Mitologia słowiańska i polska

Autor o swoim dziełku pisze tak: „Lud nasz bardzo mało jest znany. Niektórzy oprawiają go w ramy sielankowości, inni pogardliwie nań patrzą. A zaiste, lud ten jest taki, jak go wychowała szlachta: są w nim wady i błędy, jakie ona posiada, jest i cnota wysoka. Znam niewiasty wiejskie pełne świątobliwości, i kmieci pełnych prawości i ducha Bożego. Przed parą laty osiadłem na wsi, by śród ludu żyjąc lepiej go poznać. Zacząłem od spisywania pieśni i piosneczek. Pieśniami lud nazywa religijne, piosneczkami zaś światowe. Zebrałem i kilka modlitw. Są myśli piękne w zebranych przeze mnie pieśniach i piosneczkach, w części nieznanych, ale o wiele piękniejsze są ich melodie, bo jak lud mówi: „pieśni i nuty uczą się od morskich syren ludzie nadbrzeżni, a od nich dopiero reszta na świecie.” Więc nie są one układane, ale płyną spoza świata naszego. Ludzie zwyczajni nie są ich w stanie utworzyć! Samo to określenie początku pieśni, ileż ma w sobie poezji!” Niestety – Czytelnik melodii w tej książeczce nie znajdzie. Zachęcamy do lektury!

Dawne wierzenia plemion estońskich i liwskich były zdeterminowane przez animizm czyli kompleks wierzeń, typowych dla religii pierwotnych, zakładający równoległe istnienie przenikających się światów: materialnego i duchowego. Komplementarne istnienie duszy i ciała, zarówno u ludzi jak i u zwierząt, roślin, żywiołów, minerałów, całości świata, przy czym bardzo ważna była współzależność żyjących, od duchów ich zmarłych przodków. Duchy zmarłych przodków pełniły funkcje opiekuńcze i sędziowskie. Wszystko co otaczało człowieka - materialne i pozazmysłowe - miało swoją duszę: zwierzęta, lasy, bagna, ptaki, kamienie, obiekty na niebie takie: jak słońce, gwiazdy lub piorun. Zatem wymagało to wzajemnego ustosunkowania się człowieka i natury również na tej płaszczyźnie. Także drzewa wyposażone były w indywidualną duszę: puu hing/puu vaim. Jest udokumentowane, że bartnicy za czasów pogaństwa składali ofiary duszom co okazalszych przedstawicieli królestwa flory. Zasadniczo według tych koncepcji dusza człowieka po śmierci udaje się do zaświatów, pełnych innych dusz oraz rozmaitych duchów. Duchy te mają wpływ na życie ludzi i bywają im przychylne lub nieprzychylne. Prawie nierozłącznym elementem wierzeń animistycznych jest obecność ludzi-ekstatyków - szamanów, czarowników, wróżów mających wpływ na światy duchów, równoważących wzajemne stosunki między światem ludzkim, a innymi światami. Szaman zaopatrzony w magiczny bęben odurzał się wywarem z ziół i w magicznym transie śpiewał obrzędowe pieśni, póki nie padł nieprzytomny w ekstatycznym śnie. Czasem trans szamański mógł trwać nawet całą dobę. Współwyznawcy wierzyli, iż wówczas dusza szamana opuszcza ciało i wędruje na wierzchołki gór, żeby w siedzibie bóstw, uprosić łaski dla całej społeczności. Szaman przekazywał wolę bóstwa, potrafił odeprzeć podstępny atak ze strony innego szamana, wykonać inną czynnośc magiczną np. wskazać miejsce najlepszych połowów ryb lub rejon korzystnego polowania. Wierzono, iż szamani, będąc również w stanie „normalnym”, posiadają zdolność przemieszczania się pomiędzy trzema równoległymi światami: niebem, podziemiem i światem rzeczywistym, przyjmując postać orła...

Opowieść o Sörlim, stanowiąca ważne źródło badań nad mitologią skandynawską, jest częścią powstałej ok. 1300 roku Sagi o Olafie Tryggvasonie, nazywanej najdłuższą bądź największą (Olafs saga Tryggvasonar en mesta). Utwór ten zalicza się do specyficznego rodzaju islandzkiej literatury, tzw. þættir (l. poj. þáttr, dosłownie ‘pokrętka liny’) – krótkich opowiastek wplecionych najczęściej w sagi królewskie, których zadaniem było uzupełnienie obrazu monarchy przedstawionego w sadze, podkreślenie jego pozytywnych relacji z oddanymi mu ludźmi i uwydatnienie najbardziej pożądanych cech władcy: szczodrości, mądrości, odwagi czy pobożności.

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu

Czy wierzyć, czy nie wierzyć przywidzeniom? Przed odpowiedzią na to pytanie, wypada określić, co to znaczy przywidzenie? Widziałem, znaczy, moim oczom otwartym, na jawie, okazał się przedmiot, podlegający zmysłowi wzroku. Śniło mi się, znaczy, widziałem nie na jawie, nieotwartymi oczyma, oczyma zamkniętymi, przedmiot niepodlegający zmysłowi wzroku. Przywidzenie zaś to rzeczywiste zjawisko przedmiotu niezmysłowego. Jeżeli przedmiot jakiś widzimy, a widzieć nie powinniśmy to kiedy się to zdarza? Zdarza się to wtedy, kiedy przed nami demonstruje się zjawisko istot duchowych, a więc niepodlegających zwykłemu zmysłowi wzroku… Dla materialisty to jawna bzdura... a jednak… jednak takie rzeczy się zdarzają i to wcale nierzadko! Autor prezentuje tutaj ponad sto opisów zjawisk nadzwyczajnych, które miały wiarygodnych świadków, które odnotowano.

„Wśród polskich syren, rusałek, meluzyn, świtezianek i innych wodnych panien” Bartłomieja Grzegorza Sali to bogate kompendium przedstawiające 63 najsłynniejsze polskie syreny, nimfy i rusałki, które znane są z dzieł literackich i ludowych podań.
Autor poświęca każdej bohaterce jeden rozdział – oprócz opisu i analizy postaci podaje jej pochodzenie, ewolucję i wpływ, jaki wywarła na kulturę. Dzięki lekturze możemy szczegółowo prześledzić losy Goplany, Juraty, Meluzyny czy też najpopularniejszej w Polsce wodnej panny – syrenki warszawskiej.

Zaczątki słowiańskie u stoków Karpat: „Plemię słowiańskie występuje w Europie w ogóle, a u stoków Karpat w szczególe, wyraźnie i pod tym sobie właściwym imieniem nie wcześniej, jak po upadku państwa Hunów 1400 lat temu, w czasie powszechnej wędrówki ludów. W owym to czasie, ku granicom państwa rzymskiego ruszyli Germanowie, a za nimi w ślad lawiną posunęli się Słowianie, którzy bądź sami, bądź też w przymierzu z tamtymi, postępowali przeważnie z krain na północ od Karpat leżących, z szczególnym naporem za rzekę Łabę i dolny Dunaj...”