Obrazowanie natury w nowożytnym Gdańsku. O kulturze kolekcjonerskiej miasta

W książce „Chronologia portretów Zygmunta III na trojakach z mennicy lubelskiej” wyodrębniono 48 typów portretów króla oraz ustalono ich chronologię. Jest to praca pionierska. Wyodrębnienie portretów Zygmunta III oraz określenie kolejności ich występowania ma podstawowe znaczenie przy katalogowaniu własnych zbiorów.

Ze „Wstępu”:
Celem niniejszej książki jest wyodrębnienie typów portretów Zygmunta III występujących na trojakach lubelskich, a następnie – o ile to możliwe – ustalenie ich chronologii. Chronologia portretów Zygmunta III na trojakach lubelskich jest zagadnieniem nie poruszanym jak dotąd w literaturze numizmatycznej. Wobec fragmentarycznego i wycinkowego zachowania dokumentów źródłowych, podstawę niniejszego opracowania stanowi więc materiał numizmatyczny. Przy pracy nad Chronologią portretów… (…) materiał badawczy obejmował ponad 2000 egzemplarzy monet.
(…)
Z dwóch zadań, które sobie postawiłem, znacznie łatwiejsze było pierwsze – wyodrębnienie typów portretów Zygmunta III. Do realizacji tak określonego celu wystarczyła jedynie pewna spostrzegawczość i prosta analiza materiału badawczego. Znacznie trudniejsze było zadanie drugie – ustalenie chronologii wyszczególnionych typów portretów.
(…)
Wyodrębnienie i ustalenie chronologii portretów Zygmunta III Wazy nie jest tylko wartością samą w sobie. Posiada również fundamentalne znaczenie przy tworzeniu katalogu trojaków lubelskich (nad którym prace są już dość zaawansowane). Jest to warunek niezbędny aby konstrukcja katalogu była logiczna, prosta i zrozumiała dla odbiorcy.

W „Katalogu szelągów ryskich Zygmunta III Wazy” zagadnienie wyodrębnienia odmian potraktowano kompleksowo. Uwzględnione zostały następujące kryteria:
– typy monogramu królewskiego „S”
– typy tarcz herbowych Rygi
– kompozycja monety (np. umieszczenie daty w różnych miejscach)
– różnice w napisach otokowych
– inne (np. ozdobniki przy dacie)
Wyodrębniono tu 174 odmiany szelągów ryskich Zygmunta III Wazy.
Katalog ilustrują wysokiej jakości zdjęcia.

Kolejny tom z serii Przewodnik dla kolekcjonerów zainteresuje nie tylko historyków sztuki, ale także wszystkich tropicieli rzeczy pięknych i unikatowych, łowców antykwarycznych okazji i inwestorów z wyobraźnia. Autorka wnikliwie analizuje zjawiska stylistyczne kryjące się pod terminem „klasycyzm", charakteryzuje styl Ludwika XVI, późnogeorgiański, stanisławowski, Zopfstil, empire... Tekstowi towarzyszy bogaty materiał ikonograficzny prezentujący przedmioty różnej proweniencji, od mebli Adama, Riesenera, Simmlera po serwisy Odiota i imbryki z Baranówki. W książce Czytelnik znajdzie wskazówki, gdzie i jak kupować, i na co zwracać uwagę przy ocenie antyków, jak je użytkować i konserwować.

Książka autorstwa wybitnej badaczki dziejów dziecka i dzieciństwa, kolekcjonerki polskich lalek – prof. Doroty Żołądź-Strzelczyk oraz kolekcjonerki zabawek, pasjonatki i znawczyni lalek – Alicji Sztylko jest bez wątpienia pionierską publikacją, wpisującą się w nurt badań nad historią kultury materialnej, życia codziennego oraz historią przemysłu – w tym wypadku zabawkarskiego. W polskiej historiografii nie powstała bowiem do tej pory praca, w której tak szczegółowo opracowana zostałaby problematyka konkretnej zabawki – lalki, wytwarzanej z określonego materiału, jakim jest celuloid. Publikacja jest zatem nowatorska poznawczo, a przy tym niezwykle bogata w warstwie ikonograficznej – prezentowane treści zobrazowane zostały kilkuset fotografiami lalek, w większości z prywatnej kolekcji Doroty Żołądź-Strzelczyk oraz innych źródeł i kolekcji. 

 Wykonane na potrzeby niniejszej pracy kwerendy i badania wymagały analizy wielu rozproszonych źródeł o różnorodnym charakterze – pisanych, materialnych i ikonograficznych, co świadczy o wysokiej erudycji Autorek w obszarze podjętej w książce problematyki. Jest ona niewątpliwie wymiernym efektem wielu lat kolekcjonowania przez Autorki polskich lalek celuloidowych oraz pieczołowitego gromadzenia wiedzy na ich temat. Istotnym walorem publikacji jest jej struktura, złożona z dwóch doskonale uzupełniających się części: pierwszej, poświęconej dziejom produkcji lalek celuloidowych i ich specyfice oraz drugiej, stanowiącej opisy fabryk i zakładów produkujących lalki celuloidowe wraz ze szczegółowym omówieniem ich poszczególnych typów, dokonane w ujęciu chronologicznym – na przestrzeni niemal stulecia.

Publikacja stanowi kompendium wiedzy na temat polskich lalek celuloidowych, które posłuży z pewnością nie tylko badaczom historii kultury materialnej, ale i pasjonatom dawnych zabawek oraz kolekcjonerom, poszukującym informacji na temat posiadanych w zbiorach lalek. Lektura książki pozwoli także niejednemu czytelnikowi z sentymentem wrócić do lat dzieciństwa, odnaleźć na jej kartach ukochaną lalę i poznać historię jej powstania.

Z recenzji dr hab. Moniki Nawrot-Borowskiej, prof. UKW

Jest to książka o rzeczach, które przetrwały na przekór historycznym zawieruchom, o przedmiotach bezpowrotnie utraconych, lecz których legenda jest żywa, a także o tych, które trwają nikomu niepotrzebne. Jest to także książka o ludziach, którzy odeszli, zostawiając swoje historie zapisane w urzędowych aktach, listach, dziennikach i notatkach. O pamięci z trudem odzyskiwanej i o zdjęciach wywołujących dziś ogromne wzruszenie. Zachowane przedmioty stały się dla autorki pretekstem do opowiedzenia historii ich właścicieli - jej przodków. Te mikro-historie, wpisane w szerszy kontekst, stanowią część wielkiej historii, o której też jest w książce mowa. Niektóre z opisywanych obiektów są naprawdę cenne, inne mają znikomą wartość materialną, za to ogromną wartość emocjonalną. Uwaga i czas poświęcony przez autorkę na odtworzenie historii rodzinnych pamiątek-symboli wydobyły je ze „zwyczajności” trwania, nadały im rangę i podkreśliły długo niedocenianą wartość.

Od czego zależy cena i wartość poszczególnych dzieł sztuki?
Kiedy i gdzie kupować, a kiedy i jak sprzedawać, aby na dziele sztuki zarobić?
Na czym polegają tzw. okazje, jak nie paść ofiarą fałszerza, czy oszusta?

W powszechnym przekonaniu ceny dzieł sztuki są tak wysokie, że na ich kupno pozwolić sobie mogą tylko najbogatsi. To mit, który należy obalić, aby otworzyć drzwi do świata sztuki: jakkolwiek liczone w setkach tysięcy, a nawet milionach aukcyjne rekordy robią wrażenie, warto wiedzieć, że ceny antyków i dzieł sztuki na naszym rynku zaczynają się już od kilkuset złotych.

Aby rozpocząć kolekcjonerską przygodę trzeba jednak mieć świadomość, jakie dzieła funkcjonują w obrocie rynkowym, w jaki sposób ocenia się ich autentyczność oraz wycenia, a także jakie me­chanizmy rządzą rynkiem antykwarycznym. Celem książki jest przekazanie Czytelnikom wiedzy praktycznej, jaka jest podstawowym narzędziem kolekcjonera i inwestora.

Autorka bazując na swoim doświadczeniu zawodowym analizuje obecną kondycję rynku, realne perspektywy jego rozwoju, a przede wszystkim wyjaśnia, na czym polegają tzw. okazje, czyli sytu­acje sprzyjające korzystnym dla inwestora transakcjom. Na przykładach pokazuje najbardziej po­wszechne techniki fałszerskie, dzięki którym zdobędziesz wiedzę na temat najczęściej spotykanych w handlu falsyfikatów. Poznasz także marketingowe sztuczki, jakie stosują ich nieuczciwi sprze­dawcy. W publikacji odkryte zostały również tajniki warsztatu antykwariusza: dowiesz się, w jaki sposób ocenia się wartość artystyczną dzieła sztuki, a także jakie czynniki instytucjonalne kształtują jego wartość rynkową. Łącząc teorię z praktyką autorka przekazuje wiedzę, którą eksperci bardzo niechętnie się dzielą.