Od Florencji do Nowego Meksyku. Pisma z historii sztuki i kultury

O niezmierzonej Rosji i wielkim rosyjskim narodzie powiedziano i napisano już bardzo wiele. Zbiór felietonów Ossendowskiego jest wyjątkowy. Obnaża „rosyjską duszę zbiorową” i ujawnia, jak dalece gusła, zabobony i mistyka wpływają na działania i decyzje tej jednej z największych grup etnicznych na świecie. Autor uchwycił Rosję w ciekawym momencie – przed rewolucją bolszewicką, kiedy to sekty i grupy religijne przybrały na sile. Barwnym stylem opowiedziano o burłakach, jamszczyźnie czy Griszce Rasputinie.

„Katolicyzm jest prześladowany stulecie po stuleciu przez irracjonalną nienawiść, która wyszukuje sobie coraz to nowe racje” – G.K. Chesterton.
„Dla Sprawy” to jedna z najważniejszych książek w dorobku G.K. Chestertona, wybitnego angielskiego pisarza i publicysty. Jest w niej dowcip i humor, ale też wojowniczość, bo zawarte w niej eseje miały być z założenia polemiczne i kontrowersyjne. Chesterton, idąc pod prąd modnych idei, wyjaśnia, dlaczego porzucił protestantyzm, dlaczego świecki światopogląd nie wystarcza dla stworzenia cywilizacji, a także dlaczego konformizm jest dziś nazywany odwagą, a bezmyślność stanowi typową cechę współczesności.

Walka trwa. Cywilizacja śmierci dostaje zadyszki, dzieci nienarodzone sięgają po broń i prawo do obrony własnej. Gdy odmawiasz swojemu chłopakowi Smoleńska, gdzieś na świecie panda pluje nam w twarz. A w Muzeum Powstania Warszawskiego siedmioletnie blond aniołki deklarują, że chciałaby Niemcom podpalić domy. To nie koszmarny sen paranoika, ale codzienna polska rzeczywistość. Ktoś musi powiedzieć dość. I autor również wolałby, żeby to był ktoś inny.

Jaś Kapela wściubia nos w nie swoje sprawy, obraża ludzi ze wszech miar przyzwoitych i barwnie obrazuje szeroki wachlarz polskiego buractwa. Lektura niezdrowa, niepożyteczna, frustrująca i ociekająca jadem. Zamiast czytać, lepiej pójdź na spacer.

Od pana Jasia uczyć się mogą największe gwiazdy dziennikarstwa. Moja wątpliwość, czy ktoś przedstawiony jako Jaś powinien używać (...) słowa "dupa", nie ma tu oczywiście znaczenia (...) Zwyrodnienie dzisiejszej młodzieży jest zatrważające.
Krzysztof Varga
Czytanie felietonów Jasia Kapeli sprawia mi radość porównywalną z lekturą Psychiatryka24.
Wojciech Orliński
Żarty to na poziomie poprzedników Jasia Kapeli z KPP. Mocne, żołnierskie, bez cienia polotu.
Tomasz P. Terlikowski
Większość energii "recenzenta" skupia się na barwnym opisie cen piwa w warszawskich klubach. I to ma być "Krytyka polityczna"? Raczej gastronomiczna.
Krzysztof Skiba

W tym numerze zajmujemy się współczesnymi przemianami na rynku prasy. Dlaczego nakłady wszystkich poważnych tytułów spadają na łeb na szyję? Dlaczego zamiast czytać poważne eseje w gazetowych działach opinii wolimy czytać 140-znakowe wiadomości na Twitterze albo oglądać zdjęcia kotków w internecie. Czy serwisy w rodzaju Wykopu czy Reddita pełnią dziś rolę, którą dawniej odgrywały dzienniki? Czy właśnie doświadczamy zmierzchu dziennikarstwa i narodzin fenomenu, który został już określony mianem „ciennikarstwa”? A może lamenty w związku z upadkiem „prasy papierowej” są przesadzone, w końcu cyfrowa zmiana oferuje jednak całkiem poważne korzyści dla czytelników i medialnych twórców? Rozmawiamy o tym wszystkim z dziennikarzami i teoretykami mediów, a wszystkie te przemiany pokazujemy na szerszym tle przeobrażeń społeczno-gospodarczych i politycznych – w Polsce i na świecie. Wśród autorów m.in. Astra Taylor, Artur Domosławski, Nic Newman (twórca internetowego serwisu BBC), Evgeny Morozov, Jakub Dymek, Miłada Jedrysik, Maciej Gdula, Aleksandra Przegalińska, Anna Wójcik czy Karolina Mikołajewska-Zając. Poza głównym tematem numeru Slavoj Zizek mierzy się z problemem kryzysu uchodźczego, zajmujemy się też tematem pomnika Sprawiedliwych, który miał stanąć na warszawskim Muranowie – głos oddajemy twórcom koncepcji, która wygrała międzynarodowym konkurs na to upamiętnienie, ale nigdy nie zostanie zrealizowana. Przyglądamy się temu, jak wyglądałaby ekspozycja w Muzeum Historii Żydów Polskich, gdyby wyłączono tam prąd. Całość uzupełniają rozmowy Michała Sutowskiego z Andrzejem Lederem i Małgorzatą Mazurek (kierowniczką Katedry Studiów Polskich na Columbia University w Nowym Jorku) oraz wywiad Magdy Majewskiej z Grażyną Walczewską-Klimczak o niewykorzystanym potencjale bibliotek szkolnych. Jak zawsze zapraszamy też do lektury dziennika Cezarego Michalskiego oraz cyklu Adelajdy Truścińskiej.

„Magia i czary. Szkice z dziedziny wiedzy tajemniczej” Stanisław Antoni Wotowski
Zbiór esejów. „Książka opisująca ceremoniały wysokiej magii – drogi wtajemniczenia, ceremoniały wtajemniczonych oraz tajniki magii czarnej – sabaty, zaklęcia szatana, inkubizm, sukubizm, oczarowania.” Autor opisuje polowania na czarownice i procesy o czary, które odbywały się w Prusach Książęcych.w okresie XVI – XVIII wieku. Skupia się także na opisaniu wyobrażeń mieszkańców tego terenu, dotyczących diabła i czarownic oraz ich stosunku do magicznych mocy.

Czyta Sławomir Holland

Ostatnie, tajemnicze 74 dni i noce Adama Mickiewicza, opisane w niespotykany dotąd sposób. Autor przekracza historię literatury i zamienia jej opowieść w dzieło literackie: opowieść filmową, prozę poetycką.

Prof. Krzysztof Rutkowski, wybitny eseista, tłumacz i znawca literatury romantycznej ponownie sięgnął do Mickiewicza i napisała utwór wyjątkowy, jeśli chodzi o najnowszą literaturę i szerzej humanistykę polską. Autor odkrywa nieznane lub prawie całkowicie zapomniane aspekty życia, twórczości i działań Adama Mickiewicza pokazuje co robił Mickiewicz w ciągu ostatnich miesięcy w Turcji, jak ważne i ciekawe były jego przedsięwzięcia polityczne podejmowane podczas wojny krymskiej w celu odzyskania niepodległości Rzeczypospolitej, przedstawia całość jego wyobrażeń o roli poety i poezji w życiu narodu.