Na ciężkim kacu Nowa Rosja Putina i duchy przeszłości

Co robi rosyjski spadochroniarz, gdy szczęśliwie wyląduje na polu bitwy? Chwyta za kałacha i rusza w bój? Ależ skąd. On sika. Dlaczego?
Czytając tę książkę dowiesz się nie tylko tego. Zrozumiesz, dlaczego Rosja jest jedynym krajem na świecie, który nigdy nie palił kotów na stosach za „diabelstwo”, i w którym przejeżdża się na czerwonym świetle, a na zielonym stoi. No i jedynym, w którym duchowni święcą wodę w wodociągach, zaś Gerard Depardieu jest w stanie przejść na abstynencję. Przynajmniej czasowo.
Wacław Radziwinowicz, wydalony niedawno z Rosji wieloletni korespondent „Gazety Wyborczej”, opisuje współczesnych Rosjan z talentem i wnikliwością godną Gogola, Tołstoja i Sołżenicyna. Pokazuje naród, który podziwiamy, gdy pisze np. o zbuntowanych przeciw Putinowi dziewczynach z Pussy Riot. Albo o Natalii Gorbaniewskiej, która w 1968 r. na placu Czerwonym protestowała przeciw najazdowi ZSRR na Czechosłowację.
Opisuje też jednak państwo, którego się boimy, bo nie szuka przepadających bez wieści samotnych ludzi i nazywa ich "przebiśniegami" – od topniejącego śniegu, spod którego wiosną wyłaniają się ich ciała. I maluje świat, w którym przeglądają się także nasze własne, polskie szaleństwa i obsesje – choćby wówczas, gdy czytamy, jak to rosyjski senator odkrywa, że w słynnym moskiewskim Teatrze na Tagance „w spektaklach propaguje się przemoc, homoseksualizm, samobójstwo” w sztuce, która nawet jeszcze nie powstała.
Trzy lata po świetnym „Gogolu w czasach Google’a” Wacław Radziwinowicz zaprasza na kolejną fascynującą podróż po bezkresie rosyjskiej duszy.

„Jadę na Kołymę, żeby zobaczyć, jak się żyje w takim miejscu, na takim cmentarzu. Najdłuższym. Można się tu kochać, śmiać, krzyczeć z radości? A jak tu się płacze, płodzi i wychowuje dzieci, zarabia, pije wódkę, umiera? O tym chcę pisać. I o tym, co tu jedzą, jak płuczą złoto, pieką chleb, modlą się, leczą, marzą, walczą, tłuką po mordach… Gdy ląduję, w aeroporcie pod Magadanem czytam wielki napis: WITAJCIE NA KOŁYMIE – W ZŁOTYM SERCU ROSJI”. Jacek Hugo-Bader

Książka przedstawia losy dwojga rosyjskich artystów na tle dramatycznej epoki pełnej politycznych napięć i wojenno-rewolucyjnych kataklizmów. Drogi życiowe Margarity Sabasznikowej-Wołoszyny i Maksymiliana Wołoszyna wpisują się w atmosferę filozoficzno-estetycznych poszukiwań całego pokolenia rosyjskich twórców przełomu wieków XIX i XX oraz popaździernikowej rzeczywistości. Te dwie splatające się ze sobą biografie pokazują również, że pomimo emigracyjnej gehenny Margarity i nierównej walki Maksa o zachowanie człowieczeństwa w obliczu terroru, że pomimo upływu czasu bohaterowie nie zatracają tego, co łączyło ich na początku: miłości, przyjaźni i zwykłej ludzkiej dobroci.

Jedna z najbardziej kontrowersyjnych i skandalicznych książek poświęconych historii naszego wschodniego sąsiada napisana przez rosyjskiego autora. W kilku wydaniach sprzedała się kilkudziesięciu tysiącach egzemplarzy, wzbudziła gwałtowne polemiki, uraziła uczucia wielu czytelników. Dlaczego? W tej wielowątkowej publikacji autor próbuje uzasadnić dlaczego Rosja wybrała tę, a nie inna drogę rozwoju społecznego, politycznego i kulturalnego. Jaka w tym rola Rusi Moskiewskiej - Moskowii z jej tradycjami politycznymi i cechami charakteru zamieszkujących ją ludzi. Dlaczego to Moskwa, a nie inne księstwa Rusi, stała się centrum państwowości, zbierała ziemie ruskie. Pytanie tylko, czy było to zbieranie, czy wydzieranie ich z Wielkiego Księstwa Litewskiego? Komu bardziej przysłużył się najazd Mongołów - Ordzie czy księciom ruskim? Jaką drogę przeszły ruskie elity, zmierzając w stronę samodzierżawia? Jaka w tym rola moskiewskiego prawosławia i czym było, i jest ono w ogóle, czym różni się od Kościołów prawosławnych innych krajów? Jak przebiegała wojna inflancka? Jak ułożyłaby się historia sąsiednich narodów: Polaków, Litwinów i Rosjan, gdyby doszło do powstania unii Rzeczypospolitej i Rusi Moskiewskiej czasów Iwana Groźnego. Autor rozprawia się też z mitami: Aleksander Newski nie jest już takim bohaterem bez skazy, Dymitr Samozwaniec to bynajmniej nie Griszka Otrepiew, a prawdopodobnie prawdziwy i wcale nie najgorszym następca tronu carskiego... Książka pisana lekkim, dziennikarskim językiem stanowi wspaniały przyczynek do poznania historii i zrozumienia naszego sąsiada.

«Związek Radziecki, podobnie jak przedtem carat, borykał się z trudnościami gospodarczymi, a sprzedaż alkoholu była wspaniałym sposobem na pozyskanie pieniędzy od obywateli. W 1925 roku państwo miało już oficjalnie monopol na jego produkcję, a w 1940 sklepów monopolowych było więcej niż warzywno-owocowych i mięsnych razem wziętych. (…) W 1985 roku poniesione przez państwo koszty spowodowane pijaństwem obywateli oszacowano na 160 bilionów rubli, zatem cztery razy więcej niż zyski pochodzące ze sprzedaży alkoholu, i dopiero wtedy władza dostrzegła, że nie jest dobrze.»

Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, co się stało z wielką Rosją, że jej obywatele zapijają się na śmierć i umierają na potęgę, a wykorzystuje do tego żywot niezwykłego popa. Podążając śladami ojca Dmitrija, odtwarza świat, jakiego on doświadczał: klęskę głodu, okupację, wojnę, groźny bezkres Gułagu, upadek komunizmu i lekkomyślne szastanie dobrami, jakie nastąpiło potem. Pamiętniki i kazania ojca Dmitrija dają wgląd w życie toczące się w totalitarnym państwie, odsłaniają głęboką duchową chorobę zrodzoną z komunistycznego eksperymentu, jakiemu poddano ten kraj.

Monografia przedstawia charakterystykę relacji euroatlantyckich w odniesieniu do Federacji Rosyjskiej. Większość rozważań w monografii jest poświęcona diagnozowaniu środowiska międzynarodowego poprzez pryzmat zagrożeń kreowanych przez imperialną politykę Federacji Rosyjskiej, a także określaniu ich wpływu na bezpieczeństwo i zakresu podejmowanych przez Sojusz Północnoatlantycki działań strategicznych zmierzających do zapewniania bezpieczeństwa międzynarodowego. W książce koncentrowano się również na ustaleniu znaczenia odstraszania strategicznego oraz wdrażaniu przez Sojusz Północnoatlantycki mechanizmów zapewniających regionalną i globalną stabilność bezpieczeństwa.