(Nie)dostępność Boga. Rekolekcje o modlitwie

Odkryj, jak dzięki prostej zmianie nawyków zrzucić zbędne kilogramy, pozbyć się stanów zapalnych i mieć zdrową skórę. W tym poradniku Wydawnictwa Vital znajdziesz informacje, jak sprawić, by Twoje cia

Tematem książki jest Akatyst ku czci Bogurodzicy, który, wraz z towarzyszącą mu ikoną, był jednym z podstawowych składników kultu prawosławnego, oddziałując również poza granice prawosławia, między innymi na ziemie polskie. Autorka koncentruje się na rozpoznaniu złożonej charakterystyki medialnej zjawiska (określanej przez nią generalnie jako styk oralności i piśmienności), badanej w samym tekście i w pewnej mierze w jego wykonaniach w ramach kultu. Charakterystyka ta służy wydobyciu złożonych funkcji, jakie pełnił Akatyst, służąc celom pamięci – również mającej charakter niejednorodny, różnie się realizującej i pełniącej różne role.

Mistyczka ze szczecińskiego bloku.

Gdy Alicja Lenczewska zapisywała swoje dzienniki – Świadectwo i Słowo pouczenia – nie wiedziała, co się z nimi stanie. Dziś pomagają tysiącom ludzi w odnalezieniu drogi do swojego wnętrza i do Boga. Przez całe zawodowe życie była związana ze szkołą – pewnego dnia zmieniła się z dobrze ustawionej urzędniczki komunistycznej placówki w osobę, która chce zostawić sprawy tego świata dla Jezusa Chrystusa. Wszystko podporządkowała życiu zgodnemu z duchem Ewangelii: pomagała potrzebującym, nieustannie modliła się jak założycielka jednoosobowego zakonu kontemplacyjnego. I przez 25 lat życia prowadziła dialog z Jezusem, zapisując objawione jej pouczenia.

Autor patrzy na jej spuściznę w kontekście obfitej literatury mistycznej, począwszy od św. Teresy z Avili przez św. Teresę z Lisieux aż po św. Faustynę. Czy słowa Alicji Lenczewskiej stanowią rozwinięcie wizji tych trzech świętych kobiet? Czy to znaki czasu i wyraz Bożej opieki nad poszukującymi Jego miłości?

Zmarła zaledwie dziesięć lat temu. Ciągle żyje w naszej pamięci i z roku na rok poszerza się grono czytelników Świadectwai Słowa pouczenia.

„Jedno czyste serce może uratować miliony dusz”.

Im mocniej wchodziła w mistyczną modlitwę, im bliżej była Chrystusa, tym bardziej harmonijnie łączyła w sobie rozmaite elementy życia, ten doczesny i ten wieczny. „[T]woje dni zamieniająsię w modlitwęciągłą. Dlatego nie ma tak wyraźnej granicy pomiędzy czasem przeznaczonym na modlitwę i inne sprawy. Modlitwa twoja wkracza w życie i dlatego życie wkracza też w modlitwę. We wszystkim uczestniczę, w czym uczestniczy twoje ciało i twoja dusza. Otrzymałaś znak bólu, o który prosiłaś, aby ułatwić ci to ciągłe trwanie we Mnie – świadome trwanie”, mówił do niej Jezus. I choć stopniowo właśnie dla modlitwy wycofywała się z życia czynnego (szczególnie w latach dziewięćdziesiątych i w wieku XXI), to do końca pomagała wszędzie tam, gdzie mogła.

Tomasz P. Terlikowski – znany dziennikarz, autor wielu biografii, opowiada o życiu (także duchowym) Alicji Lenczewskiej. Rozwiewa kontrowersje, a także odkrywa prawdopodobny sposób powstawania dzienników, w dużej mierze składających się z przekazanych jej wypowiedzi samego Jezusa.

Na początku było Totus tuus. (…) Relacja oddania wyraża się w pragnieniu pełnej identyfikacji z Chrystusem (Bogiem, Maryją) i tym, co Chrystusowe (Kościołem, duchowieństwem, narodem polskim). Jest to strona światopoglądu Jana Pawła II najbardziej jednoznaczna, wyrażająca głęboką religijność. Ale jest to przecież tylko część papieskiej opowieści. Moment zakończenia się pełnej identyfikacji z Chrystusem rozpoczyna bowiem tendencję o charakterze problematycznym: zbudowaną na tej identyfikacji tendencję do utożsamienia Chrystusa i tego, co Chrystusowe z samym sobą, zawłaszczenia go dla siebie. Najbardziej w tym procesie dezorientujący jest właśnie fakt, że owo zawłaszczenie odbywa się w imię Chrystusa, tzn. w imię dokonanej uprzednio, bardzo przekonywującej identyfikacji. Podczas głębokiego procesu zaangażowania się w identyfikację Jan Paweł II nie dostrzega – i miliony jego zwolenników nie są w stanie tego uczynić wraz z nim – jak sam staje się jakimś nowym Chrystusem, drugim Chrystusem. Nie jest więc papież z Polski jedynie następcą Chrystusa, Vicarius Christi, jak głosi jego oficjalny tytuł – jest on znacznie kimś więcej, jest alter Christus.

Kto pojmie Twoją miłość i Twoje niezgłębione miłosierdzie ku nam? (Dz. 80) – pyta św. Faustyna. Bogactwo Bożego Miłosierdzia wyraża się w tym, że jest ono niezgłębione, nieskończone, niepojęte, niewyczerpane, niezbadane, niewypowiedziane i niezmierzone. Ogarnia każdego człowieka, który z ufnością zbliża się do Boga. I każdy, choćby był największym grzesznikiem, jeśli tylko zawierzy Bogu, może dostąpić Jego miłosierdzia w obfitości. Wystarczy zaczerpnąć ze skarbca miłosierdzia, by to bogactwo stało się i moją własnością…

W publikacji podjęto próbę ukazania zmian zachodzących współcześnie w kulcie tamilskiej bogini Marijamman (Mariyamma?), kształtowanych przemianami społeczno-religijnymi zapoczątkowanymi ok. lat 70. XX w. W poszczególnych rozdziałach ukazano Marijamman w różnych kontekstach społeczno-rytualnych, wskazując jednocześnie na jej rolę we współczesnym hinduizmie doby stałej migracji ludności ze wsi do miast oraz na przemiany zachodzące w kulcie, które sprawiają, że z pomniejszego bóstwa wioskowego zmieniła się w boginię aspirującą do panteonu panindyjskiego. Jest to zatem również przyczynek do badań antropologicznych nad śaktyzmem ludowym, czyli kultami bogiń południowoindyjskich, w którym znajduje się przegląd i analiza pojęć niezbędnych do badań nad bóstwami żeńskimi, ich roli i pozycji w panteonie hinduskim.
Głównym obiektem rozważań w niniejszej publikacji jest współczesny stan kultu Marijamman, który wpisuje ją jednocześnie w sferę natury (niska pozycja, przynależność do małej tradycji), jak również w sferę kultury (wysoki status, wielka tradycja), co jest rezultatem syntezy w wyniku ciągłych przemian kulturowych i społecznych, jakim podlega wyobrażenie bogini. Za sprawą synkretycznego charakteru jej kultu, obszar napięć pomiędzy tymi obszarami znacznie się zmniejsza i zaczyna dominować zmieniony obraz bogini, awansującej w hierarchii bóstw indyjskich. Jest to zatem także studium tych elementów rytuału i dynamicznie rozwijających się wierzeń lokalnych, które, jak ukazano na przykładzie Marijamman, kształtują świadomość wiernych i warunkują pozycję bogini.