy (esej Urszuli Jareckej) oraz różnych oblicz sukcesu (Jolanta Gładys-Jakubik). Kuratorki wystawy Magdalena Komornicka i Katarzyna Kołodziej poruszyły problem sytuacji materialnej samych artystów, jak również wirtualnych pieniędzy i dematerializacji bogactwa.

Książka DAREK Z KLANU Dariusza Lewandowskiego to zbiór opowiadań, wierszy i felietonów, które często w krzywym zwierciadle, ale też, nie bez dozy czarnego humoru, odwzorowują rzeczywistość, ubraną nie w tani blichtr świata celebrytów, ale w ostre spojrzenie człowieka, ujmującego swoje spostrzeżenia w nieoczywisty sposób.

Dariusz Lewandowski swoją książkę pisał kilka lat, najpierw w formie poczytnego bloga na FB "Darek z Klanu", którego wpisy w końcu zebrał i ubrał w nietuzinkowy zbiór opowiadań, felietonów i wierszy, zilustrowanych mocno ekspresyjnymi i często surrealistycznymi grafikami. Tak powstała książka napisana lekkim językiem i podsycona dużą domieszką humoru i ironii.

Narrator swobodnym stylem, prowadzi czytelnika przez meandry ludzkich zachowań, świetnie portretując postaci zarówno te z „tłumu", dostrzeżone kątem oka, obserwowane w pociągu, w teatrze, czy na korcie tenisowym, ale również z najbliższego otoczenia, nie szczędząc przy tym autoironii, a zachowując w ten sposób dystans do swej postaci. Narrator i jednocześnie bohater wg słów Autora miał być „dekonstrukcją Darka z „Klanu". Czy się udało? Czytelnik oceni sam. Faktem jest, że bohater nie jawi się jako postać jednowymiarowa. Czasem to pełen oddania ojciec dwójki dzieci, czasem „imprezowicz", innym razem zagubiony w labiryncie codziennych spraw zwykły człowiek.

Eseje składające się na tę książkę łączy przekonanie, że w otaczającym nas świecie zaszły zmiany tak głębokie, że wymaga to postawienia od nowa klasycznych pytań o liberalizm. Redaktorzy tomu – Ralf Fücks i Rainald Manthe – pytają o wolność słowa, wolność i godność jednostki, relację równości i wolności, o rolę państwa, o relację między liberalizmem a ekonomią i tak dalej.
Klasyczne pytania zadali jednak w kontekście nowych wydarzeń na scenie politycznej. Interesował ich zwłaszcza wzrost poparcia dla populizmu, geopolityczne i ogólnoludzkie kryzysy w czasach rosnącej polaryzacji. Każde z autorów i autorek udziela odpowiedzi z własnej, niepowtarzalnej perspektywy. Dlatego też książka ta nie stanowi wyświechtanej opowieści koronowanych liberalnych głów, ale jest świeżą oraz inspirującą propozycją.

Karolina Wigura

Od Drakuli do Ceau?escu - burzliwe dzieje Rumunii

Dzieje Rumunii to jedna z wielkich, nieopowiedzianych historii współczesnej Europy. Ten nieustannie balansujący między Wschodem a Zachodem kraj doświadczył rządów kilku spośród najbardziej osobliwych przywódców XX wieku.

Panowanie Ferdynanda I i charyzmatycznej królowej Marii było jedynym spokojnym okresem po I wojnie światowej. Kolejni międzywojenni rządzący to już plejada kuriozalnych postaci: skorumpowany Karol II, Corneliu Codreanu, z jego antysemicką Żelazną Gwardią, i wreszcie próżny generał Antonescu, który doprowadził do sojuszu z nazistowskimi Niemcami. Po II wojnie światowej, pod rządami maleńkiej partii komunistycznej, rozpoczął się okres surowych represji, czystek i kolektywizacji. Gdy w 1964 roku do władzy doszedł Nicolae Ceau?escu, rozpoczęła się trwająca niemal ćwierć wieku bezwzględna i krwawa dyktatura.

Książka Paula Kenyona to błyskotliwa, pełna czarnego humoru, ale i przerażająca historia narodu, którym przez dziesięciolecia rządzili despoci i kleptokraci, tytułowe dzieci nocy. To także zapis osobistej fascynacji autora i zaproszenie do odkrywania tajemnic tego niezwykłego kraju.

„Paul Kenyon odkrywa przed nami porywającą i barwną historię Rumunii, obalając wiele stereotypów, które przylgnęły do tego kraju. Postacie zaludniające jego opowieść są niezwykłe, a narracja aż kipi energią”.

Allan Little, korespondent BBC, autor książki The Death of Yugoslavia

„Wspaniała, świetnie udokumentowana książka. Lektura obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych przeszłością i teraźniejszością Rumunii”.

John Simpson, BBC redaktor działu zagranicznego BBC

„Inteligentna i wciągająca opowieść pełna groteskowych postaci, które doprowadziły Rumunię do serii katastrof, od faszyzmu Codreanu i Antonescu po obłąkany stalinowski kult jednostki Nicolae i Eleny Ceau?escu”.

Misha Glenny, autor książek McMafia. Zbrodnia nie zna granic i The Balkan

„To jest współczesna Rumunia: nie korupcja i toksyczne spory klasy politycznej, lecz młodzi ludzie, którzy dają sobie radę, niezależnie od tego, jak postępują ich przywódcy.”

Z epilogu, Paul Kenyon

Paul Kenyon jest wielokrotnie nagradzanym brytyjskim dziennikarzem śledczym, producentem filmowym i dziennikarzem telewizyjnym. Pracuje jako korespondent dla BBC, relacjonując międzynarodowe konflikty. W 2009 roku został uhonorowany tytułem dziennikarza śledczego roku Royal Television Society za cykl filmów dokumentujących najniebezpieczniejszy szlak migracyjny przez Saharę. Jest też laureatem prestiżowej Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej. Jako pierwszy reporter obserwował w 2011 roku wojnę domową w Libii, obecnie jest korespondentem wojennym w Ukrainie. Jego wcześniejsza książka Ziemia dyktatorów(WUJ 2019) spotkała się ze znakomitym międzynarodowym odbiorem.

Felietony Wojciecha Tomczyka są przenikliwe i zarazem ostre jak brzytwa.
Nieważne, czy tekst dotyczy dramatu Becketta, Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni czy popularnych w latach 90. konkursów audiotele — za każdym razem jest doskonałą anegdotą, polemiką czy ironicznym komentarzem do polskiej rzeczywistości. W Felietonach ożywają serialowe historie, które w czasach PRL-u przeżywała cała Polska, wracają szalone lata 90., nie zabrakło miejsca na niejeden celny komentarz o współczesnych teatrze, operze i filmie. Ale Tomczyk nie stroni od kwestii politycznych i społecznych, w których kultura jest zanurzona. W efekcie książka to portret polskich marzeń: wielkich i niedużych, wzniosłych i przyziemnych, roztropnych i tych mniej, zawsze jednak tak bardzo — naszych.