Na coś trzeba umrzeć

Z czego wynikają głęboki smutek, rozpacz, obłęd, szał, samobójstwo?

Wbrew tym, którzy przywołują jakąś przyczynę nadprzyrodzoną czy karę boską, myśl medyczna już od czasów starożytnych przyznawała pierwszeństwo pewnej przyczynie naturalnej, jednemu z płynów w ciele – czarnej żółci, to znaczy melancholii. Jej czarna barwa, porównywana często do barwy węgla czy atramentu, była oznaką jej szkodliwej mocy. Ten płyn nie istnieje. Lecz czyż to nie atramentem pisze się wiersze?

Przez ponad pół stulecia tematy związane z melancholią nadawały kierunek niektórym pracom Jeana Starobinskiego. Wszystkie one zostały zebrane w tej książce z nadzieją, że badanie różnych aspektów melancholii może zrodzić „radosną wiedzę”.

„Uwolnienie kobiecości nie oznacza uwolnienia ciała. Celem jest uwolnienie boskości ciała, boskich, archetypowych, podobnych do boga aspektów ciała.” Niezwykła podróż w głąb ludzkiej duszy i kultury, pozwalająca odkryć to, co czasem najgłębiej schowane.

Przywołana w książce klasyczna rumuńska baśń staje się punktem wyjścia do opowieści o ludzkiej duszy, zanurzonej w kulturze. Autorka odczytuje bogaty i skomplikowany język symboli jako język ludzkiego doświadczenia na drodze do poznania. Powiązanie motywów baśniowych, mitologicznych i religijnych jest często zaskakujące i nad wyraz aktualne dla rozumienia zachodzących w świecie przemian, ale też – jak każda opowieść psychoanalityczna – w odczytywaniu własnego życia i jego znaczeń.

„W tak zwanym życiu cywilizowanym, odpędzamy noc za pomocą światła elektrycznego i sądzimy, że jesteśmy „oświeceni”, chronieni wewnątrz i na zewnątrz przed takim rzeczami, ale jeśli tylko mieszkacie na wsi, gdzie, by wrócić do domu, musicie przejść kawał drogi w ciemnościach, drzewa szumią, ciemno choć oko wykol, a wy wypiliście jeden czy dwa kieliszki za wiele, wszystko jeszcze może się wam przydarzyć! Tak samo, jak zawsze działo się to w dawnych czasach. Tak więc, w podaniach znajdujemy spotkania z nieświadomym, które opowiedziane są dokładnie tak, jak się zdarzyły.”

Marie Louise von Franz (1915 – 1998), doktor filologii klasycznej swoje życie naukowe związała z Carlem Gustavem Jungiem, współpracę z nim rozpoczęła już w roku 1934 i towarzyszyła mu aż do jego śmierci w roku 1961, a następnie, przez niemal czterdzieści lat, rozwijała myśli własne i mistrza prowadząc praktykę psychoanalityczną i wydając bibliotekę książek poświęconych zagadnieniom kultury, takim jak między innymi alchemia chrześcijańska, archetypy, symbole (w tym seria Jungiana).

W sierpniu 2008 r. przedstawiciele różnych dyscyplin nauki spotkali się w Krakowie na ogólnopolskiej konferencji pt. "Etyczne i prawne granice badań naukowych", zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Bioetyczne we współpracy z Instytutem Filozofii UJ, a poświęconej normatywnym problemom badań naukowych, zwłaszcza w obrębie biomedycyny oraz psychologii. Obecny tom serii wydawniczej Diametros zawiera teksty wybranych referatów z tej konferencji.

„Galicyjskie żywoty” to zbiór esejów historycznych, literackich i podróżniczych. Wszystkie one dotyczą twórczości, ale również miejsc bliskich takim ludziom, jak Paul Celan (Czerniowce), Joseph Roth (Brody), Joseph Conrad (Berdyczów), Jerzy Stempowski (Szebutyńce). W książce autor opisuje nie tylko ich losy, ale również wieloetniczną i skomplikowaną historię obszarów, na których się urodzili, jak również dzisiejszy charakter tych ukraińskich miast i miasteczek.

Eseje składają się na jedną opowieść wpisaną w historię, przestrzenie i różne ludzkie losy. Dawid Szkoła opisuje zatem miejsca, które już nie istnieją, życie pisarzy, a czasem też bohaterów ich książek, postaci historycznych, ale również dzisiejszą rzeczywistość Ukrainy. Skupia się także na zwykłych ludziach, tych bezimiennych bohaterach historii, na którą nie mieli wpływu, a jej skutki dotykały ich najbardziej. Dużą uwagę zwraca również na los wschodnioeuropejskich Żydów, jak również całą wieloetniczną historię galicyjskich oraz podolskich miast i miasteczek.

Wielcy mali ludzie (o zbieraczach i łowcach z Afryki)
Ludzie wygasłego wejrzenia (o pasterzach Azji Środkowej)
Symbolika kamieni
Pierwotna kosmogonia i wiedza astralna
Kultura artystyczna a determinizm geograficzny

To nie jest podróż śladem Polski B czy Polski C, bo nie ma sensu dodawać kolejnych liter. To po prostu Polska - oszukana przez Balcerowicza, zachłyśnięta wczesnym kapitalizmem, łatana bez ładu i składu przez kolejne ekipy polityczne. W "Nie ma i nie będzie" autorka jedzie do miast, o których wszyscy słyszeli, ale nikt ich nie odwiedza. Pyta o przemysł, pracę, ale przede wszystkim po prostu o życie. Opowiada o Polsce, która tkwi pomiędzy dawnym a nowym.

Magdalena Okraska (ur. 1981) - działaczka społeczna, publicystka, antropolożka kultury, zwykła dziewczyna z prowincji. Związana z redakcją "Nowego Obywatela", autorka “Ziemi jałowej”. Obecnie kształci się w zawodzie pracownik socjalny. Mieszka w Zawierciu,



[BLURBY]

To ważna i potrzebna książka, kupa roboty i masa czytania. Przypomina, że pomiędzy państwem a państwem - które, oby, kiedyś się znów w Polsce w sensowny sposób objawi, istnieje czas niczyj, tiempo santo, podczas którego ludzie zostawieni są samym sobie. Bóg, cóż poradzić, nie istnieje (albo jest kiepskim zarządzającym), więc nie patrzy, a państwo nie patrzy, bo albo mu się nie chce, albo ma cele, które uznaje za wyższe, niż los własnych obywateli. Podobno rozdaje wędki, a nie ryby, ale po pierwsze - nie rozdaje, a sprzedaje, a po drugie - nie ma tych wędek najczęściej gdzie zarzucić. I po tej postapokaliptycznej krainie w której życie, które można uznać za godne, przeniosło się z ulic do galerii handlowych, jak do zadaszonych i sterylnych marsjańskich kolonii założonych w nieprzyjaznym nowemu człowiekowi środowisku, kręci się Magda Okraska z niedopitą tatrą w puszce. I rozmawia z ostatnimi ludźmi. Tymi, którzy nie załapali się na statek kosmiczny na Marsa.



Obywatele, którym Rzeczpospolita miła, czytajcie. Czytajcie, kurwa, i patrzcie.

Ziemowit Szczerek



***

Książka, która przypomina słuchanie "Nebraski" Bruce'a Springsteena: o tym, co się dzieje, gdy z miejsca, w które ludzie włożyli swoje serce i pracę, ulatnia się życie - i o tym, gdzie się podziać po końcu świata, w relacjach z pierwszej ręki.

Olga Drenda



***

Lewandowski zna się na strzelaniu bramek. Makłowicz na gotowaniu. A Magda Okraska na tym, co wydarzyło się w ostatnim trzech dekadach w miastach takich jak Myszków, Wałbrzych, Tarnobrzeg albo Ozorków. Polecam "Nie ma i nie będzie"!

Rafał Woś

***

Patronaty

Magazyn Kontakt, Tłusty Druk, Mały Format