„Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media” 2016, nr 1 (20): Międzynarodowe aspekty bibliotekarstwa

Dzieje prasy zawsze cieszyły się – i nadal cieszą – zainteresowaniem badaczy, ponieważ jej rozwój i zawartość są świadectwem wszelkich zmian zachodzących w życiu społecznym, kulturalnym i politycznym państwa i narodu. Prasa, jako najstarsze medium, nieustannie bierze udział w procesie komunikowania masowego, zgodnie z celami wynikającymi z przyjętego w danym czasie systemu wartości, istniejącymi uwarunkowaniami społeczno-ekonomicznymi oraz występującymi potrzebami i interesami społecznymi. Prasa jest więc częścią systemu medialnego, na który składają się wszelkie relacje komunikacyjne, czyli tworzenie, gromadzenie, przekazywanie i odbieranie informacji, oparte na technicznych środkach komunikowania, zdolnych tworzyć regularne przekazy adresowane do masowego audytorium.

Niniejsza publikacja przedstawia proces kształtowania się rynku prasowego w Polsce w XVIII wieku, począwszy od nieregularnych form ulotnych po systematycznie ukazujące się tytuły. Skrypt jest przeznaczony dla studentów tych kierunków studiów, na których realizowany jest program z zakresu dziejów kultury medialnej. Dotyczy to przede wszystkim dziennikarstwa i komunikacji społecznej, a także wszystkich innych kierunków studiów, na których występują treści medialne w ujęciu historycznym. Książka obejmuje terytorium całej Rzeczypospolitej w jej granicach przedrozbiorowych, a więc także Prusy Królewskie. Dzieje prasy polskiej rozpoczyna rok 1714, w którym ukazało się w Gdańsku pierwsze czasopismo historyczno-polityczne pt. „Der Staats- und galante Criticus”, a kończy rok 1795, wyznaczający kres niepodległej Rzeczypospolitej. Dużo miejsca poświecono zagadnieniom dotyczącym warszawskiego rynku prasowego, ponieważ to stolica odegrała najważniejszą rolę w kształtowaniu kultury prasowej XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej.

Ocenianie nie jest zajęciem szczególnie przyjemnym, zwłaszcza jeżeli oceniać trzeba własne zachowania czy wyniki podejmowanych działań. Niemniej bywa zajęciem wdzięcznym, jeśli okazuje się, że konsekwentnie przeprowadzana, przynosi pozytywne rezultaty. Ewaluację postrzega się jako niezbędny element zarządzania, konieczny etap każdego przedsięwzięcia, służący wyciąganiu wniosków na przyszłość. Jest to szczególnie wyraźnie widoczne w przypadku organizacji uczący się, rozwijających wiedzę na podstawie oceny efektów swoich działań i relacji z otoczeniem. Do tej grupy należą bez wątpienia biblioteki. „Kultura oceny” jako perspektywa badawcza i podejście praktyczne nie ma bogatego dorobku w piśmiennictwie polskim. W takiej sytuacji książka prof. Ewy Głowackiej jest opracowaniem pionierskim, o ogromnej wartości poznawczej. Pozwala uporządkować zarówno aparat pojęciowy, jak i wiedzę na ten temat w obszarze modeli, metodologii, normalizacji, realizowanych bądź proponowanych procedur postępowania. Wydaje się publikacją niezbędną dla osób odpowiedzialnych za badanie efektów działania zarówno poszczególnych placówek bibliotecznych, jak i większych ich grup. Fragment recenzji dr hab. Małgorzaty Kisilowskiej

Ukazujący się od 2013 roku periodyk jest kontynuacją wydawanego w latach 2009-2010 „Rocznika Biblioteki UJK”. W prezentowanym tomie zamieszczono dziesięć artykułów, które podzielono na trzy bloki tematyczne: 1.Biblioteka, książka, czytelnictwo; 2.Społeczeństwo, historia, kultura; 3.Z życia biblioteki.

Monografia podejmuje próbę ukazania roli czasopism zakładanych w środowiskach ludzi zawodowo lub bibliofilsko związanych z książką w rozwoju księgoznawstwa i bibliotekoznawstwa w okresie kształtowania się zasadniczych zrębów teorii tych dyscyplin, szczególnie intensywnego do roku 1939. Zaprezentowano funkcje wydawnictw ciągłych (bibliograficznych, bibliofilskich, bibliotekarskich i bibliotekoznawczych), które na przestrzeni lat kształtowały myśl teoretyczną i warsztat badawczy ewoluujących dyscyplin, formowały postawy bibliotekarzy, pośredniczyły w przekazywaniu doświadczeń i nowoczesnych metod organizacji pracy w bibliotece, udzielały niezbędnych informacji, m.in. na temat możliwych form kształcenia zawodowego. Publikacja może być przydatna specjalistom reprezentującym szeroko rozumianą naukę o książce, jak również prasoznawcom, socjologom kultury, historykom nauki.

„Legitymująca się ważnym, bogatym i zróżnicowanym dorobkiem historyczna perspektywa badań bibliologicznych, ukierunkowana na opis i poznanie fenomenu książki i jej systemu w kontekście zjawisk o charakterze politycznym, społecznym i kulturowym, daje szansę wszechstronnego, pełnego i pogłębionego poznania różnorakich zjawisk związanych z życiem książki. W tego rodzaju nurt badawczy wpisuje się praca Doroty Pietrzkiewicz, która podjęła się przedstawienia sylwetki Piotra Bańkowskiego i pokazania jego wkładu w proces rewindykacji i ochrony polskiego dziedzictwa piśmienniczego wynikający z postanowień traktatu ryskiego z 1921 roku. Badacze kierowali uwagę na kwestię odzyskania przez Polskę zagarniętych dóbr kultury, ale brakuje pogłębionego studium, pokazującego warunki, w jakich przyszło działać stronie polskiej w trudnych negocjacjach ze stroną rosyjską o odzyskanie zasobów bibliologicznych, uwypuklającego postawę, zaangażowanie i kompetencje jej składu osobowego. Niniejsza praca w znakomitym stopniu wypełnia tę lukę”.
Z recenzji prof. dr hab. Marii Judy

„Praca, poświęcona jednemu bohaterowi, jest w pewnym stopniu wyrazem hołdu dla ratowników polskich zbiorów bibliotecznych i archiwalnych. Ta historyczno-źródłowa dysertacja ma charakter nowatorski i inspiruje do kolejnych badań. Po raz pierwszy została przeprowadzona szczegółowa analiza działalności Piotra Bańkowskiego na rzecz rewindykacji i ochrony materiałów piśmienniczych. Jak wynika z dokonanych ustaleń, jego prace ewidencyjne i dokumentacyjne, wobec dotkliwych strat okresu II wojny światowej, mają wyjątkowo duże znaczenie dla dalszych poszukiwań zagarniętych dóbr kultury”.
Z recenzji dr. hab. Ryszarda Nowickiego, prof. UKW