O rozsądku i jego szaleństwach

Książka przedstawia rozwój wiedzy i ludzkiej kreatywności na przestrzeni tysięcy lat. Obejmuje wiele dziedzin, m.in. nauki społeczne (w tym filozofię, politologię) i ścisłe, architekturę, sztukę oraz wierzenia religijne. Omówienie przełomowych idei w dziejach ludzkości zilustrowano ponad 700 fotografiami, rysunkami i grafikami, tworząc interesujący rys ewolucji naszego pojmowania rzeczywistości.
Tematy zostały przedstawione chronologicznie, od czasów antycznych po współczesność. Przy każdym wskazano datę i miejsce, z którym należy go wiązać. W opisie znajduje się krótka historia idei, okoliczności jej powstania oraz wpływ na losy ludzkości.

Twórczość filozoficzna Aleksandra Ochockiego nie oszałamia, jeśli oceniać ją li tylko po ilości monografii i artykułów, ale pod względem oryginalności i rozmachu myślowego niewiele osiągnięć polskiej filozofii przełomu XX i XXI stulecia – tak sądzimy – może się z nią równać. Wizję filozofii uprawianej przez Ochockiego można naszkicować, poczynając od ukazanego przezeń rozszczepienia filozoficznej tradycji u samego zarania na dwie zasadnicze linie rozwojowe, sygnowane imionami Platona i Arystotelesa. Formy, jakie każda z tych linii przybierała w historii idei, ich rozchodzenie się i dialektyczne interferencje są przedmiotem szczególnego namysłu naszego autora przy okazji takich kryzysów dziejowych jak pierwotna akumulacja kapitału, rewolucje francuska, amerykańska i bolszewicka oraz w analizach dzieł Machiavellego, Hegla, Marksa czy Lenina. Linia Platona to – wbrew podręcznikowej wizji filozofa idealisty zanurzonego głową w niebie idei – linia „filozofa-króla”, który aktywnie przekształca otaczającą go rzeczywistość na modłę swoich wyobrażeń, ale degeneruje się w procesie dziejowym do postaci populistycznego krwawego dyktatora. Linia Arystotelesa to linia filozofii „naukowej”, której rozwój prowadzi filozofa do statusu „eksperta”, „konsultanta”, degenerującego się jednak w roli przebywającego w eterze abstrakcji „profesora na posadzie”.

Jacek Migasiński, Jakub Nikodem



Wszystkie teksty tego tomu są na odpowiednim poziomie akademickim, w znakomitej większości dobre lub bardzo dobre zarówno od strony merytorycznej, jak i warsztatowej. Wydaje się, że ta książka, pomyślana jako swego rodzaju trybut wobec Profesora Aleksandra Ochockiego, składany przez grono ludzi zawdzięczających mu jakiś rodzaj inspiracji w działalności profesjonalnej, sprawiłaby mu radość, a na pewno sprawi przyjemność wszystkim, którzy go znali i cenili.

Z recenzji prof. dr. hab. Kazimierza Ślęczki

Książka przedstawia problematykę definicji w aspekcie historycznym i systematycznym. Autor uporządkował chronologicznie stanowiska akceptujące i nieakceptujące użycie definicji. Opracował nadto i wyakcentował związki teorii znaczenia i teorii definicji przez aplikację referencyjnej semantyki Hilarego Putnama. Monografia uwyraźniła fakt, że definicje podlegają rewizjom i zmianom. Współczesne, nowe spojrzenie na tradycyjną teorię definicji może być pożyteczne, między innymi, dla osób zainteresowanych językoznawstwem (lingwistyką), psycholingwistyką, socjolingwistyką, filozofią języka i nauki, a także semiotyką, metodologią i epistemologią.

Książka Didiera Francka to dogłębna analiza najbardziej kłopotliwych elementów programu fenomenologii Husserla. Autor narzędziem swoich badań czyni Husserlowskie odróżnienie „ciała żywego” (Leib – fr. chair) od „ciała bryły” (K?rper – fr. corps). Ukazuje, jak postulowana w punkcie wyjścia fenomenologii transcendentalna egologia przeniknięta jest intersubiektywnością, a różnica pomiędzy ciałem żywym i ciałem bryłą odsyła do głębszej różnicy, jaką jest różnica płci. Te i inne wyniki przeprowadzonych analiz umożliwiają fenomenologii rozliczenie się ze swoim idealistyczno-transcendentalnym dziedzictwem, ale też stawiają przed nią pytanie o możliwość przekroczenia własnych granic.

Didier Franck (ur. 1947), wybitny fenomenolog francuski, profesor École normale supérieure oraz Université Paris-Nanterre, honorowy członek Institut Universitaire de France, autor książek poświęconych twórczości Nietzschego, Husserla, Heideggera, Levinasa, tłumacz na francuski tekstów Husserla, Heideggera, Finka.

„Eutyfron” to jeden z najwcześniejszych dialogów Platona i jeden z kilku najważniejszych tekstów, jakie w dziejach kultury europejskiej poświęcono zagadnieniu pobożności. W dialogu Sokrates (przeciwko któremu Meletos właśnie wniósł oskarżenie do sądu) spotyka tytułowego Eutyfrona, który także ma do czynienia z sądem, występuje przed nim jednak w zupełnie innej roli niż Sokrates – jako oskarżyciel zarzucający własnemu ojcu zabójstwo.

Filozofia a Zagłada to antologia 14 klasycznych esejów filozoficznych, w większości niepublikowanych wcześniej po polsku. Poświęcona jest aspektom ontologicznym, poznawczym i etycznym Zagłady. Porusza zagadnienia sposobów rozumienia i przedstawienia tego ludobójstwa oraz jego wyjątkowości, a także winy i odpowiedzialności sprawców.