Niewinni w Norymberdze

Pisana w latach 1963-1964 książka przedstawia postać Anny Jagiellonki (1523–1596) na tle dziejów XVI-wiecznej Rzeczypospolitej za panowania dwóch ostatnich Jagiellonów. Anna, córka Zygmunta I Starego i Bony, wychowana na renesansowym dworze, zdominowana przez silną osobowość matki, ponad dwie trzecie swego długiego żywota spędziła na uboczu historii, będąc świadkiem intryg, walk o reformę państwa i Kościoła, sporów o władzę. Dopiero po bezpotomnej śmierci brata, Zygmunta Augusta (1572), spadkobierczyni potężnego rodu, obdarzona tytułem Infantki, wyszła z cienia. Wkroczyła na scenę polityczną jako symbol tradycji Jagiellonów, snuła plany polityczne i matrymonialne, odegrała istotną rolę w czasie trzech pierwszych bezkrólewi. Po krótkim epizodzie Henryka Walezego szlachta okrzyknęła niemłodą już Annę królową (1575), przeznaczając jej na męża Stefana Batorego. „Pół wieku przeszło przeżyła na królewskim ustroniu, zanim osiągnęła cel marzeń — poczuła na ręce węzeł stuły, a ciężar korony na skroniach”.

Czyta Marcin Popczyński








Paweł Jasienica, właśc. Leon Lech Beynar (1909–1970)



Odznaczony pośmiertnie w 2007 roku Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski –
historyk, eseista, publicysta; autor słynnej syntezy dziejów Polski
przedrozbiorowej („Polska Piastów”, „Polska Jagiellonów”, „Rzeczpospolita
Obojga Narodów”). Uczestnik kampanii wrześniowej, oficer Armii Krajowej; po
wojnie represjonowany. Od 1959 roku wiceprezes ZLP; ostatni prezes Klubu
Krzywego Koła (1962). W 1964 jako jeden z 34 intelektualistów podpisał protest
przeciwko polityce kulturalnej władz PRL. Od 1966 wiceprezes polskiego PEN
Clubu. W 1968 wystąpił w obronie represjonowanych studentów, co spowodowało
zakaz publikacji jego prac.

Czy warcholstwo i skłonność do anarchii to część polskiego charakteru narodowego? W wydanym pośmiertnie zbiorze esejów Paweł Jasienica polemizuje z tym stereotypem, podtrzymywanym między innymi przez powieści Sienkiewicza. Analizując dzieje Rzeczpospolitej od XVI wieku i przyczyny jej upadku, dowodzi, że "Nieprawdą jest, że Polacy nie umieją korzystać z wolności, prawdą jest natomiast, że wielu Polaków lubi
nadużywać władzy”. Jego zdaniem warstwą anarchizującą była manipulująca szlachtą magnateria, niższe warstwy natomiast posiadały silnie rozwinięty instynkt państwowy. Wiele miejsca poświęca kontrreformacji,
uznając ją za jedną z głównych destrukcyjnych sił, obok egoizmu, prywaty, żądzy władzy i przywilejów.

Ta znakomicie napisana, pełna pasji książka to imponujący erudycją obraz ostatnich dwóch wieków
Rzeczpospolitej i przyczynek do wciąż aktualnej dyskusji o polskim charakterze narodowym.

Czyta Marcin Popczyński

W drugim tomie Rozmów obrazów obrazy połączono są ze sobą za sprawą artystycznych wyzwań i środków wyrazu. Są to nie tylko kwestie koloru, światła i faktury, ale też perspektywa oraz optyczne i iluzjonistyczne triki. Zabawy polegające na oszukaniu widza, tak aby nie wiedział, gdzie kończy się świat realny, a gdzie zaczyna namalowany. Przedstawione są popisy artystycznej wirtuozerii wykonane za pomocą anamorfozy, a także próby namalowania niemożliwego, jak o odwzorowywaniu burzy napisał Pliniusz Starszy.

Kluczem doboru obrazów w pierwszym tomie były tematy, motywy i ich reinterpretacje, w drugim natomiast są to głównie środki malarskie. To jednak tylko arbitralny klucz, sposób na połączenie ze sobą dzieł powstałych w różnych ośrodkach lub w odległych od siebie epokach. W istocie bowiem tematu i sposobu jego wykonania nie da się rozdzielić. Emocje widza są budowane zarówno za pomocą tego, co jest przedstawione, jak i tego, jak to jest zrobione.
Zebrane w obu tomach eseje są zaproszeniem do samodzielnego patrzenia i gry skojarzeń. W historii sztuki nie ma jednej właściwej interpretacji poszczególnych dzieł. Jest tyle obrazów, ilu odbiorców. Sztuką należy się cieszyć niezależnie od posiadanej wiedzy. Wystarczy tylko mieć odwagę, żeby patrzeć.

Grażyna Bastek – historyczka sztuki i publicystka. Specjalizuje się w historii europejskiego malarstwa i badaniu technik dawnych mistrzów. Pracuje w Muzeum Narodowym w Warszawie; w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego prowadzi zajęcia poświęcone malarstwu nowożytnemu. Zajmuje się popularyzacją historii sztuki. Jej eseje o malarstwie były publikowane w „Art And Business”, „Dwutygodniku.com”, „Przekroju”. Prowadzi stałą rubrykę o sztuce w „Newsweek Historia”, a w II programie Polskiego Radia współtworzyła audycję „Jest taki obraz”.

Czyta Grażyna Bastek

Abdykacja Jana II Kazimierza, wszechogarniający chaos, anarchia, wojny toczące się na kilku frontach, utrata terytoriów, próba odzyskania znaczenia „dawnej” Rzeczpospolitej przez Jana III Sobieskiego. Lata 1648-1696 to bez wątpienia jeden z najburzliwszych okresów w historii naszego kraju, doskonale ujęty na kartach „Calamitatis regnum”. Wnikliwa, sumienna i błyskotliwa analiza naszej historii jest nie tylko rzetelnym esejem historycznym, ale także barwną opowieścią, która przybliża nam losy naszego Państwa.

Ostatnia część trylogii „Rzeczpospolita Obojga Narodów”
przybliża słuchaczom dzieje Polski w latach 1696 – 1795. Jasienica nie tylko
opisuje i ocenia w niej panowanie poszczególnych władców (Augusta II Mocnego,
Augusta III, Stanisława Leszczyńskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego), ale
także stara się pokazać przyczyny i skutki zrywanych sejmów, następstwa
konfederacji barskiej. Podejmuje temat Powstania Kościuszkowskiego, ogłoszenia
Konstytucji 3-go Maja, czy w końcu rozbiorów Polski. Wnikliwa, sumienna i
błyskotliwa analiza naszej historii jest nie tylko rzetelnym esejem
historycznym, ale także barwną opowieścią, która przybliża nam losy naszego
Państwa.

Dzieje jednego z najpopularniejszych alkoholi, który wpisał się w historię wielu narodów oraz zostawił trwały ślad w języku, folklorze, kulturze i obyczajach.
Zastanawiasz się, kto i kiedy wpadł na pomysł procesu destylacji? Dlaczego początkowo substancje uzyskiwane w wyniku destylacji sprzedawano w aptekach? Skąd wzięły się słowa „gorzałka” i „okowita”? Czemu informacje na temat procesu destylacji zapisywano szyfrem? Jaki wpływ na rezultaty bitewnych zmagań miała wódka? A może chciałbyś dowiedzieć się, którzy politycy nie wylewali za kołnierz? W jakich epokach artyści nie potrafili obyć się bez kieliszka i dla kogo wódka była muzą, a dla kogo demonem?
Niniejszy audiobook nie tylko odpowiada na te pytania, ale również przybliża drogę, jaką pokonywała wódka, zanim z laboratoriów i aptek trafiła na biesiadne stoły. Liczne anegdoty na ten temat sprawiają, że publikacji słucha się z zapartym tchem.