Od Wojny Sprawiedliwej Do Wojny Z Terroryzmem

'Entertaining...essential...peppered with brilliant observations' Tim Shipman, Sunday Times
Andrew Gimson, whose previous book Boris is the essential read on Johnson's earlier career, returns with a penetrating and entertaining new account of Boris Johnson's turbulent time as prime minister, from the highs of a landslide election victory to the lows of his car-crash resignation.

In Boris Johnson: The Rise and Fall of a Troublemaker at Number 10, Gimson sets out to discover how a man dismissed as a liar, charlatan and tasteless joke was able, despite being written off more frequently than any other British politician of the twenty-first century, to become prime minister. During his ascent, Johnson benefited from being regarded as a clown, for this meant his opponents failed to take him seriously, while his supporters delighted in his ability to shock and enrage the Establishment. He even changed the language of politics; a new word, ‘cakeism’, entered the English lexicon to describe his implausible but seductive claim during the Brexit negotiations that it was possible to have one’s cake and eat it.

In a series of brilliant vignettes, Gimson sheds light on the parts played by sex, greed, boredom and low seriousness in Johnson’s rise and fall, describes how Partygate fatally imperilled his prime ministership, and places him in a line of Tory adventurers stretching back to Benjamin Disraeli: disreputable figures who often blew themselves up, but who also could display an astonishing ability to connect with the British public.

What kind of a person is Johnson? What kind of a country would dream of making him its prime minister? And why did he fall? Nobody has got closer than Gimson to finding out the answers.

Książka ta opowiada o polskich komunistach i komunistkach: o ich doświadczeniach, poglądach, postawach i emocjach. Autor śledzi losy ponaddwustuosobowej grupy działaczy i działaczek od ich dzieciństwa, przez wieloletnią formację w nielegalnym ruchu rewolucyjnym w II Rzeczypospolitej, aż po lata powojenne, kiedy stanęli oni na szczytach władzy. Dzięki nowatorskiemu spojrzeniu, krytycznemu, a zarazem empatycznemu, uchwycona zostaje wielość „osobistych komunizmów” i mechanizmy ich ujednolicania, biograficzne zerwania i ciągłości, emancypacyjne marzenia i afirmacja przemocy.

Łukasz Bertram, doktor nauk społecznych, socjolog, historyk. Pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN, członek redakcji „Kultury Liberalnej”. Zajmuje się ruchem komunistycznym, powojennymi strukturami władzy oraz doświadczeniem politycznym klas ludowych. Redaktor wspomnień Stanisławy Sowińskiej, Gorzkie lata. Ze szczytów władzy do stalinowskiego więzienia (2017). Wcześniejsze publikacje książkowe: Wyrodne dzieci nowoczesności. Indultowi tradycjonaliści katoliccy w Warszawie (2016), Obieg NOW-ej (2013), PPN 1976–1981. Język niepodległości (2012). Kierownik projektów badawczych w ramach programów Preludium oraz Sonatina finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki. Publikował m.in. w „Kulturze Liberalnej”, „Polityce” oraz kwartalniku „Karta”.



***



Praca Łukasza Bertrama otwiera drogę ku nowatorskim badaniom potężnego ruchu politycznego, jakim był komunizm, i stanowi wzorzec dla refleksji nad partiami komunistycznymi w całym regionie. Pokazuje, że formacja ta nie była historyczną groteską, lecz oferowała odpowiedzi na napięcia społeczne związane m.in. z nowoczesnością. Jest to nie tylko historia ruchu politycznego, lecz także socjologiczna historia emocji: niepewności, lęku, resentymentu.



prof. Padraic Kenney, Indiana University



Książka ta jest opracowaniem niezwykłym z wielu względów. Autor łączy metody socjologiczne ze skrupulatną analizą źródeł historycznych, a podjąwszy tak trudny temat, powstrzymuje się od łatwych osądów i konkluzji, zachęca natomiast do ich niuansowania. Potrafi zarazem stawiać tezy odważne, wręcz drażniące – jak wtedy, gdy zestawia komunistów z bohaterami Rodowodów niepokornych.



prof. Andrzej Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN



Łukasz Bertram dzieli się z nami pomysłowo skonceptualizowaną wiedzą na temat polskich komunistów kierujących partią i rządzących państwem w pierwszych latach powojennych. Odkrywa, z jakich środowisk się wywodzili, jakie książki czytali i z kim się przyjaźnili, przywraca też wagę zatartego w ostatnich dekadach problemu rewolucji jako doświadczenia pokoleniowego. Otrzymaliśmy jako czytelnicy portret wyjątkowy.



dr hab. Eryk Krasucki, Uniwersytet Szczeciński



Książka dofinansowana przez Instytut Studiów Społecznych im Profesor Roberta Zajonca UW, wydana wspólnie z Instytutem Studiów Politycznych PAN, we współpracy z Fundacją Kultura Liberalna.

Debata publiczna  to dzisiaj temat palący, budzący żywe emocje. Kontrowersje wywołuje zwłaszcza jakość debaty publicznej oraz kwestie jej dopuszczalnych reguł. Widoczny jest rozdźwięk pomiędzy społecznymi oczekiwaniami wobec debaty a jej codzienną praktyką. Z perspektywy socjologii, retoryki oraz nauk o komunikacji Agnieszka Kampka określa, czym jest debata publiczna, w jakich przestrzeniach się toczy i kim są jej uczestnicy. Autorka analizuje różne typy debat (przedwyborcze, parlamentarne, konkursowe, filozoficzne), ich funkcje i cele oraz odpowiednio odmienne reguły i zasady, podejmuje więc problematykę ważną zarówno dla funkcjonowania współczesnej demokracji, jak i społeczeństwa obywatelskiego. Analiza przemian w mediach oraz wizualności współczesnej kultury prowadzi do diagnozy obecnego stanu debaty publicznej. Powszechnie krytykowany dziś język debaty może być jedynie powierzchownym przejawem głębokich konfliktów dotyczących postaw uczestników debaty oraz cenionych przez nich wartości. Czy obserwujemy zatem upadek debaty publicznej, czy może raczej dostosowanie jej do reguł medialnej komunikacji? Czy sednem debaty może być słuchanie a argumentem obraz? Książka napisana jest klarownym językiem. Zainteresuje licznych humanistów – głównie socjologów, kulturoznawców, filozofów. Stanie się też zapewne inspirująca lekturą dla dziennikarzy i parlamentarzystów oraz szerokiego grona osób zainteresowanych publicznym dyskursem.

Wybór pism czołowego myśliciela politycznego XVIII w., jednego z pierwszych teoretyków instytucji partii i opozycji politycznej, rozważającego też m.in. idee podziału władzy, wolności i patriotyzmu. W tomie znalazło się najsłynniejsze dzieło Bolingbroke’a – Idea króla-patrioty, zawierające rozważania o dobrym władcy, będące swego rodzaju odpowiedzią na Księcia Machiavellego – a także inne jego ważne prace, łączące refleksję teoretyczną z analizą praktycznej polityki, wśród nich List do sir Williama Windhama – swoisty thriller polityczny, ukazujący kulisy nieudanego powstania jakobickiego w 1715 r.: świat dworskich intryg, walk frakcji, dyplomatycznych negocjacji.

Henry St John, 1. wicehrabia Bolingbroke (1678-1751), angielski polityk i myśliciel polityczny, minister królowej za panowania Anny Stuart i jeden z przywódców torysów, negocjator pokoju utrechckiego (1713), jakobita. Za współpracę z Jakubem III Stuartem – pretendentem do brytyjskiego tronu – utracił tytuł i majątek, a także wydano nań zaocznie karę śmierci. Przez kilka lat musiał żyć na emigracji we Francji. Po powrocie do ojczyzny był jedną z najważniejszych postaci opozycji wobec rządów premiera Roberta Walpole’a, w walce z którym stworzył swoje najważniejsze teksty polityczne. Przypisuje mu się istotną rolę w kształtowaniu brytyjskiego parlamentaryzmu i ewolucji programowej torysów. Inspirował m.in. Monteskiusza i walczących o swe prawa w monarchii brytyjskiej amerykańskich kolonistów.

Nic tak dobitnie nie świadczy o zasadności tezy o odrębności amerykańskiej kultury politycznej jak fakt, że liczba wybieralnych funkcji i stanowisk w Stanach Zjednoczonych przekracza 519 tysięcy – od prezydenta USA aż po hycla w stanie Vermont. Amerykanie uważają wybory za sedno życia politycznego kraju i praktyczną realizację zasady, że podstawę sprawowania władzy przez odpowiednie instytucje stanowi zgoda obywateli. Wybory uważa się za podstawowy sposób wcielania w życie normy najzwięźlej sformułowanej przez Abrahama Lincolna: „rządy narodu sprawowane są przez naród i dla narodu”.

„Bardzo porządny chłopak, fanatyk »Tygodnika Powszechnego« – nie wiem dlaczego. Kocha się w tym piśmie, całe życie mu poświęca” – mówił o nim Stefan Kisielewski. Krzysztof Kozłowski, wieloletni zastępca redaktora naczelnego Jerzego Turowicza, pracę w najbardziej niezależnym piśmie ukazującym się w PRL-u traktował jako swoją życiową misję i powołanie. Ważniejsze mogło być tylko współtworzenie wolnej Polski. W 1989 roku wir polityki porwał go na dobre. Od obrad Okrągłego Stołu sprawy potoczyły się w zawrotnym tempie: mandat senatora, funkcja podsekretarza stanu, ministra spraw wewnętrznych w rządzie Tadeusza Mazowieckiego… Kozłowski nie mógł przypuszczać, jak wysoką cenę przyjdzie mu za to zapłacić. Andrzej Brzeziecki przybliża biografię człowieka wyjątkowej wewnętrznej siły, kreśląc jednocześnie portret całej formacji intelektualnej, którą Kozłowski współtworzył w niełatwym, ale jakże istotnym momencie historii. Miał doskonały zmysł rzeczywistości. Potrafił wyczuć tę cienką linię, która dzieliła kompromis od kompromitacji. Krzysztof Kozłowski często był przeciw, ale nigdy nie był przeciw wolności i prawdzie. Był intelektualistą gorącego serca i chłodnego namysłu. Andrzej Brzeziecki znakomicie potrafił odczytać obraz i sens biografii Krzysztofa. Każdy mógłby marzyć, by to on został jego biografem. Adam Michnik Krzysztof Kozłowski należał do osób, które tradycja, etos i własny temperament wzywały do obrony spraw słusznych, nawet jeśli skazanych na klęskę. Splot jego zalet, umiejętności i historycznej koniunktury sprawił, że odniósł ważne zwycięstwa – jako redaktor „Tygodnik Powszechnego”, minister i senator. Andrzej Brzeziecki umiejętnie wydobywa z cienia jedną z najciekawszych postaci czasów PRL-u i III RP. Henryk Woźniakowski