Obrządek pogrzebowy ludności kultury przeworskiej nadliswarcińskiego regionu osadniczego

Brakujący rozdział naszej historii Najdawniejsze dzieje ziem polskich wciąż rozbudzają dyskusje wśród historyków i archeologów. Niemcy mają starożytnych Germanów i Arminiusza, który pokonał Rzymian w Lesie Teutoburskim. Francuzi, szukając swoich korzeni, wskazują na dzielnych Galów. Historia Anglii zaczyna się nie od bitwy pod Hastings, ale od podań o Brytach i królowej Boudice. Jak daleko w przeszłość możemy sięgnąć, by odtworzyć dzieje ziem, na których dzisiaj żyjemy? Jakie plemiona zamieszkiwały dziki obszar między Odrą a Bugiem, zanim na tych terenach pojawiło się chrześcijaństwo? Skąd Rzymianie czerpali informacje o terenach leżących na południowy wschód od limesów imperium? Z kim prowadzili wojny i zawierali przymierza Lugiowie? Czy Krak był tylko bohaterem stworzonym przez wyobraźnię mistrza Wincentego i ile ukrytej prawdy jest w legendzie o wawelskim smoku? Wciąż więcej jest pytań niż odpowiedzi. Mimo to Michael Morys-Twarowski podejmuje się trudu ułożenia niezwykłej mozaiki. Sięga do rzymskich źródeł i ustaleń archeologów, by dopisać brakujący rozdział polskiej historii.

W Jaskini Obłazowej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej odkryto ludzkie kości i bumerang wykonany z ciosu mamuta. Znalezisko to liczy około trzydziestu tysięcy lat, moglibyśmy więc ogłosić światu, że najstarszym bumerangiem na świecie rzucał Polak. Problem w tym, że Polska jako państwo liczy sobie niewiele ponad tysiąc lat, a i do tej tezy wielu historyków miałoby zastrzeżenia. Niemniej jest to historyczny bagaż, którego nie można lekceważyć. Co tak naprawdę łączy Polaków, na czym opiera się narodowa tożsamość i skąd się wzięła? Te pytania stawia sobie Tomasz Ulanowski, sięgając w przeszłość znacznie dalej niż do symbolicznego roku 966.

Autor rekonstruuje nasz rodowód na podstawie najnowszych badań. Przepytuje paleontologów, archeologów, historyków, genetyków, antropologów i językoznawców, dzięki którym wkraczamy do świata zagadek i tajemnic sprzed tysięcy lat. Niestety odpowiedzi nie są jednoznaczne. Pewne jest tylko jedno: wszyscy jesteśmy dziećmi ewolucji, która toczy się nieprzerwanie od czterech miliardów lat, a każdy Polak to mieszaniec, potomek wiecznego tułacza, który wyszedł z Afryki i zrządzeniem losu znalazł się właśnie tu.

„Interesowały mnie odpowiedzi na pytania: Skąd przyszliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Zupełnie nie chciałem napisać książki o tym, że na naszą biologiczną naturę nakładamy różne kulturowe maski, które przejmują albo przynajmniej próbują przejąć nad nami kontrolę i mówią nam, jak mamy żyć. Myślę sobie jednak, że o tym tak naprawdę jest ta książka.” Tomasz Ulanowski

Zbiór artykułów dotyczy dyskutowanego w polskiej archeologii zagadnienia początków inhumacji na ziemiach polskich, które są postrzegane jako świadectwo przyjęcia chrześcijaństwa. Dyskusja koncentruje się na próbie określenia, w którym momencie naszych dziejów rozpoczyna się stosowanie szkieletowego obrządku pogrzebowego: czy już po chrzcie Mieszka I w 966 r., w II poł. X w. czy też dopiero za jego następcy Bolesława Chrobrego w XI w. Ma to kluczowe znaczenie dla datowania początków rodzimego chrześcijaństwa i średniowiecznych cmentarzy szkieletowych oraz postępów chrystianizacji ziem polskich.

******

The Beginnings of the Skeletal Rite in Poland in the Early Middle Ages

The collection of articles explores the issue of the beginnings of inhumation in Poland perceived as a testimony to the adoption of Christianity. The discussion focuses on determining at whichmoment in our history the use of skeletal funeral rite begins: around 966, after the baptism of Mieszko I, in the second half of the 10 th century, or during the times of Mieszko’s successor, Bolesław Chrobry in the 11 th century? This is crucial for dating the beginnings of Christianity in Poland, the medieval skeletal cemeteries and the progress of Christianization of Polish lands.

Przedstawiamy autorską rekonstrukcję głównego nurtu naszych narodowych dziejów, które zaczynają się w odległym czasie prehistorycznym. Są to nasze domnie-mania dotyczące starożytnych przodków naszego polskiego plemienia, począwszy od epoki lodowcowej aż po czasy pierwszego historycznie zapisanego władcy ludu Polan.
Stajemy tu w opozycji do modnej obecnie metody badawczej polegającej na wyrzucaniu do lamusa najstarszych opisów wczesnych dziejów naszego państwa. Badacze rozczłonkowują źródła historyczne na drobne elementy i następnie sklejają je według nowo wymyślonych algorytmów, przy czym nie uzasadniają w sposób przeko-nujący, dlaczego ten i ów nowy algorytm jest bardziej słuszny, niż wersje, które stworzyli dziejopisowie kilkaset lat temu. Więc w naszych poszukiwaniach postanowiliśmy omi-nąć rafy tych nowych recept na rekonstrukcję dziejów i spróbować spojrzeć na nasze korzenie przez pryzmat najstarszych zapisków kronikarskich. Zadajemy pytanie: dlaczego informacje sprzed kilkuset lat mają być mniej wiarygodne, niż nowe algorytmy rekon-strukcyjne? Wszak tamci dziejopisowie byli bliżsi czasowo owym zdarzeniom, niż my – więc dlaczego przekazana przez nich wiedza ma być mniej wiarygodna, niż rekonstruk-cyjne pomysły dzisiejszych uczonych?

Wissecki i Wólski

Kim tak naprawdę był Mieszko I? Czym trudniła się ludność zamieszkująca tereny dzisiejszej Polski? Na te i inne pytania znajdziemy odpowiedź w książce Wczesne dzieje Polan.

Autor opisuje w niej czasy przed- i wczesnopiastowskie. Porusza kontrowersyjne tematy związane z narodzinami słowiańszczyzny: przybliża pochodzenie Polan, wbrew powszechnym teoriom przekonuje, że nie byli oni Słowianami, ukazuje potęgę oraz okrucieństwo zeslawizowanej ludności. Wiele miejsca poświęca kulturze, różnorodności językowej, religii oraz funkcjonowaniu plemion koczowniczych, zamieszkujących tereny dzisiejszej Polski.

Opierając się na licznych źródłach, głównie kronikach, w sposób obiektywny przybliża historię państwa Mieszka i nawiązuje do korzeni pierwszego władcy. Mimo dużej ilości faktów oraz dokumentów, książce nie towarzyszy styl naukowy.

Autor prowadzi czytelnika poprzez kolejne etapy rozwoju państwowości, zostawiając mu miejsce na własne przemyślenia oraz wnioski.

Sławomir Klec Pilewski jest potomkiem zachodnich starożytnych Prusów etnosu celtyckiego Gotów. Urodził się w Zegrzu w 1937 roku. Liceum ukończył w Olsztynie, następnie po krótkich nieskończonych studiach na politechnice w Warszawie wyjechał do Londynu. Tam skończył studia i otrzymał dyplom inżyniera w budownictwie. Zawód wykonywał w Londynie, Holandii i Berlinie Zachodnim. Przeważnie były to projekty w branży petrochemicznej. Na kilka lat również wyjechał do Afryki, gdzie prowadził m.in. budowę infrastruktury lotniska w Abudży, nowej stolicy Nigerii, sieci stacji dla komunikacji satelitarnej oraz rezydencji dla wysokich dostojników państwowych. Po powrocie do Londynu został ostatnim prezesem Stowarzyszenia Miłośników Białej Broni, którego honorowym prezesem był przyjaciel Marszałka przedwojenny gen. Czesław Jarnuszkiewicz, a założycielem inżynier Ipohorski-Lenkiewicz. Po przybyciu do Londynu w 1957 roku spotkał się ze stryjecznym bratem powstańcem warszawskim Bernardem Klec Pilewskim należącym do grona wybitnych heraldyków na emigracji. Byli oni wydawcami rocznika „Materiały do Historii, Genealogii i Heraldyki Polskiej”. Zajmował się genealogią rodu Pilewskich, jak również Prusami, i dla niego podczas wizyt w Polsce wykonywał zlecenia. Na przykład zbadanie kościoła w Radzyniu Chełmińskim z trumiennymi tablicami rodu gen. J.H. Dąbrowskiego oraz kaplicy tegoż rodu. Przedwczesna śmierć nie pozwoliła mu na ukończenie pracy o Pilewskich. Zrobił to prof. Grzegorz Białuński z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Na zaproszenie prof. G. Białuńskiego autor wygłosił odczyt na zamku w Olsztynie, co łączyło się z przyjęciem do Towarzystwa Naukowego Pruthenia. Brał udział przez kilka lat we wszystkich naukowych spotkaniach Prutheni dotyczących Prusów. Profesor zasugerował zajęcie się badaniem obecności Prusów w Polsce. Na przestrzeni ponad dekady indywidualnie przeprowadził badania, które zawarte są w książce.