Na wschód od Jordanu

Tak naprawdę większość tych wojen wygrał jeden człowiek. Gdy patrzy się na jego zdjęcie to przemiły starszy pan – Michaił Timofiejewicz Kałasznikow. Ma ponad 90 lat. Jest konstruktorem najbardziej niezawodnego produktu, jaki kiedykolwiek powstał w ZSRR. Znany jest jako AK-47. AK to skrót od Automat Kałasznikowa, a liczba 47 to rok, gdy został zaprojektowany. Po tylu latach wciąż jest doskonały. Widziałem go na fladze Hezbollahu w strefie Gazy i Bejrucie. W Iraku ma swój pomnik. Ogromna dłoń trzymająca karabin. Mali chłopcy, idąc boso przez dżunglę w Kongo i wioski w Rwandzie, przewieszali go sobie przez ramię. Sięgał im do kolan. Ale bardzo sprawnie się nim posługiwali. W ciągu jednego dnia wojny można się dowiedzieć więcej o ludziach niż przez wiele lat znajomości. Dla wielu z nich wojna jest całym życiem. Innego nie znają. Oni zawsze są w stanie wojny. Opowieść to wojnie w Iraku to wiele różnych historii. O tym, jak ośmioosobowy zespół Bravo Two Zero toczył walkę o przetrwanie z tysiącami żołnierzy Saddama. Kiedy w Iraku wojska koalicji zaczęto uważać za okupantów. Co można poczuć, kiedy na czole stojącego obok człowieka zobaczy się czerwony punkt z laserowego celownika. Jak podróżuje się na dachu samochodu z Kuwejtu do Bagdadu. W jakich warunkach odbywały się nocne patrole polskich żołnierzy. Jak wygląda życie w kamizelce kuloodpornej i hełmie przy 56oC w cieniu.

Autor podejmuje problem skali militaryzacji i dynamiki wzrostu wydatków wojskowych w subregionie Zatoki Perskiej. Przyczyny intensywnej rozbudowy potencjałów wojskowych przez poszczególne państwa, prowadzącej do nakręcania spirali zbrojeń, analizuje z perspektywy teorii regionalnych kompleksów bezpieczeństwa. Przyjęta hipoteza badawcza zakłada, że skala militaryzacji subregionu Zatoki Perskiej determinowana jest przez zespół trzech powiązanych ze sobą czynników: znaczną skalę napięć, konfliktów i obiektywnie istniejących zagrożeń dla bezpieczeństwa państw subregionu, subiektywną percepcję tych zagrożeń przez poszczególnych aktorów sekurytyzujących oraz czasową dostępność zasobów finansowych. Państwa subregionu Zatoki Perskiej zwiększają zatem swój potencjał militarny, ponieważ subiektywnie czują się zagrożone, a także dlatego, że dysponują niezbędnymi do tego zasobami.

19 sierpnia 1953 roku w wyniku przewrotu politycznego w Iranie obalony został rząd Mohammada Mosaddegha. Zamach stanu był wspólną, brytyjsko-amerykańską tajną operacją wywiadowczą o kryptonimie „TPAJAX”, zaplanowaną i wykonaną przy udziale grupy irańskich rojalistów. Wydarzenie to przekreśliło szansę na demokratyzację i liberalizację państwa oraz zdeterminowało jego stosunki ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią, ale także z innymi państwami na arenie międzynarodowej. Operacja stanowi punkt zwrotny w historii Iranu i jest uznawana za jedno ze źródeł obecnych napięć między Teheranem a Waszyngtonem

Niniejsza książka przedstawia wyniki analizy zamachu stanu z 1953 roku, w tym jego uwarunkowań, głównych aktorów oraz skutków. Odpowiada również na pytania kluczowe dla zrozumienia zaangażowania służb wywiadowczych w politykę obcego państwa, dotyczące odpowiedniego kontekstu społeczno-politycznego, planowania tajnych operacji i ich konsekwencji.

Kluczową rolę w zaplanowaniu i przeprowadzeniu przewrotu odegrała Centralna Agencja Wywiadowcza (Central Intelligence Agency, CIA), która dokonała tego przy udziale brytyjskiej służby wywiadowczej (Secret Intelligence Service, SIS, MI6). Opisywana tajna operacja wynikała z interesów narodowych Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, a jej główną determinantę stanowiła realizacja celów strategicznych tych państw w regionie Bliskiego Wschodu. Motywem podjęcia działalności z użyciem niejawnych środków i metod było dążenie do utrzymania wpływów politycznych w Iranie bez ujawniania swego zaangażowania.

Od 2014 roku epatuje nas, ludzi Wschodu i Zachodu, nowy twór - a może zjawisko - Państwo Muzułmańskie, czyli Islamskie. Politycy zachodzą w głowę, dlaczego powstało, dziennikarze mają używanie, a komentatorzy polityczni plączą się w zeznaniach i mało wiarygodnych opiniach.
Mechanizm powstania Państwa Islamskiego jest bardzo prosty, wymaga jednak wiedzy eksperckiej. Dwaj francuscy naukowcy - Olivier Hanne i Thomas Flichy de la Neuville - opierając się na wiedzy historycznej, politologicznej i kulturoznawczej, pokazują, jak to się stało, że ten groźny (s)twór pojawił się na Bliskim Wschodzie. Groźny nie tylko dla Bliskiego Wschodu, ale całego świata islamu, a także Zachodu.
Książka, jak każda dobra praca, nie wróży z fusów, lecz pokazuje, jak jest. Nie dyktuje łatwych rozwiązań, nie uspokaja. Jest rzeczowa i solidna.
Janusz Danecki

Autorka, przedstawiając genezę Arabskiej Wiosny, jej przebieg w różnych państwach (ze szczególnym uwzględnieniem Tunezji i Egiptu), udowadnia, że nowe media stały się istotnym elementem zachodzących przemian, a ich udział w budowie społeczeństwa obywatelskiego i sfery publicznej na Bliskim Wschodzie nie zakończył się wraz z ustaniem ulicznych protestów.
Książka przeznaczona nie tylko dla badaczy, lecz dla wszystkich interesujących się współczesną polityką, sytuacją społeczną oraz rolą nowych mediów w przemianach społeczno-politycznych na Bliskim Wschodzie. To pierwsza na polskim rynku wydawniczym tak dogłębna analiza krajobrazu medialnego świata arabskiego.

Ziemia utracona to opowieść o Asyryjczykach, jednej z najstarszych mniejszości chrześcijańskich na Bliskim Wschodzie, ostatnim ludzie posługującym się językiem aramejskim, językiem Jezusa. To opowieść o ucieczce i ciągłych prześladowaniach, które na pograniczu Turcji, Syrii i Iraku trwają od 1915 roku. To reportaż z Tur Abdin – historycznej kolebki tych chrześcijan, miejsca, którego nie ma na mapach. Reportaż o ludziach, których życie jest zagrożone, o mężczyznach i kobietach, młodych i starych; o ranach i nadziei tych, którzy dziś ryzykują, zostając w domu.
Ta książka daje nam wgląd w teraźniejszość i przyszłość wszystkich mniejszości na Bliskim Wschodzie.

Mattego Spicuglia (ur. 1979), dziennikarz, od 2007 roku pracuje dla RAI. W latach 2002-2007 jako korespondent towarzyszył Janowi Pawłowi II i Benedyktowi XVI w ich pielgrzymkach. Jest współautorem, wraz ze Stefanem Rogliattim, filmu Shlomo – reportażu o chrześcijanach żyjących na Bliskim Wschodzie. W roku 2015 Spicuglia otrzymał nagrodę dziennikarską Pietro di Donato.