O Rodzicach I Dzieciach

 Najnowszy tom Mirosława Welza, doktora nauk weterynaryjnych, autora tekstów piosenek, cenionego aforysty, który w dorobku posiada dwanaście tomików poetyckich, a także cztery zbiory myśli i aforyzmów,  laureata i zwycięzcy ogólnopolskich konkursów poetyckich i aforystycznych. Tak o najnowszym zbiorze aforyzmów, pisze we Wstępie do tomu Urszula Zybura: W tym niewielkim zbiorku, liczącym 260 utworów znajdziemy sporo perełek, prawdziwych skarbów, jak choćby te: ,,Milczenie nie jest wolne od niedopowiedzeń", ,,Dialog społeczny monologiem władzy", ,,Wszystko, co mamy, to depozyt", czy - kongenialny: ,,Autentyczny fałsz". W dzisiejszej dobie aforyzmy są czytane chętnie, bo są (zwykle) krótkie, dowcipne i odkrywcze, a książki z aforyzmami zapewne nie zalegają księgarskich półek. Czy łatwo jest dzisiaj być twórcą ,,złotych myśli"? Śmiem twierdzić, że nie, bo przecież nigdy nie było to zadanie łatwe, ale zawsze bywało - zobowiązujące. Dlatego, gdy jest się autorem takich aforyzmów, jak na przykład te: ,,Tłum zatraca osobowość", ,, Jesteśmy na siebie skazani - powiedziało lustro", ,, Niepamięć ma puste oczy", czy też ,,Cień nas wspiera", dobrze jest znać swoją wartość. I zarazem odpowiedzialność za swoje dzieło, bo naprawdę ,,Nie trzeba być mądrym, by nie robić głupstw." Autor książki jest doktorem weterynarii, dlatego też nie mogło obyć się bez tego pięknego zdania: ,,Chciałbym być swoim psem".

Narrator, jednocześnie główna postać utworu, snajper, reprezentant świata chrześcijańskiego, kieruje strzelbę w stronę swego celu – muzułmanki, która ze swego punktu obserwacyjnego celuje z broni w jego stronę. Każde z nich może strzelić w ciągu sekundy, żadne nie wykonuje decydującego ruchu. Doruntina – jak nazywa swoją przeciwniczkę narrator, nawiązując do bałkańskiej legendy o miłości, która przezwycięża śmierć – staje się niemą słuchaczką opowieści o dzieciństwie i dojrzewaniu bohatera, jego studiach literackich, wątek ostatnich wojen domowych toczonych na Bałkanach przeplata się z osobistymi doświadczeniami i przeżyciami autora. Liczne nawiązania do bohaterów dzieł literatury światowej sprawiają, że przeszłość miesza się z teraźniejszością, fikcja z rzeczywistością. Konflikty zbrojne są tu tylko pretekstem do poszukiwania odpowiedzi na pytania najistotniejsze, dotyczące natury człowieczeństwa. Otrzymujemy uniwersalną opowieść o życiu i śmierci, miłości i nienawiści, bezsensie wojny, wewnętrznych konfliktach i absurdalności ludzkiej egzystencji. Blaže Minevski - macedoński prozaik i dramaturg, urodził się w 1961 roku w Gevgeliji, ukończył dziennikarstwo na Uniwersytecie w Skopje. Autor powieści, opowiadań i dramatów. Jego tłumaczona na wiele języków powieść Celownik otrzymała tytuł „powieści roku” dziennika „Utrinski Vesnik”, prestiżową nagrodę „Stale Popov” – przyznawaną przez Stowarzyszenie Pisarzy Macedonii dla najlepszej prozy, oraz nagrodę Miasta Skopje – „13 Listopada”. Potwierdzeniem polularności Blaže Minevskiego są kolejne macedońskie wznowienia powieści Celownik oraz nagroda dla „najczęściej czytanego autora”, którą na podstawie ilości wypożyczeń utworów pisarzy macedońskich we wszystkich bibliotekach publicznych w kraju przyznaje Narodowa i Uniwersytecka Biblioteka im. Św. Klimenta Ochrydzkiego w Skopje. Utwory Blaže Minevskiego wydawane są w przekładach na inne języki. Powieść Celownik ukazała się w języku angielskim, armeńskim, serbskim, słoweńskim, arabskim, chińskim i włoskim. Tłumaczenia na język serbski doczekała się jego powieść Ja, Tito i Myszka Miki, a na język bułgarski – powieści Powinniśmy zrobić zdjęcie, zanim zaczęliśmy się nienawidzić i Wyznania pewnego wilczomlecza.

Jak bardzo poturbowanym dorosłym staje się dziecko wychowywane bez matki? Gdzie taki człowiek może poszukiwać matczynego substytutu i do czego te poszukiwania potrafią doprowadzić? Jak stworzyć związek, gdy relacje partnerskie są do bólu asymetryczne? I czy można mówić o zdradzie, gdy de facto związek dwojga ludzi jest fikcją? Karolina Jaklewicz w swojej drugiej książce prozatorskiej proponuje niezwykle plastycznie opowiedzianą i ciekawie skonstruowaną opowieść o rodzinie i miłości, ale też o lęku przed obcymi czy pogoni za szczęściem. Mozaikowa konstrukcja fabuły, nieoczywiści bohaterowie i precyzja w posługiwaniu się słowem pisanym składają się na książkę hipnotyzującą i wciągającą. Złość na bohaterów czy pojawiający się w trakcie lektury dyskomfort, wywołany ich wyborami etycznymi, paradoksalnie jeszcze bardziej zatrzymują nas przy tej opowieści.   FRAGMENT: Przyjechałem do tego miasta, licząc na to, że matki nie spotkam, prawdopodobieństwo było naprawdę niewielkie. Chciałem po prostu wyjechać. Ludzie mają obsesję poznawania faktów, przekopywania dokumentów, sprawdzania pochodzenia. Wytracają się w mozolnym tropieniu prawdy, w zapełnianiu braków. Tak jakby nie mogli przyjąć nieobecności za obecność bez potwierdzenia, jakby tylko bycie miało sens. A ja wiem, że niebycie jest równie ważne. Że pustka nie oznacza wcale pustki. Że ujemność istnienia jest równoprawnym byciem.

„Dzieci bez oczu” to opowieść o trójce przyjaciół, którzy mimo dzielących ich różnic pragną wydać wspólnie książkę. Ma być ona wyrazem ich osobistego spojrzenia na świat, który budzi w nich skrajne emocje. Podstawowym problemem, z jakim przychodzi im się zmierzyć jest brak funduszy na opublikowanie dzieła. Niespodziewanie z pomocą przychodzi im stary hazardzista, dawny kieszonkowiec i szuler – Szulewić, który zamierza sfinansować publikację ich książki. Każdy bohaterów książki jest upośledzony życiowo. Jest tytułowym „dzieckiem bez oczu”. Jowan wciąż mieszka z nadopiekuńczą matką. Strachinia właśnie rozwiódł się z Jeleną, o którą był chorobliwie zazdrosny. Obecnie leczy frustrację, łykając garściami leki psychotropowe. Na swoją zgubę podkochuje się w Nataszy, która – aby móc studiować i pomagać schorowanym rodzicom – sprzedaje swoje ciało.

Emil, czyli kiedy szczęśliwe są psy, szczęśliwy jest cały świat – to ciepła i sympatyczna opowieść o dogu, który nagle pojawił się w życiu człowieka, stając się tego życia niezbędnym elementem. Opowieść o wzajemnym poznawaniu, rozmowach (tak, tak, ten pies rozmawia), o ludzkich i psich obyczajach, słabościach jednych i drugich, o tworzącym się związku psa z człowiekiem, który nigdy nie będąc przesadnym miłośnikiem zwierząt, nagle został postawiony wobec faktu, że ktoś na czterech łapach koniecznie chce zostać jego przyjacielem, nie odstępuje go na krok i wymaga wzajemności. Opowieść o próbach porozumienia dwóch odrębnych światów, które tak naprawdę wcale nie są odrębne.     

" Jak wiadomo, sowy nie są tym, czym się wydają. Ta proza również, niekoniecznie jest tym, czym może się wydawać na starcie. I to jest jej największa zaleta." Adam Kaczanowski