„Neophilologica” 2017. Vol. 29: Études sémantico-syntaxiques des langues romanes

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 4, Issue 2 to siódmy numer powstałego w 2015 roku czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską.

Tegoroczny drugi numer kontynuuje kwestie podejmowane w poprzednim, związane ze wpływem szeroko pojętego środowiska uczenia się i przyswajania języka na osiągane rezultaty. Omawiane są badania nad profilem nauczania określanym jako Positive Language Education (Pozytywne Kształcenie Językowe), które łączy nauczanie języka z ogólnymi treściami edukacyjnymi skupiającymi się na dobrym egzystowaniu w społeczeństwie i dbaniem o rozwój własnej osobowości. Temu tematowi poświęcone są dwa pierwsze artykuły. Trzeci artykuł oferuje spojrzenie na środowisko przyswajania języka z perspektywy uczących się, natomiast w czwartym tekście przedstawione są korzyści wynikające z integracji trzech języków w środowisku klasowym dla rozwoju kompetencji w każdym z nich. Piąty tekst podejmuje problematykę kształcenia językowego online, prezentując ciekawe rozwiązania organizacyjno-metodyczne pozwalające na optymalizację procesu nauczania języka poprzez łączenie metod tradycyjnych z kształceniem na odległość. W ostatnim artykule naukowym prezentowane są możliwości zaadoptowania nowego modelu teoretycznego Complex Dynamic Systems Theory (Teoria Złożonych Układów Dynamicznych) dla potrzeb nauczania języka, wskazując zarówno na korzyści, jak i problemy z tym związane. W tomie zawarte są także dwie recenzje niedawno opublikowanych książek: Personality and Emotional Intelligence in Second Language Learning Katarzyny Ożańskiej-Ponikwii (recenzja autorstwa Danuty Gabryś-Barker) oraz Avialinguistics. The Study of Language for Aviation Purposes Anny Borowskiej (recenzja przygotowana przez Adama Wojtaszka). Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Punktem wyjścia do szczegółowych rozważań Autora o treściach komparatystycznych, dotyczących wzajemnych wpływów europejskiej dawnej i najnowszej kultury literackiej, jest przekonanie, że w znakomitej większości arcydzieł polskich i światowych rozmaite wątki dają się identyfikować – mniej lub bardziej precyzyjnie – z tradycją rzymską jako jej kolebką. Autora zachwyca nieprzemijający urok pierwszych zdań arcydzieł (choć nie zawsze to, co utrwaliło się w pamięci pokoleń w istocie jest pierwszym zdaniem dzieła), niepokoi tendencja do okrawania rozległych wcześniejszych myśli pisarzy do wyrwanych z kontekstu coraz krótszych kilkuwyrazowych frazesów. W tonacji eseistyczne, zatem przystępnej dla Czytelnika, Autor pisze także o arcydziełach kultury polskiej i światowej, o Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego i Dżumie Alberta Camusa, o inwokacji Pana Tadeusza Adama Mickiewicza i Zemście Fredry, o Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa i Wojnie żydowskiej Liona Feuchtwangera, o pewnym motywie wziętym z Homera w noweli filmowej, scenariuszu i filmie Góry o zmierzchu Krzysztofa Zanussiego oraz o zapomnianym Bogactwie Wandy Miłaszewskiej, o tęsknocie za trzynastozgłoskowcem Wisławy Szymborskiej i romantycznym źródle frazy tytułowej Kamień na kamieniu Wiesława Myśliwskiego, pisze z przekonanie, że „Sonet nie umiera nigdy” i ukazuje na tle tradycji wśród współczesnych odnowicieli gatunku Stanisława Barańczaka i Tadeusza Kijonkę. Książka powinna zainteresować nie tylko studentów kierunków humanistycznych, ale wszystkich miłośników dobrej literatury, szukających w arcydziełach wiedzy o świecie i sobie, przeżyć innych niż te, których dostarczają Muzy nienastawione na pismo.

Dobór haseł niniejszego opracowania jest subiektywny, ale podstawę tego doboru stanowi siatka haseł Słownika języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego (=SJPDor.). To wielkie, jedenastotomowe dzieło zbiorowe, wydane w Warszawie w latach 1958-1969, jest bezcenne, gdyż daje kilkaset tysięcy cytatów ilustracyjnych z dokładnym, co do strony, wskazaniem źródła (a taka precyzja pozostaje wciąż ewenementem w polskiej leksykografii narodowej).
Moje sześciotomowe opracowanie:

• informuje, jakie hasła zawiera SJPDor.;
• podaje do wielu haseł SJPDor., a także do wielu haseł nieobecnych w SJPDor., bibliografię wyrazową (wyrażeniową), tj. przytacza dokładne adresy bibliograficzne publikacji, w których te hasła są wzmiankowane, omawiane, analizowane z punktu widzenia językoznawczego (zasadniczo niediachronicznego, nieetymologicznego) oraz „okołolingwistycznego”;
• odnotowuje tysiące wyrazów, w tym nazw własnych, niewystępujących w obiegu leksykograficznym, ani w słownikach, ani w innych pracach poświęconych słownictwu;
• wzbogaca cytatografię słownikarską języka polskiego, przytaczając przykłady użyć kontekstowych nieobecne w żadnym z kilkunastu powszechnie znanych słowników polszczyzny (od „Lindego” do „Dubisza”);
• w poszukiwaniu nowych, ciekawych cytatów szeroko uwzględnia źródła tek-stowe wykorzystane przez twórców SJPDor. tylko fragmentarycznie oraz źródła dostępne przed 1969 r., ale w pracach ekscerpcyjnych nad SJPDor. pominięte;
• wyzyskuje bez zahamowań autocenzuralnych różnorodne teksty powstałe i wydane po zakończeniu prac nad SJPDor., ze szczególnym uwzględnieniem okresu 1989-2013.

Publikacja stanowi kompendium wiedzy o współczesnej polszczyźnie, pokazuje jej ewolucję, ale także związki z kulturą narodową i światową, osadzone w zmieniających się systemach wartości. Współczesność jest tu pojmowana w odniesieniu do najnowszych dziejów polszczyzny, których początek wyznacza przełomowe w historii Polski wydarzenie, jakim był wybuch II wojny światowej.

The volume constitutes a collection of studies on the Armeno-Kipchak language by Professor Edward Tryjarski, an eminent Polish Turcologist, great authority on Armeno-Kipchak, his life-long main subject of research. Armeno-Kipchak was the language of the Armenians who settled in the former south-eastern territory of Poland and used it in the 16th and 17th centuries. It belongs to the Kipchak group of the Turkic languages, together with Karaim, Tatar, and many others.
The papers of Professor Tryjarski which constitute a kind of “Armeno-Kipchak Corpus” have been published in different journals and article collections in different places over a long span of time and are not readily available in their entirety. . His bibliography lists over 300 publications– books, articles, reviews, text editions and materials, bibliographical notes, reports, etc. The present volume comprises Professor Tryjarski’s contributions on Armeno-Kipchak which cover a wide range of topics – from language and literature, through history and religion, epigraphy, legal and trade documents, to astrology and alchemy. The papers dated from 1960 until present, chronologically arranged, are mostly in English, but also in Russian, German, French, and Polish.

W monografii przedstawiono rezultaty badań nad rzeczownikami złożonymi oraz zestawieniami (tj. wielowyrazowymi połączeniami o charakterze leksemów frazowych, czyli leksemów nieciągłych) w języku angielskim oraz polskim. Szczególną uwagę poświęcono połączeniom przymiotnikowo-rzeczownikowym zawierającym przymiotniki klasyfikujące. Zbadano wewnętrzną spójność zestawień oraz stopień widoczności ich składników dla operacji składniowych. Ukazano nieostrość granicy pomiędzy złożeniami właściwymi i wielowyrazowymi jednostkami leksykalnymi. Podkreślono interakcję pomiędzy procesami słowotwórczymi oraz składniowymi. Przedstawiono analizę omawianych zjawisk w ramach teorii morfologii konstrukcji (Construction Morphology), stanowiącej zastosowanie założeń gramatyki konstrukcji do badania wewnętrznej struktury wyrazów.

Praca skierowana jest głównie do badaczy zajmujących się słowotwórstwem, morfoskładnią, frazeologią i leksyką języka angielskiego i polskiego, językoznawstwem teoretycznym oraz kontrastywnym. Zainteresuje również studentów kierunków neofilologicznych.