Nowe przestrzenie działania w pracy socjalnej w wymiarze etyczno prakseologicznym

Koedycja z wydawnictwem Czarne.

Ma swój wielki udział w zbudowaniu niepodległej Polski co okupił ponad dziewięcioma latami więzienia. Czekała na niego Gaja, jego żona, jego wielka miłość. W młodości budował komunizm, w statecznym wieku – kapitalizm, i jedno i drugie uznając pod koniec życia za swój błąd. Z ducha socjalistą, żarliwie wierzył w ruchy społeczne, w oddolne skrzykiwanie się ludzi. Był postacią wyjątkowo barwną i wyjątkowo szlachetną co niekoniecznie musi iść w parze. O jego życiu ciasno splecionym z historią Polski opowiadają z przyjaźnią ale bez taryfy ulgowej Anna Bikont i Helena Łuczywo.

Nierówności płacowe w długim okresie, mierzone stosunkiem dochodów górnego decyla do najniższego, w ostatnich dwóch dekadach wzrosły w Polsce najbardziej ze wszystkich krajów należących do OECD. Jednocześnie problematyka wzrastających nierówności ekonomicznych była w publicznym dyskursie pierwszych piętnastu lat transformacji właściwie nieobecna. Bardzo rzadko również ten – klasyczny przecież – temat sporów filozoficznych i politycznych pojawiał się w polskiej debacie politycznej.
Książka Wojciecha Woźniaka podejmuje ważny poznawczo i społecznie problem związany z percepcją nierówności społecznych i ich dziedziczenia przez reprezentantów gremiów politycznych na szczeblu centralnym i lokalnym. Obydwie te grupy mają istotny wpływ na formułowanie polityki społecznej: pierwsi na poziomie krajowym poprzez stanowienie prawa i jego monitoring, drudzy na poziomie lokalnym, oraz – w przypadku drugich – na realizację tej polityki wobec konkretnych społeczności, jednostek i rodzin. Znaczenie przypisywane nierównościom społecznym przez rządzących warunkuje działania w różnych dziedzinach (np. podatkowej, finansowej, pomocy społecznej, edukacyjnej, zdrowotnej itd.) i ma istotny wpływ na zróżnicowanie jakości życia obywateli i szanse życiowe ich potomków. Praca ta jest oryginalnym i nowatorskim opracowaniem naukowym.

Prof. dr hab. Wielisława Warzywoda-Kruszyńska
Uniwersytet Łódzki

Wybór tematu książki jest bardzo aktualny. Jeżeli założymy za Millsem, że celem nauk społecznych jest nie tylko gromadzenie faktów, lecz także próba wyjaśniania prywatnych trosk ludzi językiem problemów społecznych i systemowych, to refleksja nad nierównościami społecznymi w dobie kryzysu finansowego, socjalnego i politycznego jest ze wszech miar uzasadniona i wskazana. Każda kolejna podpowiedź ze strony socjologii – szczególnie potwierdzona solidnie zebranym materiałem empirycznym – wzbogaca debatę publiczną.

Dr hab. prof. UWr. Piotr Żuk
Uniwersytet Wrocławski


Wojciech Woźniak (ur. 1978) – socjolog, pracuje w Katedrze Socjologii Ogólnej na Wydziale Ekonomiczno--Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Autor lub współautor ponad 30 artykułów opublikowanych w tomach zbiorowych i czasopismach naukowych. Wchodził w skład zespołu koordynującego projekt PROFIT, pierwszy w historii projekt badawczy finansowany ze środków programów ramowych w dziedzinie nauk społecznych, koordynowany przez uczelnię z krajów, które przystąpiły do UE w roku 2004.
Jego zainteresowania badawcze i wynikające z nich publikacje dotyczą problematyki nierówności społecznych, edukacji, polityki społecznej, dyskursu publicznego wobec kwestii społecznych (m.in. zjawiska paniki moralnej), fińskiego modelu społeczno-gospodarczego, a także socjologii sportu. Jest członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Socjologicznego (ISA), Brytyjskiego Towarzystwa Socjologicznego (BSA), Europejskiej Sieci Badaczy Polityki Społecznej (ESPAnet) oraz Westermarck Society, czyli Fińskiego Towarzystwa Socjologicznego. Prowadził gościnne wykłady na uniwersytetach w Niemczech (Wolny Uniwersytet w Berlinie i Uniwersytet Justusa Liebiga w Giessen) oraz w estońskim Tartu i fińskim Tampere.

W książce autorki przedstawiają, między innymi, propozycję porządku terminologicznego dotyczącego pojęć „cykl życia” i „bieg życia”. W ich bowiem ocenie są one zarówno w języku potocznym, jak i w publikacjach naukowych stosowane w sposób dowolny, dość przypadkowy i nie zawsze dogłębnie przemyślany. Pomimo że w dorobku nauk społecznych można znaleźć wiele publikacji dotyczących relacji między zagadnieniami biegu lub cyklu życia a polityką (polityką publiczną, polityką społeczną), istnieje, zdaniem autorek, potrzeba dokonania systematycznej analizy specyfiki każdej z tych dwóch kategorii w nauce o polityce społecznej. Celem autorek jest zarówno ukazanie zalet i ograniczeń obu omawianych podejść badawczych, jak i usytuowanie ich w szerszym kontekście teorii polityki społecznej.

Autorki proponują, by w nauce o polityce społecznej używać – jako podstawowych – dwóch pojęć: cykl życia (ang. life cycle) i bieg życia (ang. life course) – nadając im specyficzne dla polityki społecznej definicje i traktując je nie tylko jako kategorie nauki, lecz także jako dwie swoiste perspektywy badawcze. Te perspektywy charakteryzują zarówno różnice, jak i podobieństwa. Uznają jednak, że w każdej z nich należy uwzględniać m.in.: temporalny wymiar dystrybucji osobistych i społecznych zasobów, jakie jednostki mają lub mogłyby mieć do dyspozycji, holistyczne podejście do życia człowieka, wielość czynników kształtujących cykl i bieg życia oraz występowanie momentów przełomowych (kryzysów) w cyklu i biegu życia.

Nowe, rozszerzone i uaktualnione wydanie klasycznego podręcznika akademickiego z zakresu polityki społecznej.
Książka, którą przedstawiamy czytelnikom, jest zaktualizowaną wersją pracy zbiorowej pracowników Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskie­go pt. Polityka społeczna, wydanej przez Wydawnictwo Naukowe PWN w 2007 roku.
Drugie wydanie podręcznika zawiera istotne zmiany, uaktualnienia i całkiem nowe treści odnoszące się do rozwoju dziedziny polityki społecznej w Polsce i na świecie przez ostatnie kilkanaście lat. Zaktualizowany został przegląd literatury przedmiotu i listy zalecanych lektur. Ponadto książka została rozbudowa­na o kilka nowych rozdziałów poruszających zagadnienia pracy, które w połączeniu z poprzed­nimi partiami traktującymi o polityce rynku pracy, ochronie pracy i dialogu spo­łecznym mają charakter spójnego ujęcia przemian zachodzących w świecie pracy oraz wynikających stąd nowych zagrożeń społecznych i wyzwań dla polityki społecz­nej.
Podręcznik został pomyślany jako pomoc w zdobywaniu podstawowej wiedzy o polityce społecznej. Książka łączy aspekty nauki o polityce społecznej z diagnozą stanu problemów społecznych (bezrobocia, rynku pracy, migracji, pomocy społecznej, pracy socjalnej, polityki rodzinnej) oraz praktyczną działalnością. Stanowi syntetyczne ujęcie problematyki polityki społecznej w drugiej dekadzie XXI stulecia, odwołujące się do dorobku nauki o polityce społecznej w przeszłości, współczesnych teorii, i aktualnego stanu wiedzy o dostępie/braku dostępu różnych grup polskiego społeczeństwa do podstawowych praw społecznych.
Podręcznik prezentuje następujące zagadnienia:
teoretyczne aspekty polityki społecznej, w tym m.in. interpretacja pojęcia, doktryny i modele polityki społecznej, wartości, instrumenty, podmioty polityki społecznej, diagnozowanie i ewaluacja w polityce społecznej; wybrane problemy stanowiące przedmiot działań polityki społecznej we współczesnej Polsce, m.in. przemiany życia rodzinnego i polityki rodzinnej, edukacja, ochrona zdrowia i kwestia mieszkaniowa, społeczne problemy pracy, dyskryminacja i równouprawnienie, migracje; współczesne wyzwania i kierunki rozwoju polityki społecznej, m.in. przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, marginalizacji i ekskluzji, kontrowersje wokół socjalnej funkcji państwa, mechanizmy gospodarki rynkowej w polityce społecznej, europejski model socjalny. Książka zawiera także:
tabele i wykresy, podsumowania rozdziałów, propozycje zadań do wykonania i pytań do dyskusji, spisy lektur uzupełniających i literatury przedmiotu.

Analiza problemów polityki wsparcia nieformalnych opiekunów niesamodzielnych osób starszych: ryzyka socjalnego ponoszonego przez opiekunów oraz roli, jaką pełnią w opiece nad seniorami, a także ewolucji celów i rodzajów polityki wsparcia opiekunów. Autor na podstawie aktów prawnych i dokumentacji formułuje diagnozę mającą posłużyć wyznaczeniu kierunku zmian prawnych w zakresie polityki senioralnej. Pierwsza pogłębiona naukowo analiza tematu i systematyzacja wiedzy z dziedziny.

Poradnik dedykowany jest adeptom pracy socjalnej i pracownikom socjalnym, na co dzień wspierającym osoby i rodziny w sytuacjach kryzysowych. Czytelnik znajdzie tu wskazania, w jaki sposób szukać sił tkwiących w środowisku, jak badać potrzeby, by wspomóc jednostkę czy grupę, jak angażować ludzi do współpracy. Przykłady i dobre praktyki zawarte w książce mogą być wskazówką do podejmowania działań. Treść publikacji pobudzi do działania samych pracowników socjalnych, wskrzesi ducha działacza, zachęci do kreatywności, przekona o skuteczności metody, jaką jest praca ze środowiskiem lokalnym.