Nieświadomy mózg

Biologia i ekologia jaskiń oraz innych obiektów podziemnych jest pierwszą tak kompleksową pozycją, dotycząca biologii i ekologii jaskiń i innych obiektów podziemnych takich jak sztolnie, kopalnie, bunkry czy tunele.
Książka adresowana jest do biologów, grotołazów, geologów, geografów, przyrodników i wszystkich fascynatów obiektów podziemnych. Czytelnik znajdzie w niej opisy zwierząt zamieszkujących podziemia, wykazy gatunków wraz z ich ekologią, a także po raz pierwszy w polskiej literaturze speleologicznej rozdziały związane z występowaniem i rolą mikroorganizmów w jaskiniach i innych obiektach podziemnych. Nie zabrakło w niej praktycznych aspektów związanych z monitoringiem oraz ochroną jaskiń. Interesującym podsumowaniem książki jest przewodnik po jaskiniach, a także innych podziemiach w Polsce, obejmujący te bardziej jak i mniej znane obiekty.
Książka jest skierowana do studentów kierunków biologicznych, geologicznych, geograficznych, górnictwa, ochrony środowiska, a także do badaczy obiektów podziemnych, grotołazów, tzw. sztolniowców oraz bunkrowców, przewodników podziemnych oraz tych wszystkich, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzą z tego jakże nieznanego i niepoznanego aspektu obiektów podziemnych.

Wyjątkowa książka, w której omówiono procesy zachodzące w organizmach żywych w sposób zintegrowany, pozwalający zrozumieć mechanizmy zjawisk i związki przyczynowo-skutkowe w biologii, a szczególnie w biochemii. Autorzy przyjęli oryginalny, ale zarazem czytelny sposób wykładu, posługując się wielokrotnie porównaniami i modelami ze świata makroskopowego i uświadamiając Czytelnikowi istnienie jedności praw fizyki, chemii i biologii. Całość zilustrowana jest licznymi, przemawiającymi do wyobraźni rysunkami i schematami.
W obecnym wydaniu znalazły się dodatkowo informacje narzucone postępem wiedzy w minionych kilku latach. Dotyczy to m. in. nowotworzenia –bulwersującej ludzkość dziedziny - gdzie w wyniku wybuchowego wręcz rozwoju wiedzy genetycznej nastąpił istotny postęp a także bioinżynierii z niezwykle efektywnie wykorzystywaną techniką przejętą z rozwiązań świata bakteryjnego, jaką jest technika CRISPRCAS.
Podręcznik jest pasjonującą lekturą dla wszystkich zainteresowanych biologią, a także stanowi doskonałe wprowadzenie do dynamicznie rozwijającej się w ostatnich latach biologii systemów. Skorzystają z niego studenci: biotechnologii, medycyny, bioinformatyki, programowania, robotyki i automatyki, biocybernetyki, inżynierii biomedycznej. Po książkę chętnie sięgną także czytelnicy, dla których oczywista staje się potrzeba zmian w sposobie przekazywania ogromu współczesnej wiedzy biologicznej - nauczyciele i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.
Informacje o autorze/redaktorze
prof. dr hab. Irena Roterman-Konieczna - kierownik Zakładu Bioinformatyki i Telemedycyny Collegium Medicum UJ
Prof. dr hab. n. med. Leszek Konieczny
dr n. med. Paweł Spólnik

Zwięzłe wprowadzenie do najnowszej wiedzy o świecie istot żywych, uwypuklające powiązania biologii z fizyką, chemią, geologią i szeroko pojętą humanistyką. Autor, odpowiadając na fundamentalne pytania dzisiejszej nauki, opisuje zjawisko życia na coraz wyższych poziomach organizacji: od powstawania najwcześniejszych form życia biologicznego, przez budowę i działanie komórek, rozwój, anatomię i funkcjonowanie organizmów wielokomórkowych, po wyjątkowe związki między organizmami jak symbioza i altruizm oraz pozycję człowieka w przyrodzie:
* komórki – osobniki – ekosystemy: organizacja i współistnienie
* geny i genomy: programy działania organizmów
* płeć: przyczyny i konsekwencje jej istnienia
* ewolucja: różnorodność, złożoność i uproszczenia żywego świata
* człowiek: wytwór i zaprzeczenie przyrody

Bogato ilustrowana książka, napisana przejrzystym, wolnym od naukowego żargonu językiem będzie znakomitą pomocą dla studentów pierwszych lat wszystkich wyższych uczelni przyrodniczych, a także uczniów i nauczycieli szkół średnich.

Z tej książki dowiesz się:
• Dlaczego układ odpornościowy przypomina freski z Kaplicy Sykstyńskiej?
• Jak wygląda wojna między limfocytami i pasożytami?
• Czy pasożyt pasożyta może mieć pasożyty?
• W których pasożytach można się zakochać?

Ta książka przeniesie cię na inną planetę. Jej akcja rozegra się w laboratoriach, wśród bagien południowego Sudanu, kostarykańskiej dżungli, ale przede wszystkim pod szkłem mikroskopu. Na pewno nie zdajecie sobie sprawy, jak fascynujący jest to świat.

Dzięki tej wyprawie będziecie mogli poznać niezwykłych mieszkańców tej planety. Bezwzględnych, którzy potrafią wykastrować swojego żywiciela i przejąć kontrolę nad jego umysłem. Przebiegłych, którzy tak oszukują układ odpornościowy, że ten uznaje ich za zupełnie nieszkodliwych. Cwanych, którzy zdecydują za nas, co powinniśmy zjeść na obiad. Pasożyty są jedną z największych sił napędowych ewolucji żywych istot, a w ekosystemie pełnią równie ważną rolę co lwy czy lamparty. A może to one są najliczniejszymi istotami na tej planecie? A może nawet najważniejszymi?

A może to Ziemia jest planetą pasożytów?

KSIĄŻKI DOBRE NIE TYLKO W TEORII!

Odpowiedź na pytanie, które zwierzęta najbardziej fascynują i budzą największy respekt, jest raczej prosta: największe i najbardziej majestatyczne, ewentualnie najgroźniejsze. Dlatego właśnie władcy w swoich herbach umieszczali lwy lub orły, dlatego różne ludy chętnie przyznawały się do powinowactwa z wilkiem, tygrysem czy niedźwiedziem. Idąc tym tropem, postanowiłem nakreślić pozycję i znaczenie w polskiej kulturze największych lub uznawanych za najgroźniejsze zwierząt, które w czasach historycznych uważane były za królów puszcz i lasów lechickiej ziemi. Wielkość, majestat albo wzbudzany respekt (czasem występujące łącznie, czasem nie) były tutaj kluczowe, bowiem różnica pomiędzy roślinożercą a drapieżnikiem pozostaje zasadnicza. Nieprzypadkowo do miana najprawdziwszych władców polskich kniei pretendowały niedźwiedzie, tury i żubry, albowiem w historycznych czasach nie miały tam równych sobie. Obok nich jednak w pradawnych puszczach swoje miejsce dumnie zaznaczały nieobliczalne dziki, dostojne jelenie, dziwaczne łosie, rącze tarpany oraz drapieżne rysie i wilki. Na kartach niniejszej książki kreślę kolejno portrety owych dziewięciu gatunków ssaków, po czym od najważniejszych informacji o tych intrygujących stworzeniach przechodzę do ich znaczenia w kulturze polskiej. Ta bowiem nie mogła pozostać obojętna wobec władców puszcz. Nie próbowałem oczywiście przybliżyć wszystkich legend, przysłów, dzieł literackich czy obrazów, które portretują te wspaniałe zwierzęta, albowiem zadanie takie byłoby zwyczajnie niewykonalne. W autorski i subiektywny sposób skupiłem się na najważniejszych i najbardziej charakterystycznych albo najciekawszych (moim, rzecz jasna, zdaniem) motywach, jakie łączą polską historię i kulturę z owymi zacnymi zwierzami. Bez wątpienia bowiem robią wrażenie dzieje wymierania tura, dwudziestowieczne zabiegi o przetrwanie żubra, zakończona połowicznym sukcesem restytucja dzikiego konia, a wpływ pewnego fatalnego polowania na niedźwiedzia na losy domu jagiellońskiego i Rzeczypospolitej okazał się decydujący… W heraldyce, toponomastyce i nazewnictwie, legendach i ­podaniach, poezji i prozie, malarstwie i grafice, przysłowiach i powiedzonkach obecność władców pradawnych kniei jest przemożna, co także – choć z oczywistych przyczyn więcej niż wybiórczo – starałem się ukazać w należytym świetle. Bartłomiej Grzegorz Sala, ze wstępu

Chwila bez biologii… nie istnieje. W nas i wokół nas kipi życie. Dlaczego by wobec tego nie poznać go bliżej, najlepiej we własnym laboratorium? By nie sięgać daleko, można zacząć od siebie. Przekonajmy się że pobranie, wybarwienie i obserwacja własnych komórek nabłonkowych jest bardzo prosta, a wynik takiego badania niezwykle efektowny. A pyszny truskawkowy koktajl alkoholowy – margarita – świetnie nadaje się do izolacji i obserwacji DNA.

Najlepszym poradnikiem, jak stworzyć własne laboratorium biologiczne jest właśnie ta książka. Więcej, to także bardzo szczegółowy opis kilkudziesięciu doświadczeń starannie wybranych, sprawdzonych i solidnie opisanych przez autora. Jeżeli nie nużą cię długotrwałe obserwacje, budowa kopii zestawu doświadczalnego WINOGRAD pracującego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej na pewno dostarczy wielu wrażeń. Podobnie, jak hodowla dżdżownic. To nic trudnego, obserwować ich życie pod ziemią.

Na badania w Twoim laboratorium czeka bioluminescencja, pierwotniaki i rośliny owadożerne. A ponieważ biologowi – praktykowi rozkosze podniebienia są nieobce, zrobisz samodzielnie wspaniały jogurt lub wyhodujesz smaczne boczniaki. Te i wiele innych doświadczeń byłoby trudno przeprowadzić bez znajomości chemii, preparatyki i metod instrumentalnych.

Autor nie pozostawia także na tym polu czytelnika-eksperymentatora bez wsparcia. Znajdziemy w Biologii laboratoryjną książkę kucharską, obszerny rozdział opisujący, jak samodzielnie przygotować niezbędne odczynniki. Takiej wiedzy nie zdobędziemy w szkolnej ławce. Trzeba stworzyć własne, choćby miniaturowe, laboratorium. Wyposażyć je, pozakładać hodowle, nasadzić roślin, a później zakasać rękawy i z „laboratorium w szufladzie: Biologia” pod ręką rozpocząć doświadczenia. Szybko przekonasz się że było warto!