Niedźwiedzia przysługa

Jedna z najważniejszych książek XX wieku.
Anatomia ludzkiej destrukcyjności jest obszernym studium zjawiska, które określa się krótkim terminem „zło“. Zamierzona została jako wypowiedź polemiczna wobec behawioryzmu i instynktywizmu, a jednocześnie jako rewizjonistyczne rozwinięcie poglądów Freuda z okresu, gdy wprowadził pojęcie popędu śmierci. Fromm zmierza do kulturowego ujęcia tematu od strony typologii charakterologicznej oraz wytłumaczenia sensu złośliwej i niezłośliwej agresji. Niejako „po drodze“ dostarcza psychoanalitycznych portretów wielkich zbrodniarzy XX wieku: Stalina, Himmlera i Hitlera.
Anatomia ludzkiej destrukcyjności jest nie tylko jedną z najważniejszych prac Ericha Fromma, ale i jedną z najważniejszych książek XX wieku i o XX wieku. Spostrzeżenia, podsumowania, siła oddziaływania argumentów, a także głęboki humanizm autora nadają jej nieprzemijającą wartość, która przemawia do czytelnika z równą mocą w wieku XXI.

Książka ta podejmuje ważny aspekt społecznej edukacji dzieci.
Swoją treścią udziela głosu dzieciom, które wypowiadając się na tak zwane trudne tematy, odsłaniają dorosłym fragment swojego świata, obcowania z nim i myślenia o nim.
Ich interpretacje są szczególnie ważne dla szukania języka porozumienia z dziećmi, czerpania z ich doświadczeń i pomagania im w odkrywaniu tego, co jeszcze stanowi dla nich tajemnicę.

Za motto do tej książki mogłoby służyć hasło, które w latach dziewięćdziesiątych towarzyszyło kampanii reklamowej filmu Matrix. Miało ono postać pytania: czy kiedykolwiek wydawało ci się, że z tym światem jest coś nie tak? Domyślna odpowiedź jest oczywiście twierdząca. Powszechne zwłaszcza dzisiaj, kiedy światem nieustannie wstrząsają kolejne kryzysy. Kiedy rozpadają się kolejne z pozoru nienaruszalne struktury życia społecznego. I kiedy perspektywa takiej czy innej apokalipsy – na skutek zmian klimatu, wojny nuklearnej, wielkiej pandemii albo buntu biednych przeciwko bogatym – wydaje się więcej niż prawdopodobna. Jeśli dodamy do tego media społecznościowe i internet, które zamiast – jak o tym niegdyś marzono – sprzyjać budowie globalnej wspólnoty, wzmacniają tylko nasze naturalne tendencje do zamykania się w niewielkich totemicznych plemionach bańkach, krajobraz robi się jeszcze bardziej problematyczny. Ta książka bierze się z przekonania, że właśnie w takim świecie – ba, nade wszystko w takim – dystans, niespieszna analiza unikająca łatwych utożsamień i zbiorowych odruchów są potrzebne co najmniej tak samo jak maseczki w czasie pandemii. Bo choć w erze obrazu, emotikonu i bezzwłocznego działania myślenie i rozumienie nie cieszą się specjalną estymą – nic bez nich nigdy nie zmienimy na lepsze, nie będziemy bowiem wiedzieć, co by należało zmienić i dlaczego.

Michel Wieviorka jest w Polsce dobrze znany jako jeden z bardziej rozpoznawalnych współczesnych francuskich intelektualistów. Od ponad 40 lat jego postać i jego refleksje są w Polsce stale obecne. Dał się poznać jako członek francusko-polskiej ekipy socjologów, która w 1981 roku przeprowadziła badania nad ruchem Solidarność. W ich wyniku powstała książka, przetłumaczona i wydana w wielu krajach, która przyczyniła się do upowszechnienia się międzynarodowej legendy Solidarności jako pokojowego, wolnościowego i demokratycznego ruchu społecznego.

Michel Wieviorka jest jednak przede wszystkim uznanym na świecie socjologiem. Był prezesem Międzynarodowego Stowarzyszenia Socjologicznego, zasiadał w Europejskiej Radzie ds. Badań Naukowych, kierował Centrum Badań i Interwencji Socjologicznej w ramach paryskiej uczelni Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, której był profesorem. Przez ostatnie lata kierował paryską Fundacją Dom Nauk Humanistycznych. Mówi o sobie „Jestem socjologiem zła lub nieszczęścia, rasizmu, antysemityzmu, przemocy, terroryzmu. Gdybym miał więc zdefiniować najsilniejsze aspekty mojej pracy, to byłaby to refleksja nad złem jako przeciwieństwem dobra, gdyż jestem oczywiście po stronie dobra”.

Książka Demokracja jako sztuka walki opisuje i analizuje „gorące zjawiska społeczne”, które wywołują silne emocje. Przyświeca jej prosta myśl: w czasach kryzysu późnej nowoczesności, kiedy coraz większą rolę odgrywają przemoc i wszelkiego rodzaju populizmy i nacjonalizmy, głównym powołaniem nauk humanistycznych i społecznych powinna być obrona demokracji. Książka przedstawia historyczną i metodologiczną syntezę dotychczasowych zmagań nauk humanistycznych i społecznych z wyzwaniami, jakie stawiają rozwój demokracji oraz rosnące wpływy jej wrogów i przeciwników. Pragnąc obronić świat demokracji, potrzeba nam odważnej socjologii porównawczej, zdolnej uchwycić wielką złożoność współczesnego świata.

Zwięzła i przejrzysta analiza metod manipulacji statystykami, która wyjaśnia, dlaczego żyjemy w epoce terroru wszelkiej maści liczbowych zestawień Jes´li chcesz przechytrzyc´ lisa, poznaj jego sztuczki — autor wyjas´nia dokładnie, jak to zrobic´ w swoim ksiąz˙kowym klasyku Dlaczego statystyki kłamią. Od podkręconych wykreso´w i tendencyjnych pro´b badawczych, po wprowadzające w błąd us´rednienia — istnieją niezliczone statystyczne tricki, po kto´ re sięgnąc´ moz˙e kaz˙dy, kto ma w tym jakis´ interes lub produkt do sprzedania. Dzięki licznym przykładom i zabawnym ilustracjom z˙ywy i wciągający elementarz Darrella Huffa prezentuje podstawowe zasady statystyki i wyjas´nia, w jaki sposo´ b są one wykorzystywane do przedstawiania informacji w sposo´b nie do kon´ ca uczciwy. Wspo´ łczes´nie, w naszym opartym na danych s´wiecie, ksiąz˙ka ta stała się jeszcze bardziej niezastąpiona niz˙ w dniu pierwszej publikacji – sięgały po nią dotąd całe pokolenia czytelniko´w, kto´ rzy nie chcieli dac´ się oszukac´. Ksiąz˙ka działa niczym kubeł zimnej wody wylany na głowy „zwykłych” ludzi nieprzywykłych do analizowania niekon´ czącego się strumienia liczb płynących z reklam, serwiso´w telewizyjnych i internetowych. „Przes´mieszna eksploracja matematycznego zakłamania… Za kaz˙dym razem, gdy otwieramy nowy rozdział, rozwiewa się kolejna iluzja!” „New York Times”

"Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" zawiera czternaście rozpraw analizujących różne formy debaty publicznej inicjowane i prowadzone przez przedstawicieli elit symbolicznych, tj. ekspertów, publicystów, dziennikarzy, redaktorów, pisarzy, autorów podręczników szkolnych, duchownych, naukowców, ludzie biznesu, intelektualistów oraz występujących w środkach masowego przekazu polityków. Autorów interesuje sposób ustalania porządku i hierarchii w obszarze znaczeń, symboli i wartości - badają tę kwestię posługując się instrumentarium interdyscyplinarnej analizy dyskursu. Analizując współczesny dyskurs publiczny, autorzy jednocześnie pytają o przeobrażenia i obecną rolę inteligencji jako warstwy społecznej tradycyjnie pełniącej ważną funkcję w procesie komunikacji społecznej. W przekonaniu autorów tej książki to instrumentarium jest szczególnie przydatne, gdy przedmiotem badawczego zainteresowania ma być kondycja współczesnego życia publicznego, ściśle związana ze swoistymi cechami komunikowania medialnego. Szczególną uwagę autorzy zwracają na ustalenia dotyczące reguł debat publicznych, zawartości przekazów medialnych, mechanizmów kształtowania dyskursu publicznego, społecznej konstrukcji rzeczywistości, sposobów przedstawiania w mediach wydarzeń i problemów społecznych czy wpływu dyskursu medialnego na opinię publiczną.

Badania kondycji dyskursu elit symbolicznych przedstawione w tej publikacji stanowią ważny wkład w analizę i ocenę znacznie szerszych i powszechnie uznawanych za kluczowe pól problemowych, takich jak przestrzeń publiczna, demokracja, kultura, władza, prawda i wolność.
Badając powyższe zjawiska autorzy unikają zarówno ich demonizacji, jak i afirmatywnego oklaskiwania. Choć kondycja dyskursu elit symbolicznych wyłaniająca się z tego zbioru nie napawa optymizmem, warto się o nią spierać i szukać środków naprawczych w samym obszarze komunikowania publicznego. "Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" stanowi krok w tym kierunku.

Autorzy artykułów:
Kamilla Biskupska, Tomasz Bogołębski, Paweł Ciołkiewicz, Marek Czyżewski, Anna Duszak, Karol Franczak, Tomasz Krakowiak, Cyprian Mielczarski, Lech M. Nijakowski, Magdalena Nowicka, Jacek Paczesny, Tomasz Piekot, Jerzy Stachowiak, Paweł Tomanek

Odbiorcy:

Książka przeznaczona jest dla osób studiujących i badających komunikowanie społeczne i kondycję współczesnego społeczeństwa polskiego - zwłaszcza dla socjologów, lingwistów, politologów, antropologów.